Efling silungsveiða Hótel Hamar 8. maí 2007

1. Efling silungsveiðaHótel Hamar8. maí 2007 Sigurður Már Einarsson

2. Stangaveiðar • Í dag eru stangaveiðar helsta nýtingarformið í ám og vötnum • Stangaveiðar skila mun meiri arði en netaveiðar. • Gríðarleg eftirspurn eftir laxveiðum og laxveiðar nær fullnýtt auðlind. • Vaxandi eftirspurn eftir silungsveiðum í ám og vötnum, samfara auknum frítíma og bættum efnahag. Aukinn ásókn erlendra veiðimanna

3. Dorgveiðar Dorgveiðar hefðbundin veiðiaðferð víða um land bæði í ám og vötnum. Veiðimenn láta sér ekki bara sumarið nægja.

4. Atlantshafslax Salmo salar Urriði Salmo trutta Bleikja Salvelinus alpinus Evrópuáll Anguilla anguilla Ameríkuáll Anguilla rostrata Hornsíli Gasterosteus aculeatus Íslenskir ferskvatnsfiska meðfasta búsetu í fersku vatni

5. Netaveiðar • Víða verið stunduð við strendur og í vötnum • Netaveiðar fara minnkandi og stangaveiði komið í staðinn. Urriðaveiði 6.927 fiskar og bleikjuveiðin 16.105 fiskar árið 2004 • Ástæður stundum breyttir búskaparhættir, meiri arðsemi í stangaveiðum • Stangaveiðar og netaveiðar fara illa saman sem nýtingarform í augum veiðimanna jafnvel þótt nýting sé innan þolmarka hjá viðkomandi stofnum

6. Nýting laxastofna • Sjálfbær. Ekki gengið á auðlindina. Stangaveiðar að stærstum hluta. • Vel skipulagt félagskerfi (veiðifélög) þar sem oft tekst að hámarka arðinn af auðlindinni • Laxveiðar fullnýttar. Framboð verður ekki aukið nema með ræktunaraðgerðum (Rangármódelið)

7. Rangár

8. Laxfiskar –veiðar eftir landshlutum 2003

9. Stangveiði á laxi á Íslandi 1974-2006 2006 2005 2004 2003 Fjöldi: 45.117 55.168 45.831 33.909 Veitt og sleppt: 8.261 9.224 7.362 5.357 Afli 36.884 45.944 38.468 28.552 tonn 104,3 127,7 108,9 86

10. Urriði og sjóbirtingur - stangveiði Bleikja og sjóbleikja - stangveiði

11. Silungsveiðar í ám • Silungsár finnast í öllum landshlutum. • Í ám er oft að finna öfluga stofna á neðri hluta frjósamra veiðivatna, en stundum efst í ánum ofan við útbreiðslusvæði laxa. • Víða öflugir stofnar af sjóbleikju á Vestfjörðum og Austfjörðum sem lítið er vitað um

12. Silungsveiðar í vötnum • Stöðuvötn fjölmörg og af ólíkum gerðum (lindarvötn, sigvötn, dalvötn, sjávarlón, jökullón). • Víða stór vatnasvæði t.d. Veiðivötn, Arnarvatnsheiði, vötn á Skaga og Melrakkasléttu. • Veiðinýting er misþróuð í silungnum, en er komin lengst þar sem félagskerfi hefur verið stofnað um nýtingu laxveiði á svæðinu.

13. Flokkun Fjöldi % Km2% >10 Km2 17 1 460 36 5-10 14 1 93 7 1 – 5 162 9 313 24 0,1 – 1 1648 89 414 33 Samtals 1811 100 1280 100 Stærð og fjöldi íslenskra stöðuvatna (> 0,1Km2)(Hákon Aðalsteinsson o.fl. 1989)

14. 14% af heildarfjölda stöðuvatna á Íslandi yfir 10 ha. Alls 260 stöðuvötn stærri en 10 ha. 238 vötn á bilinu 10 – 99 ha. 18 vötn 100 - 499 ha 4 vötn stærri en 500 ha. Mýra og Borgarfjarðarsýsla

15. Nýlega verið gerð skýrsla um efnahagsleg áhrif stangaveiða á Íslandi (Hagfræðistofnun Háskólans). Beinar tekjur veiðifélaga 1,0 – 1,2 milljarðar kr. af öllum stangaveiðum, en heildartekjur metnar 7,8 – 9,1 milljarðar kr. Laxveiðin á stærstan hlut í þessum tekjum. Erfitt að meta hlutdeild silungsveiða, en tekjurnar eru sennilega afar litlar miðað við laxinn Áætlað að 55.000 Íslendingar stundi stangaveiðar að einhverju marki og um 5000 erlendir veiðimenn komi til landsins árlega Efnahagsleg áhrif stangaveiða

16. Lítið vitað Mestur arður af silungsveiðum, þar sem veiðar á silung eru innan vatnasvæða þar sem laxveiði er einnig stunduð. Bendir til að þar sé mest þekking á nýtingu hlunnindanna og einnig hafa þar aðilar notað hluta af arði sem skapast af laxveiðum til að koma á bættri nýtingu á silung innan vatnasvæðanna. Núverandi arður 100 – 150 m.kr. Líklegt að með markvissum aðgerðum sé unnt að auka verðmæti silungsveiða annars staðar á landinu. Mörg dæmi um vannýtt veiðivötn bæði stöðuvötn og straumvötn Verðmæti silungsveiða

17. Félagskerfi við vötnin ekki til staðar eða að félög um nýtingu veiðanna eru óvirk Aðgengi að vötnum erfitt Aðstaða við vötnin fyrir veiðimenn ekki fyrir hendi eða mjög léleg Skortur á þekkingu landeiganda á veiðinýtingu Mörg vötn lítt eða óþekkt meðal veiðimanna (vantar kynningu) Fjármagn skortir til uppbyggingar á aðstöðu Þekkingarskortur um veiðiþol stofna og ræktunarmöguleika í vötnum Fólksflutningar frá dreifbýli í þéttbýli hafa valdið fækkun í sveitum sem aftur skapar erfiðleika á markvissri nýtingu. Ástæður vannýtingar á vötnum

18. Kortleggja veiðivötn sem eru vannýtt. Markmiðsetning um uppbyggingu á völdum svæðum. Gerð kynningar – og fræðsluefnis sem aðgengilegt yrði á heimasíðu Kynna stangveiði sem fjölskylduíþrótt Gera átak í kynningu meðal sveitarfélaga, veiðiréttarhafa, stangaveiðifélaga og ferðaþjónustuaðila. Veita aðstoð við stofnun veiðifélaga Aðstoð við umsóknarferli um fjármagn til aðstöðuuppbyggingar Tryggja skráningu á veiði. Meta veiðiþol fiskstofna, rannsaka núverandi ástand vatna og kanna fiskræktarmöguleika Bæta skráningu á veiði Hvað þarf að gera?

19. Endurheimt vatna og tjarna (votlendi) nú komin á dagskrá. Frá árinu 1996 hefur nefnd verið starfandi um endurheimt votlendis. Í sumum tilfellum hefur vegagerðinni verið gert skylt að endurheimta votlendi í stað lands sem tekið hefur verið undir vegi Nokkur endurheimtarverkefni í vinnslu. Markmið að auka fuglalíf og koma á veiði. Rannsókn á Kolviðarnesvatni stendur nú yfir. Álatjörn við Borgarnes og Kerlingavatn á Mýrum eru dæmi um vötn sem færð hafa verið til fyrra horfs. Endurheimt á ferskvatni

20. Kolviðarnesvatn fyrir endurheimtu

21. Kolviðarnesvatn endurheimt

22. Stöðuvötn stundum of grunn, þannig að þau botnfrjósa á vetrum. Með því að hækka á vötnum er unnt að búa til skilyrði fyrir sjálfbæran silungastofn. Hrygningarskilyrði stundum takmarkandi þáttur fyrir nýliðun. Urriði hrygnir eingöngu á malarbotni í straumvatni og stundum hafa lækir sem falla í vötn það slök hrygningarskilyrði að fiskurinn nær ekki að fjölga sér. Bleikja getur hrygnt bæði í ám og vötnum en þarf malarbotn til að hrygna á. Getur komið í veg fyrir nýliðun. Stundum unnt að lagfæra hrygningarskilyrði eða að nota seiðasleppingar til að koma fiski í vatnið til nýtingar. Fiskirækt í stöðuvötnum

23. Aukinn arður sjálfbærra veiða Fleiri og fjölbreyttari tækifæri til stangaveiða Styrkir búsetu í sveitum með fleiri atvinnutækifærum og auknum tekjum Arður af verkefni

24. Silungsveiðihlunnindi í stöðuvötnum mjög vannýtt í Borgarbyggð, þrátt fyrir mergð vatna sem mörg hver eru með stóra fiskistofna. Mikil sóknarfæri. Laxveiði og silungsveiði í straumvötnum í sveitarfélaginu hins vegar mjög vel markaðssett og þar hefur tekist að hámarka arð af auðlindinni. Borgarbyggð

25. Tvö svæði sem skera sig úr hvað fjölda vatna varðar Arnarvatnsheiðin – Heiðavötn Mýrarnar – Láglendisvötn. Mýrarnar eru sérstaklega áhugavert svæði til að setja af stað átak í nýtingu og uppyggingu sem veiðisvæðis. - Borgarbyggð -

26. Aðgengi – vegalagning eða vegabætur Aðstaða – veiðihús, skýli, salernisaðstaða Markaðssetning og kynning Eftirlit og þjónusta Markaðsáætlun og viðskiptaáætlun Æskilegt að ríkið setti inn fjármagn í slíkt verkefni, en hugsanlegt er að sveitarfélög geti einnig komið að slíku verkefni Unnt að sækja um fjármagn til Fiskræktarsjóðs og Framleiðnisjóðs Aðgerðir til að auka verðmætasköpun við veiðivötn

27. Góðar stundir