300 likes | 594 Views
POST MENOPOZAL KANAMALARDA YAKLAŞIM. Doç . Dr. Ayşe GÜRBÜZ. POSTMENOPOZAL KANAMA. JİNEKOLOJİK OFİS BAŞVURULARINDA ŞİKAYETLERİN % 5 İNİ OLUŞTURUR. KANAMA NEDENİ JİNEKOLOJİK VEYA NON JİNEKOLOJİK NEDENLİ OLABİLİR. POSTMENOPOZAL KANAMA.
E N D
POST MENOPOZALKANAMALARDA YAKLAŞIM Doç . Dr. Ayşe GÜRBÜZ
POSTMENOPOZAL KANAMA • JİNEKOLOJİK OFİS BAŞVURULARINDA ŞİKAYETLERİN % 5 İNİ OLUŞTURUR. • KANAMA NEDENİ JİNEKOLOJİK VEYA NON JİNEKOLOJİK NEDENLİ OLABİLİR
POSTMENOPOZAL KANAMA • POSTMENOPOZAL KANAMALI HASTALARIN %3-10’UNDA ENDOMETRİAL KANSER SAPTANMAKTADIR • ENDOMETRİAL KANSERLERİN %95’İ NDE TEK SEMPTOM KANAMADIR • TEMEL HEDEF PMK UTERİN KAYNAKLI İSE ENDOMETRİUM KANSERİNİ EKARTE ETMEK OLMALIDIR
Diğer genital kanserler Overgranulosa ,tekahücreli tümörler Serviks,vajen kanseri HRT Endometrialhiperplazi Endometrial polip Atrofikendometrium Hematuri yapan nedenler Hemoroid Üretralkarünkül Travma Postkoital Senilvajinit POSTMENOPOZAL KANAMAAYIRICI TANI • EndometriumCa
POSTMENOPOZAL KANAMATanı • Öykü End Kanser risk faktörleri,Postkoital,Ateş,Disüri • Genel sistemik muayene • Genital muayene,Servikalsmear • Yardımcı tanı yöntemleri
POSTMENOPOZAL KANAMA TANIÖykü • YAŞ • HRT • HEREDİTER NON POLİPOSİS KOLOREKTAL KANSER • DIABETES MELLITUS • HİPERTANSİYON • OBEZİTE • ERKEN MENARŞ • GEÇ MENOPOZ • HİPERÖSTROJENİZM • TAMOKSİFEN
POSTMENOPOZAL KANAMA TANIÖykü • TAMOXİFEN Meme kanseri rekürrensprofilaksisinde kullananlarda endometrial kanser riskini 3-6 kez artırmakta(Clark ,2006)
POSTMENOPOZAL KANAMA TANI -USG • Abdominal • Transvaginal-SIS • Doppler • 4D -END. BİOPSİ • Pipelle • D&C -HİSTERESKOPİ
TRANSVAGİNAL İNCELEME • Endometrial kalınlık ve kavite incelenir • Güvenilir,hızlı ,ağrısız ve göreceli noninvazif • Diğer organlar hakkında bilgi verir. • 1168 olguluk metaanalizdeendometrial kalınlık ≤ 5 ise EB gereği olmadığı bildirilmiş. • 339 olguluk bir çalışmada ≤ 4mm ise EK izlenmemiş. • Smith –Bidmanın yaptığı 35 çalışmalık 5892 olguluk metaanalizde 5 mm üzerinde EK riski %7 , 5 mm altında %.00.7 olarak bulunmuştur.
TRANSVAGİNAL İNCELEME • 5-10 mHzProb • Boş Mesane • Aksiyal plan • Çift kat kalınlık • Sıvı varsa endometrial çizgilenme ön ve arka duvarda ayrı ölçülüp toplanır.
TRANSVAGİNAL İNCELEME • Transvaginal incelemede endometriumun tamamı görüntülenmez ise inceleme güvenli kabul edilmez ek yöntem eklenir(%5-10) • Fokalendometrial kalınlık,inhomojenite, kitle varsa (%10) endometrial kanser ile birlikte.%40 polip,myomhiperplazi mevcut • Endometrium sınırları belirsiz ise yine inceleme anormal olarak kabul edilir.
TRANSVAGİNAL İNCELEME • 5 mm eşik değerinin duyarlığı %96 , yanlış negatifliği %8 idi(SB). • Yanlış negatiflik EB için %10-15 ,D&C %2-6 • 3 mm eşik değeri ise %98 duyarlığa sahip bulunmuştur (Timmerman, ACOG 2010)
ENDOMETRİAL KALINLIKTA HANGİ EŞİK DEĞERİ ? SensSpes • 3 mm RCOG • 4mm ACOG • 5 mm SR
TRANSVAGİNAL İNCELEME • Gull ve arkadaşları 339 hastalık PMK lı hastayı 10 yıl incelemiş . 39(%11)’inde EK saptanmış kalan 300 olgunun % 5.8 inde EK gelişmiş. • Bunların tümü 4 mm ve üstündeki grupta gelişmişti. • Tümünde tekrarlayan kanama mevcuttu. • Rekürren kanaması olan olguların 15/66 (%22) sinde endometrial kanser saptanmıştı. • Rekürren Kanamalı Postmenopozal Olgular Tekrar Değerlendirilmelidir. Gull, Am J ObstetGynecol 2003
ENDOMETRİAL BİOPSİ • PMK incelemesinde yaygın olarak kullanılır. • Ofiste çok az rahatsızlık ve ağrı ile yapılır. • Duyarlılık endometrialhiperplazide %67 , endometrial kanser için %81 • Histopatoljik tanıya olanak verir • Endometrial polip gibi focal lezyonların %18i gözden kaçar • Yanlış negatiflik EB de %15,D&C %2-6 • Chambers D&C ve EB olgularını karşılaştırdıkları çalışmalarında ofis endometrialbiopsinin duyarlılığı %97.5 histolojik grade uyumluluğu %74 .
TRANSVAGİNAL İNCELEME&ENDOMETRİAL BİOPSİ • Society of Radiologist in Ultrasound (2009) EB ve TVS PMK da güvenle kullanılabileceğini bildirmişlerdir. • 5 mm eşik değeri alındığında EB ve TVS benzer duyarlılığa sahipti. • Hangi yöntemin seçileceği hekimin tecrübesi, hastanın tercihine ,ultrason ekipmanının kalitesine göre belirlenebilir • TVS 1 basamak incelemede EB kullanılan ancak non-diagnostikbiopsi bulgusu olan olguda gereksiz invazif girişimi engellemek için kullanılabilir
TESOROM, Obstetrics & Gynecology 1998 2
HİSTERESKOPİ • Histereskopiendometrialkavitedemyom ve polip gibi fokal lezyonların direkt visualizasyonuna izin verir. • PMK’dahistereskopi duyarlığı,%90 spesifitesi %94 ,pp%92,np %96 olan güvenilir yöntem • %3 yanlış negatiflik • Normal görünümlü endometriumda PC gerekli • İnvazif • Pahalı • Malign hücre yayılım riski
SALİN İNFÜZYON SONOGRAFİ • Etkinliği ve maliyet –etkinlik düzeyi tam belirlenmemiş • 2278 olguluk metaanalizde SIS ve histereskopi ve endometrialbiopsiyi karşılaştırmış duyarlık %95 ,özgünlük %88 bulunmuş • SIS histereskopiden 2-9 kat ucuz • Histereskopiden daha az ağrılı • TVS den daha pahalı • Fokal lezyon şüphesinde • ServikalStenoz , PID şüphesinde kısıtlılığı mevcut
TVS &EB&HİSTERESKOPİ • TVS PMK’da yüksek duyarlıklı, daha az invasif ve kost-efektif 1. basamak incelemedir • TVS ye ulaşılamadığı durumda endometrialbiopsi de 1. basamak yöntem. • 1.basamakta TVS ve EB güvenilir. Yanlış negatiflik oranı endometrialbiopside %15 ,TVS %8
TVS &EB&HİSTERESKOPİ • Pipelle ve TVS nin gözden kaçırdığı küçük polip ve myomları saptamada histereskopi yararlı • Histereskopi tanının belirsiz olduğu olgularda 2. basamak yöntem • Histereskopi %90-96 sensitivitesi olan fakat invazif ve pahalı girişimdir.
TVS &EB&HİSTERESKOPİ • 2. basamak inceleme endometrial kalınlık 5 mm üstünde ve homojen ise EB , intrauterinfokal lezyon izlendiğinde veya TVS+ EB çözümsüz olan vaka histereskopi 2.basamak inceleme olabilir. • Histereskopiobez , yaşlı,diabetik hastalarda, tamoksifen kullananlarda,ailede endometrial kanser olanlarda 1. basamak tedavi olabilir.
POSTMENOPOZAL KANAMADA YÖNETİM Direk biopsi • Vulva,vajen veya serviksde gözle görülen lezyon Biopsi,koterizasyon • Üretralkarünkül • Hemoroid Uygun tedavi • Senil vajinit Lokal estrogen • Fıçı şeklinde serviks Endoservikalküretaj • Adneksiyel kitle Görüntüleme,belirteç vs.. • Uterus kaynaklı kanama TVS Endometrial & Endoservikal örnekleme
PMK SONUÇ-I • PMK’lı hastalar ayrıntılı anamnez ,fizik muayene ve spekulummuayenesinide içeren pelvik muayene uygulanmalı. • PMK lı hastalar gecikmeden değerlendirilmeli • HRT alıyorsa medikasyonu kesmeye gerek yok • TVS 1.basamak yöntem • Ancak TVS ulaşılması zor olan ülkelerde , TVS ninobesite .submüközmyom gibi nedenlerle sorunlu olduğunda 1. basamak olarak EB kulanılabilir
PMK SONUÇ-II • HRT almayanlarda endometrial kalınlık eşik değer ≤3 mm güvenli • HRT alanlarda güvenli eşik değer ≤5 mm • Postmenopozal semptomsuz endometrial kalınlık için eşik değer yoktur.
PMK SONUÇ-III • PMK ve endometrial kalınlık saptanan hasta EB ve histereskopi gibi invazif girişimlere yönlendirilir • Endometrial kalınlık focal ise histereskopi veya SIS ,diffüz ise endometrialbiopsi 2 basamakta tercih edilir. • Rekürren PMK lı olgular yanlış negatiflik olasılığı nedeniyle tekrar değerlendirilmeli ve histereskopi bu olgularda düşünülmesi gereken yöntem