Arastirma ve Yayin Etigi

1. Arastirma ve Yayin Etigi Prof. Dr. Canan Özgen Kimya Mühendisligi Bölümü UEAM Baskani ODTÜ, Ankara 17 Mayis 2004

5. Içindekiler Tanimlar Bilim Örnekler Bilimsel Arastirmada Etik Bilimsel ArastirmadaDavranis kurallari Yayin Etigi Tavsiyeler

6. 1. TANIMLAR Ahlak insanlarin yasamlari sirasinda uyduklari ilkeler, erdemler, dogru-yanlis olarak bakilan yapip-etmelerimiz, uyulmasi gereken davranis ilkeleridir (örnegin, yalan söyleme, öldürme, hile yapma, sözünde dur, çalma).* *Akin Ergüden, Notlar, 2000.

9. “Insanin olaylari anlama meraki, onu soru sormaya ve yanit bulmaya yönlendirmistir. Bu itici güç, bilimsel arastirmanin ve bilimin dogmasi ve gelismesine yol açmistir.”* *Bilimsel Arastirmada Etik ve Sorunlari, TÜBITAK yayinlari, 2002

10. Bilim bir “gerçegi arama” eylemidir. Bilimsel bilgi gerçeklerin toplanmasindan, düzenlenmesinden ve yorumlanmasindan ortaya çikar. Bilimsel dürüstlük “gerçegi arama” eyleminde ahlakli, dogru, hakka saygili ve içten olmayi gerektirir. TAMLIK; KUSURSUZLUK; DÜRÜSTLÜK *M. Öztürk, 21.yy’da Bilimsel Yayincilik, TÜBITAK, 2001.

11. 19. Yüzyilin ikinci yarisindan sonra bilimsel bulgular teknolojik uygulamalara yol açmis ve bunlar da bilimsel arastirmalari hizlandirmistir.* “ Bugün, bilim ve teknoloji iç içedir. Bilim-teknoloji-endüstri-ekonomi iliskileri yogunlasmis ve bilim insaninin sorumluluklari artmistir.” Bu kapsamda bilim,arastirma ve yayin etigi önem kazanmistir. *Bilimsel Arastirmada Etik ve Sorunlari, TÜBITAK yayinlari, 2002

12. Dogru bilgiyi elde etmek ancak o bilgiye güvenmekle olabilir. Platon Toplumlarda kisilerin mutlulugu , toplum düzeninin kisiye güven verdigi durumlarda gerçeklesir. Güvenli ortamda çalisan kisilerin mutlulugu, üretkenligi ve verimi artar. Bilimde, bilimsel arastirmada da ilerleme ve üretim güvene dayanir. Toplumun da bilim insanlarina güven ve saygi duymasi çok önemlidir.

13. Bilimde geleneklere bagli kendiliginden gerçeklesen dogal bir denetim yapisi yüzyillardir vardir. Bilim etigine dayali bir güven ortami yakin geçmisimize kadar vardi. Ancak, bilim dünyasinda yeni olaylar meydana gelmektedir!!!!.

14. 3. ÖRNEKLER Baltimor olayi * David Baltimor (MIT, Nobel ödülü sahibi) Büyük bir arastirma grubu yöneticisi Grupta çalisan bir doktora sonrasi arastirici bir digerinin verileri uydurarak yayin yaptigini iddia etti. Arastirmaya 1996 yilinda 10 milyar dolar ayrilmisti. Baltimor sonunda Üniversiteden istifa etti. *Prof.Dr.Frank Karasz, Yayin Etigi, TÜBITAK, 1996

15. Füzyon olayi * 1989 baharinda Utah Üniversitesinde iki arastirmacinin küçük bir elektrokimyasal hücrede soguk füzyonu basardiklarini duyurmalari üzerine bilim dünyasinda yer yerinden oynadi. Dogru olsaydi bu enerji darbogazini kökünden halledecek bir bulus olacakti. Texas AM Üniversitesinde bir grup ayni deneyleri tekrarlayarak olayi dogrulamak istedi. Tritiumun olusmasi füzyonun bir yan ürünü olarak bazi deneylerde görüldü. Utah deneylerinde görülmeyen tritiumun Texan AM deneylerinde bulunmasi süpheli görüldü ve bu olay heyecanlanip acele yayin yapmanin ne kadar yanlis oldugunu gösterdi. Ögrenciler, arastirmacilar ve üniversite sayginligini kaybetti. * C. B. Feldermann, Engineering Ethics, 1999

16. * Gazete haberi-1 (Cumhuriyet, 1995) Ülkemizde bir Üniversitemizin Sosyal Bilimler Enstitüsüne bagli bir Anabilim Dalinda daha önce Ingiltere de yazilmis bir tezin yalnizca adini degistirerek sunan bir ögrenci için sorusturma baslatildi. Fakültede baska etik sorunlarda bu arada belirlendi.

17. * Gazete haberi-2 (Milliyet 2002) Harward Üniversitesi’nde kadinlarin karsilastigi toplumsal ayrimcilik konusunda bes arastirma yaptigini ileri sürerek üniversiteden parasal destek alan 4 makale yayinlayan genç bir toplum psikologu kendi görüslerini arastirma sonucu gibi sundugunu kabul etti… Durumun açiga çikmasi üzerine genç arastirmaci yazilarinda belirttigi gibi 600 kisiyle görüsmedigini açikladi ve Üniversiteden istifa etti.

18. Nobel ödül sahibi Prof. Dr. Milikan Olayi* Bir fizik profösörü olan Robert Milikan Sikago Üniversitesinde 1923 yilinda fizik dalinda Nobel ödülünü kazanmisti. Ödül elektronlarin elektrik yüklerini ölçtügü deneyler nedeniyle verilmisti. Daha sonra (Holton 1978; ve Franklin, 1981) yayinlanmayan veriler incelendiginde, Milikan’in 140 deneyinin 49 adedini yayina dahil etmedigi anlasildi. Halbuki yayinda bütün verilerin verildigi yazilmisti. Bu verilerin dahil edilmesi sonucu degistirmeyecek sonuçlari daha emin deneyleri de daha açikça ifade edilmis olacakti. *C. B. Feldermann, Engineering Ethics, 1999

19. Türkiye’den baska örnek  Norveçe bir arastirma enstitüsüne arastirma yapmak üzere giden bir beyin cerrahi daha sonra 1999 yilinda Avrupa dergileri arasinda yüksek bir prestiji olan bir Beyin Cerrahi Dergisinde arastirma sonuçlarini yayinladi. Daha sonra Norveç’deki Arastirma Enstitüsü bu beyin cerrahinin bulundugu üniversiteye basvurarak bu yayindaki arastirmanin kendilerinde yapilmadigini, arastirmada kullanildigi iddia edilen cihazin kendilerinde olmadigini rapor etti. Ayni basvuruyu dergiye de yaptigini belirtti. Konu YÖK’e iletildi ve sorusturma sonucunda, kisinin üniversite ile iliskisi kesildi. Ancak, o sirada, bir sonra yayina giren dergide kisinin ismi ve eski çalistigi kurulusun ismini de verilerek, yayinin yalan beyanla yapildigini yayinlandi!!!

20. Etik problemler son 10 yilda daha fazla konu ediliyor. Nedeni?* Son 50 yilda bilim insaninin sayisinin artmasi. ( ABD Fizik toplulugunun 1996 40000 üyesi, 1961’de 5000 üyesi) Insanin ün, servet, güce olan ilgisinin bilim sinifinda daha fazla olmasi. Yayinlarin bilimsel basarinin ölçütü olarak kabul edilmeleri ve bunun bilim insanlarina olan baskilari artirmasi. *Prof.Dr.Frank Karasz, Yayin Etigi, TÜBITAK, 1996

21. Yetersiz arastirma egitimi ve disiplini, Arastirmalarin kaynaklara olan ihtiyacinin artmasi sonucunda rekabetin artmasi Proje destegi alma ve yayin yapma konusunda çesitli baskilar, “Fazla yayin= FAZLA PRESTIJ”, Hizli yükselme arzusu ve yaris, Bilim dünyasinda taninma istegi, Mali kazanç, Psikolojik bozukluklar, Bilgisizlik

23. Bilgi üreten ve bilgi ileten, bilim yapilan kurumlar. Ögretim üyeleri: bilim insanlari Egitim, Arastirma, Hizmet 3. ARASTIRMADA ETIKÜniversiteler

24. Bilim kurumlarinin sorumluluklari “Etik… kisisel oldugu kadar kurumsal bir olgudur. Basarisiz, etik davranislari kolaylastiran sistemleri kuramayan liderler de, planli olarak dogru yoldan sapmayi düsünen, icra eden ve bilerek bundan yararlananlarla sorumlulugu paylasirlar.”* *Lynn Sharp Paine, M.W. Martin, R. Schinzinger, Ethics in Engineering, Mc Graw Hill, 3rd Ed.1996.

26. Bilim insanlarinin sorumluluklari* Bilimsel dürüstlük, temelinde güven duygusunun yattigi bir kavramdir. Bütün bilim insanlarinin güvene ve dürüstlüge dayali degerleri korumalari gerekmektedir. *Bilimsel Arastirmada Etik ve Sorunlari, TÜBITAK yayinlari, 2002

27. Bilimsel arastirma Bir sorunun sorulmasi ile baslar, Bilimsel literatürden bilinen ve bilinmeyen yönler incelenir, Yeni bir Hipotez kurulur, Hipotez deneysel/kuramsal olarak sinanir, Sonuçlar incelenir ve yorumlanir, Sonuçlar hipotezi destekler /çürütür. Tekrar basa dönülür.

28. Bilimsel Arastirmada Etik Arastirma ile ilgili iki önemli etik husus vardir: Arastirma problemin dürüst yaklasmak, Arastirma sonuçlarini rapor ederken açik ve dürüst davranmak ve Arastirmaya katilan herkese kredi vermek.

29. Bilimsel Arastirmada Etik “Etik le ilgili ise sadece iki önemli husus vardir. Birincisi takip edilecek bir ilke, ikincisi ise bu ilkeye uymak ve onu uygulamak için istektir.”* *J.C. Maxwell, 2003

30. Arastirmada Etik Problemlerin Analizi Herhangi bir meslekteki etik ilkeler arastirma etigini bulmak için kullanilabilir. Ayni sekilde etik teoriler de ne yapilmasi gerektigini gösterir. Örnegin Faydacilik etigi arastirmaya uygulanabilir. Erdem etiginin uygulanmasi ise daha kolaydir. Dürüstlük erdemi, güven ortamini hazirlar ve kisiler arasinda güzel iliskileri kuvvetlendirir.

31. Bilimsel arastirmalarda uygulanacak temel ilkeler Arastirmanin tasarimi ve yürütülmesinde en yüksek mesleki standartlara sahip olmak, Arastirmanin yapilisi ve bulgularin analizi sirasinda özelestiri,dürüstlük ve seffafligi korumak Ayni konuda arastirma yapmis veya yapmakta olanlarin çalismalarina saygili olmak.

32. 5. BILIMSEL ARASTIRMADADAVRANIS KURALLARI Gözetmenlik, Veriler, Hayvan ve Insan kullanimi, Çikar çatismasi, Fikir ve bilimsel bulgu mülkiyeti

33. 5. Bilimsel arastirma Davranis kurallari(devam) Gözetmenlik, Usta çirak iliskisi Örnek alma Bütün arastirmalarin gözetmenlige ihtiyaci vardir.

34.  5. Bilimsel arastirma Davranis kurallari(devam) Veriler, En önemli kaynak Güvenirligi ve geçerliligi olan araçlarla elde edilmeleri gerekir. Yazili olarak saklanmasi, arsivleme Bilimsel yayinlarda 5 yil Patenlerde 20 yil,

35.  5. Bilimsel arastirma Davranis kurallari(devam)  Çikar çatismasi, Bilim adamligiXticari iliskiler Ayni konuyu çalisan iki grup arasinda da olabilir. Arastirmaya baslarken önemli bir husus

36.  5. Bilimsel arastirma Davranis kurallari(devam)  Hayvan ve insan kullanimi, Etik komite izni

37.  5. Bilimsel arastirma Davranis kurallari(devam)  Fikir ve bilimsel bulgularin mülkiyeti (patent), Ticari bilgi Genetik bilgi gizliligi, Insan onurunun korunmasi

38. 6. BILIMSEL YAYIN AMAÇ Bilgi iletisimi, Gözlemleri yorumlama, Sonuçlarin dogrulugunu sunulan veriler isiginda gösterme, Atif almak, Akademik gereksinim! (yükseltilme) Ya yayinla, ya yok ol.

39. Bilimsel Yayin Türleri Bölüm içi sözlü/yazili sunum Poster sunum Sözlü sunum Editöre mektup Makale Derleme Arastirma Raporu

40. Bilimsel Yaniltma(Scientific Misconduct) ARASTIRMA ve YAYININ DEGERINI VE GÜVENIRLIGINI AZALTAN HER TÜR GIRISIM.

41.  Bilimsel Yayinda* Bilimsel Yaniltma Masum yanlisliklar olabilir.Bilinmeden yapilanlar. Sapsal arastirmacilik/dikkatsizlik (sloppy science)

42. Bilimsel Yayinda*Bilimsel Yaniltma Bu süreçte “bilerek yapilanlar” Uydurmacilik: sonuçlari uydurma, deney yapmadan deney yapmis gibi davranmak, deney sonuçlarini yoktan var etmek. Sahtecilik, hilecilik: bulgular eksik veya bazi sonuçlar üretilen teoriye uymuyorsa sonuçlarla oynama. Asirmacilik (hirsizlik): baskalarinin fikirlerini çalma (hipotez sirasinda, degerlendirilmeye gönderilen bir yazidan), baska makaleden alintilari kendininki gibi göstererek *M. Öztürk, 21.yy’da Bilimsel Yayincilik, TÜBITAK, 2001.

43. Bilimsel Yayinda*Bilimsel Yaniltma Bu süreçte “bilerek yapilanlar” Uydurmacilik: sonuçlari uydurma, deney yapmadan deney yapmis gibi davranmak, deney sonuçlarini yoktan var etmek Sahtecilik, hilecilik: bulgular eksik veya bazi sonuçlar üretilen teoriye uymuyor sonuçlarla oynama Asirmacilik (hirsizlik): baskalarinin fikirlerini çalma (hipotez sirasinda, degerlendirilmeye gönderilen bir yazidan), baska makaleden alintilari kendininki gibi gösterme *M. Öztürk, 21.yy’da Bilimsel Yayincilik, TÜBITAK, 2001.

44. Bilimsel Yayinda Bilimsel Yaniltma Arastirma fonlarini dürüst kullanmamak, Açik ihmal (deney yaparken ihmal sonucunda baskasina zarar vermek), Insan ve hayvan haklarina aykiri davranislar.deney yapmadan deney yapmis gibi davranmak, deney sonuçlarini yoktan var etmek.

45. Bilimsel Yaniltma Türleri Disiplinsiz Arastirma Ayni yayinin tekrari (dublication)/salami slicing, Uydurmacilik (fabrication), Sahtecilik, Saptirma, Aldatmaca (Fraud-Falsification) Çikar çatismasi (conflict of interest) , Katkisi olmayanin yazarlara dahil edilmesi, Yalan-düzmece yayin, Intihal, asirmacilik (plagiarism), Korsanlik (Piracy)

46. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER* (COPE) Yayin Etigi Komitesi (COPE) 1997 yilinda yayin ve arastirma etigi konularini ele almak, tartisma zemini yaratmak ve iyi bir yayin yapilmasini saglamak için, istek üzerine kurulmustur. Bu tavsiyeler, yazarlara, editörlere, editor kurulu üyelerine, okuyuculara,dergi sahiplerine ve yayimcilara yararli olmak için hazirlanmistir. *Yayin Etigi Komitesi (COPE) Raporu, 2002

47. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Entellektüel dürüstlük, tip ve diger bilimsel çalismalarin hepsinde, aktif olarak tesvik edilmeli ve bilimsel yaniltmayi önlemek ve yayin etigi konusunda bilgilenmek için kullanilmalidir. Bu ilkeler daha ziyade tavsiye niteligindedir ve kurallar olarak kabul edilmemelidir. *Yayin Etigi Komitesi (COPE) Raporu, 2002

48. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Çalismanin Tasarimi ve Etik Onay Iyi bir arastirma geçerli nedenlerle yapilmali, iyi planlanmali, uygun tasarlanmali, etik olarak uygun bulunmus olmalidir.

49. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Çalismanin Tasarimi ve Etik Onay Laboratuvar ve kilinik arastirmalar bir protokolle baslatilmalidir. Pilot ölçekli çalismalarin yazili bir rasyoneli bulunmalidir. Arastirma protokolleri sadece veri toplamaktan çok, özel sorulari cevaplamaya yönlendirilmelidir. Protokoller bütün çalisanlar tarafindan kabul edilmis olmalidir. Son protokol arastirma raporunda yer almalidir. Arastirmada görevi olanlarin daha sonra yapilacak yayinlardaki rolleri belirlenmelidir.

50. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Çalismanin Tasarimi ve Etik Onay 6. Istatistiksel konular arastirmanin erken bir safhasinda düsünülmelidir. 7. Insan ,tibbi kaynak ve insan hücresi ile yapilan arastirmalarda, mutlaka etik komitenin yazili ve resmi onayi alinmalidir. 8. Hayvanlarla ilgili deneylerde yerel, ulusal, etik ve kanuni prensipler ve yerel lisans düzenlemeleri dikkate alinmalidir. 9. Resmi bir gözetim bütün arastirma projelerinde olmali ve projenin temel arastiricisi tarafindan sik sik arastirmanin kalite kontrolü ve irdelenmesi yapilmali ve projenin temel bulgulari 15 yila kadar saklanmalidir.

51. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Veri Analizi Veriler uygun bir metodla analiz edilmelidir, ancak uygun olmayan analiz Bilimsel yaniltma sayilmaz. Yanlis veri beyani ve yalan veri üretmek, baskasinin verisini izinsiz kullanmak Bilimsel Yaniltma sayilir.

52. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Veri Analizi Veri toplanmasi ve analizi için kullanilan bütün kaynaklar ve metodlar ( elektronik olanlar da dahil) verilmelidir. Ayrintili açiklamalari yapilmalidir. Analiz yöntemleri, eger genel olarak kullanilmiyorsa, ayrintili olarak açiklanmali ve kaynaklarina atif yapilmalidir. Makalenin tartisma kisminda herhangi bir taraf tutulan durum anlatilmali ve nasil tasarlandigi ve degerlendirildigi açiklanmalidir.

53. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yazarlik Yazarlik için uluslararasi kabul edilmis bir tanim yoktur. Ancak yazarlarin, hiç degilse, yayinin belli bir kisminda sorumluluk almis olmalari gerekir.

54. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yazarlik Yazarlikla ödüllendirme, kisinin hakikatten çalismanin tasarim, veri analizi ve degerlendirilmesi, yazimi ve düzeltilmesinde yer almasi durumunda yapilmalidir. Daha sonra çikabilecek bazi anlasmazliklari bastan önlemek için, çalismanin basinda, kimlerin yazar, kimlerin destek verenler olarak kabul edilecegi ve kimlere tesekkür edilecegi hususlarinda karar verilmesi uygundur.

55. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yazarlik 3. Bütün yazarlar yayinin içeriginden toplumsal bir sorumluluk tasirlar. 4. Yayinin yapilacagi dergini “Yazarlara Tavsiyeler”i iyi okunmalidir. 5. Yazarlar herhangi bir yayina kredi saglamak için isimlerinin kullanilmasi konusunda uyanik olmalidirlar. 6. Yazar sayisinda bir kural yoktur.

56. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yazarlik: 7. Arastirmaya en büyük katki veren, deneyleri yapan kisi ilk yazar olmalidir. Çünkü bütün isme yapilan atiflarda ilk isim kullanilir. Örnegin;.... Smith et al. 1989..... Son yazar genellikle en kidemli olan ve arastirmayi yöneten, gözeten ve yönlendiren kisidir. Bazen son yazar misafir veya seref yazar olarak ta düsünülebilir. Digerleri: çalismaya gerek yöntem, gerekse yönlendirilmesi açisindan somut katkilari bulunan kisilerdir.

57. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yazarlik: Hayali, (Sanal/gölge) (Ghost) veya Onursal Yazarlik (Honorary Authorship) Armagan Yazarlik (Gift Authorship) Yazarin hocasi Anabilim Dali Baskani

58. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Ilgi alani çatismasi Ilgi alani çatismasi, yazarlarin, hakemlerin,editörlerin çok açik olmayan ilgileri nedeniyle ve de bunun yayinla ilgili kararlarini etkileme olasiligi durumunda, ortaya çikar.

59. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Ilgi alani çatismasi Bu ilgiler söz konusu oldugunda, , arastirmacilar, yazarlar ve hakemler tarafindan editörlere açikilanmalidir. Editörler de okuyucularina kendilerinin, takimlarinin, editör kurulu üyelerinin, yöneticilerinin ve yayin evi sahiplerinin ilgi alani çatismalarini duyurmalidirlar. Bazen bu durum o kadar ciddi olabilir ki, yayin mümkün olmayabilir veya hakem veya editör yayin konusunda verilecek karar sürecinden çikartilir.

60. Metod ve yöntemler Çalismada kullanilar cihazlar ve yöntemler çok açik ve ayrintili olarak yayinda verilmeli veya bunun yer aldigi baska bir yayina atif yapilmalidir.

61. .

63. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yayin Tekrari Yayin Tekrari, birbirine atifta bulunmadan, ayni verilerin, hipotezin, tartisma noktalarinin ve sonuçlarin iki veya daha fazla yayinda paylasildigi durumda ortaya çikar.

64. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yayin Tekrari Yayinlanan çalismalarin, ileri bir ispat gerekmedigi durumda tekrar yayinlanmalarina ihtiyaç yoktur. Bir kongre veya toplantida yayinlanan bir yayin özeti, yayinin basilmak üzere sunulmasini engellemez. Ancak bu toplanti veya kongrelerde bu çalismanin sunuldugu basvuruda belirtilmelidir.

65. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Yayin Tekrari Bir çalismanin farkli dillerde tekrar basilmasi kabul edilebilir. Ancak, basilmak üzere basvururken ilk yayindan mutlaka bilgi verilmeli ve yayina atif yapilmalidir. Yazarlar bir dergiye basvururken, baska bir dilde ve benzer yayinlar basim safhasindaysa bunlarla ilgili ayrintili bilgi vermelidirler.

66. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Asirma (Plagiarism) Tanim: “Asirma” (intihal), baskalarinin düsüncelerini, görüslerini bilgi kaynagini bildirmeden ve atifta bulunmadan bilinçli olarak veya farkinda olmadan alip kullanmak ve kendi görüsü gibi sunmaktir.

67. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Asirma (Plagiarism) Asirma biçimleri: 1. Baskasina ait bir yaziyi, kitaptan veya gazeteden, bir ögrencinin ödevini, bir dergi makalesini, yani baskalarinin yazilarini- tamamen veya bir bölümünü -kaynak belirtmeksizin, kelimesi kelimesine kopya etmek “Asirma”nin en çok görülen çesididir.

68. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Asirma (Plagiarism) Asirma biçimleri: 2. Bir baskasinin çalismasindaki düsünce ve de görüslerin, dilsel ve yapisal anlatimini degistirerek kullanmak, bir baska asirma biçimidir. Baskalarinin yazilarindaki sözcükleri degistirerek, bazi cümleleri çikararak veya onlarin sirasini degistirerek kullanmak ve kaynak göstermemek de “asirma”dir. Böyle bir durumda, asirma olmamasi için, kaynak mutlaka verilmelidir.

69. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Asirma (Plagiarism) Asirma biçimleri: 3. Bir baskasinin düsüncelerinden kaynaklanan bir yazi yazmakta “asirma”nin diger bir türüdür. Bu yazilarda dil, anlatim yaziyi yazan kisinin olmakla birlikte düsünceler baskasinindir o nedenle bu da “asirma” sayilir.

70. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Medya iliskileri Medya yazarlari ön arastirma bulgulari sunulan bilimsel toplantilara katilabilir. Bu onlarin medyada olgunlasmamis arastirmalari yayinlamalarina yol açar.

71. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Medya iliskileri Medya tarafindan ilgi duyulan yazarlar, hakikatlerin bittiginde, spekülasyonlarin baslayacagini bilip, arastirmalarinin degerlendirilmesi konusunda mümkün oldugunca dengeli bir bilgi vermelidirler. Bir çalismanin ayni zamanli olarak Medyada ve bir dergide yayinlanmasina özen göstermelidirler.

72. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Medya iliskileri Yazarlar Medyaya dogru rapor hazirlamalarinda yardim etmelidirler. Ancak yayinlarinin disinda ek bilgi vermemelidirler. Tipta yapilan arastirmalarda yayinda yardimci olan hastalar varsa yayindan önce sonuçlarla ilgili onlar bilgilendirilmelidir. Yazarlar, kongre düzenleyenler tarafindan, medyanin gelmesi durumunda uyarilmalidir.

73. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Reklam Birçok bilimsel dergi ve toplanti reklamlardan oldukça yüklü bir gelir elde eder. Editörün kararlari reklam gelirlerinden etkilenmemelidir. Yanlis anlasmalara neden olacak reklamlar kabul edilmemelidir.

74. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Bilimsel Yaniltma ile basa çikma Prensipler Bir olayi bilimsel yaniltma olarak kabul etmek için, genel prensip, dogru olmayan bir seyi, baskalarina dogru olarak kabul ettirme eyleminin olmasidir.. Bu nedenle, inceleme sadece olaylara degil, buna neden olan yazarin , hakemin, editörün niyetine de odaklanmalidir. Hile kasti olabilir veya bilgisizlikten veya ihmalden kaynaklanabilir.

75. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Bilimsel Yaniltma ile basa çikma 2.Eylem Editörler bilimsel yaniltma gördükleri bir makaleyi sadece red etmekle kalamazlar. Etik olarak olayi takip etmek zorundadirlar. Yapilacak isleme editör karar verir.

76. IYI BIR YAYIN IÇIN TAVSIYELER (devam) Bilimsel Yaniltma ile basa çikma Ciddi Yaniltma Editörler bilimsel yaniltma gördükleri bir makale yazarina haber vererek yazarin isverenine haber vermelidirler. Makaleyi sadece red etmekle kalamazlar. Etik olarak olayi takip etmek zorundadirlar. Yapilacak isleme editör karar verir.