1 / 56

Fysiotherapie en COPD

Fysiotherapie en COPD. Thea Barendse Fysiotherapeut Bewegingswetenschapper Lid expertgroep COPD. Leerdoelen. Inzicht hebben in de fysiotherapeutische behandelmogelijkheden van COPD (KNGF richtlijn COPD 2008)

jereni
Download Presentation

Fysiotherapie en COPD

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Fysiotherapie en COPD Thea Barendse Fysiotherapeut Bewegingswetenschapper Lid expertgroep COPD

  2. Leerdoelen • Inzicht hebben in de fysiotherapeutische behandelmogelijkheden van COPD (KNGF richtlijn COPD 2008) • Inzicht hebben in de regionale samenwerking mono-en multidisciplinair (LoRNA, Toolss, Zorgstandaard) • Overzicht van mogelijkheden tot scholing

  3. Obstructieve longziekten Astma - meestal jonge leeftijd - reversibel - aanvalsgewijs COPD - na 40 jarige leeftijd - irreversibel - altijd aanwezig Chronische bronchitis Emfyseem Behandelmogelijkheden COPD 4

  4. Astma

  5. Astma Irritatie van de luchtwegen Reactie op gassen en dampen; rook , parfum Reactie op allergische prikkels; pollen, stof, honden Reactie door inspanning Weersinvloeden (koude en /of mist) Behandelmogelijkheden COPD 7

  6. Chronische bronchitis Chronische aandoening van de bronchiën Irritatie van de longslijmvliezen Epidemiogische definitie: sputum tenminste 3 mnd/jaar gedurende tenminste 2 opeenvolgende jaren Behandelmogelijkheden COPD 8

  7. Longemfyseem Longhistologisch begrip Abnormale dilatatie van de alveoli Problematiek in gaswisseling en perfusie Behandelmogelijkheden COPD 9

  8. Definitie COPD • Te voorkomen en behandelbare aandoening • Longfunctie stoornis kenmerkt zich door luchtwegobstructie • die niet volledig reversibel is en • progressief • en geassocieerd wordt met een ontspoorde inflammatoire respons op geinhaleerde schadelijke partikels en gassen • Extrapulmonale effecten dragen bij tot de ernst

  9. Prevalentie en incidentie 2007 Prevalentie 323.600 mensen met COPD 18,3 mannen per 1000 inwoners 15,5 vrouwen per 1000 inwoners Incidentie 47600 mensen Bron RIVM 2010

  10. COPD Belang van diagnostiek: - patiënten melden zich laat bij huisarts - ernst van de ziekte wordt onderschat - snel beleid vertraagt ontwikkeling van de ziekte Behandelmogelijkheden COPD 12

  11. Dynamische volumen • Geforceerd expiratoir volume (FEV1): volume dat in 1 sec wordt uitgeademd (afhankelijk van leeftijd, sexe, motivatie en mate van obstructie) • Geforceerde vitale capaciteit (FVC): volume dat bij geforceerde expiratie wordt uitgeademd • Tiffenau-index FEV1/FVC

  12. GOLD indeling Prevalentie COPD: 28 % 54% 15% 3% Behandelmogelijkheden COPD 14 http://www.goldcopd.com/

  13. GOLD

  14. COPD in richtlijnen COPD richtlijn KNGF 1998 Richtlijn Ketenzorg COPD 2005 (CBO) Nederlandse Huisartsen Standaard NHG 2007 LESA COPD 2007 Update COPD richtlijn KNGF 2008 COPD beweegstandaard KNGF 2009 Zorgstandaard COPD 2010 Behandelmogelijkheden COPD 16

  15. Update 2008 Het nieuws voor de fysiotherapeut

  16. Herziene KNGF richtlijn COPD Inzicht in COPD Belang van systemische consequenties in de behandeling Fysieke inactiviteit Rol van acute exacerbaties Ontwikkelingen “Evidence” voor fysiotherapie en revalidatie (Inter)nationale ontwikkelingen GOLD, ERS, ATS, ACCP richtlijnen, LESA etc. Behandelmogelijkheden COPD 18

  17. Systemische consequenties • Spierzwakte • Slechte fysieke conditie • Inactiviteit • Cachexie • Depressie

  18. COPD: oorzaak? Barnes 2009 Eur Respir J 33; 1165

  19. COPD COPD: gevolg? Barnes 2009 Eur Respir J 33; 1165

  20. Co-morbiditeit Linker ventrikelfalen / Hartfalen Diabetes Mellitus type II Pulmonale Hypertensie Longkanker Kyfose / Scoliose Longembolie (aanvalsgewijze dyspneu) Extreem gewichtsverlies Behandelmogelijkheden COPD 22

  21. Linker ventrikelfalen en COPD 20% van de COPD patienten > 65 jaar heeft onbekend hartfalen1 20-30% van de patiënten met hartfalen hebben ook COPD2 8% van de patiënten met diagnose COPD hebben hartfalen i.p.v COPD1 1.Rutten FH. Eur Heart J. 2005 Sep;26(18):1887-94. Epub 2005 Apr 28 2.Jemtel T. J Am Coll Cardiol 2007;49:171-80 Behandelmogelijkheden COPD 23

  22. Ondervoeding bij COPD: oorzaken Verlaagde inname doorlongdefect /systemisch effect Verhoogde behoefte door longdefect /systemisch effect Toegenomen ademarbeid Luchtweginfectie Benauwdheid Verminderde eetlust Vermoeidheid Verhoogd energieverbruik Chronische inflammatie

  23. Gewichtsverlies en COPD BMI<21 Laatste maand >5% afgevallen Laatste 6 maanden >10% afgevallen Vetvrije massa index ♂ ≤ 16 kg / m² ♀ ≤ 15 kg / m² NAAR DIETISTE Behandelmogelijkheden COPD 25

  24. Inactiviteit Probleem in alle stadia van COPD van vroeg (Gold 1) tot ver gevorderd (Gold 3-4): “stapelen van risicofactoren” Stimuleren actieve levensstijl (gedragsverandering) Nederlandse Norm Gezond Bewegen: een half uur matig intensief bewegen op tenminste 5 maar bij voorkeur alle dagen van de week Behandelmogelijkheden COPD 26

  25. (In)activity in COPD Time (min) Pitta F, AJRCCM 2005 Troosters ERS 2007 Behandelmogelijkheden COPD 27

  26. Exacerbaties en inactiviteit 150 150 100 100 Walking time (min) Walking time (min) 50 50 0 0 D2 D7 1Mo Stable Healthy Timing Pitta AJRCCM 2005 & Pitta Chest 2006

  27. Inactivity and mortality in COPD Very low: mainly sitting work no activity during leisure time Low: Less than 2h/week light physical activity 1.0 0.75 Mortality (RR) 0.50 High Moderate Low 0.25 Very Low 0.0 0 5 10 15 20 years Garcia-Aymerich Thorax 2006 Behandelmogelijkheden COPD 29

  28. Timing Increase awareness for inactivity and deconditioning in the early phaseof the disease Early start of exercise and muscle training during/after an acute exacerbationor critical illness Follow-up after rehabilitation Behandelmogelijkheden COPD 30

  29. Therapie algemeen Stoppen met roken Zelfmanagement met educatie en instructie Medicamenteus (luchtwegverwijding + ontsteking ) Sputum-expectoratie Trainingsprogramma’s Voeding Combinaties van bovenstaande Longvolume reductie operatie/ longtransplantatie Behandelmogelijkheden COPD 31 Ketenrichtlijn CBO 2005

  30. Effecten van roken en stop rokenop de longfunctie (FEV1) FEV1 (% of value at age 25) 100 Never smoked or notsusceptible to smoke 80 Smoked regularlyand susceptibleto its effects 60 Stopped at 45 40 Disability 20 Stopped at 65 Death 0 25 50 75 Age (years) Adapted from Fletcher C, et al. BMJ 1977

  31. Patient met COPD FYSIOTHERAPIE DIAGNOSTIEK THERAPIE Patiënt heeft stoornissen in demucustransport en recidiverende infecties Patiënt is kortademig, en heeft een verminderd inspanningsvermogen en dagelijkse fysieke activiteit Patiënt heeft ontoereikende kennis en beschikt onvoldoende over zelfmanagement vaardigheden

  32. Mucusklaring Behandelmogelijkheden COPD 34

  33. Profiel Patiënt met overmatige secreties die onvoldoende effectief kunnen worden opgehoest

  34. Mucusklaring Activeren Leren hoesten / huffen Ademhalingsoefeningen (collateraalventilatie) Educatie / hygiene Houdingsdrainage / Flutter / PEP / percussie of vibratie Behandelmogelijkheden COPD 36

  35. Profiel Patiënt die ondanks optimale medicamen-teuze therapie klachten heeft van: • Dyspnoe vooral bij (lichte) inspanning • Afgenomen inspanningsvermogen • Afgenomen dagelijkse fysieke activiteit • Afgenomen kwaliteit van leven

  36. Afgenomen Inspanningsvermogen Psychogeen + motivatie longen + luchtwegen Hart en bloedsomloop Ademspieren Arm- en beenspieren Gosselink, Expertmeeting febr. 2009 Behandelmogelijkheden COPD 40

  37. Behandelmogelijkheden COPD 41

  38. Afgenomen inspanningsvermogen Meest gebruikte testen: Maximale inspanningstest uitgevoerd op een longfunctielaboratorium maximale inspanningsvermogen factoren die het inspanningsvermogen beperken 6 minuten wandeltest (6 MWT) Isometrische krachtmeting van de perifere spieren Kracht respiratoire spieren Behandelmogelijkheden COPD 42

  39. Indicaties voor de 6 MWT Effectmeting: Longtransplantatie, longresectie, longvolume reductie chirurgie, longrevalidatie, COPD (medicatie, zuurstofsuppletie), pulmonale hypertensie, hartfalen, beweegprogramma Functionele status (single measurement): COPD, Cystic fibrose, hartfalen en andere aandoeningen Voorspellen morbiditeit en mortaliteit: Hartfalen, COPD en pulmonale hypertensie ATS Guidelines 6 MWT AmJ Respir Crit Care Med Vol 166 pp 111-117, 2002

  40. Cardio-circulatoir beperkt • Maximale inspanningstest: wordt maximale hartfrequentie bereikt en bij welke belasting • Berust op conditie en is geen direct gevolg van een stoornis op het niveau van de longen

  41. Ventilatoir beperkt • Beperking veroorzaakt door de longen en stand van de thorax (luchtwegobstructie hoog en kracht ademhalingsspieren laag) • Maximale inspanningstest • Inspiratoire spierkrachtmeting met monddrukmeter

  42. O² transport beperkt Diagnostiek • Diffusiemeting (Spirometrie) • Maximale inspanningstest (daling PaO2 of desaturatie tijdens inspanning)

  43. Perifere spierkracht beperkt • Diagnostiek: Spierkrachtmeters: • JAMAR (handknijpkracht) • MicroFET (perifere spierkracht) Vetvrije massa bepalen met bio-impedantie Behandelmogelijkheden COPD 47

  44. 200 119 cm2 80 cm2 100 QF (% predicted) 0 Normals COPD

  45. Andere beperkingen • Inspanningsvermogen beperkt door • Angst om in te spannen • Gebrek aan motivatie/zelfvertrouwen • anamnese en onderzoek ook hierbij van groot belang • Wat zijn de belemmerende factoren • Gebruik vragenlijsten

  46. Cardio-circulatoir beperkt Training Trainingsdoel: verbeteren van het aerobe inspanningsvermogen Trainingsmiddel: oa loopband-fietsergometer Trainingsintensiteit: 70% van piekbelasting, duur tot 30 min Monitoring: Hartfrequentie +BORG score + SpO2-meting (eventueel) Behandelmogelijkheden COPD 50

More Related