310 likes | 457 Views
Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej. CHARAKTERYSTYKA ZŁOŻA JAKO ELEMENT PROGNOZOWANIA JAKOŚCI WYROBU. Krystian PROBIERZ. PAŹDZIERNIK, 2007. POJĘCIE „JAKOŚĆ” – CO TO OZNACZA ?. Jakość jest przede wszystkim istnieniem w taki sposób,.
E N D
Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Instytut Geologii Stosowanej CHARAKTERYSTYKA ZŁOŻA JAKO ELEMENT PROGNOZOWANIA JAKOŚCI WYROBU Krystian PROBIERZ PAŹDZIERNIK, 2007
POJĘCIE „JAKOŚĆ” – CO TO OZNACZA ? • Jakość jest przede wszystkim istnieniem w taki sposób, • że dana rzecz przestaje być tym , czym jest , • jeśli traci swa jakość . Georg Wilhelm Friedrich Hegel ( 1770 – 1831 )
Czym jest złoże ? • Skupienie kopaliny (naturalne, antropogenne) nadające się do eksploatacji górniczej odpowiadające wymogom ilościowym, jakościowym, technicznym i ekonomicznym. • Ilość kopaliny powinna zapewnić rentowną eksploatację, jej jakość powinna spełniać wymagania istniejących technologii, jej wydobycie i przeróbka musi być realna, a jej wykorzystanie opłacalne (w danych warunkach ekonomicznych i technicznych) • Kopaliny -minerały i skały (także składniki ciekłe i gazowe) stanowiące przedmiot eksploatacji górniczej • Wystąpienie mineralne
Literatura • Probierz K.: Górnictwo na cenzurowanym. Wydawnictwo Pol. Śl. Gliwice 2001, stron 125 • Probierz K.: Wpływ metamorfizmu termalnego na stopień uwęglenia i skład petrograficzny pokładów węgla w obszarze Jastrzębia (GZW) Zesz. Nauk. Pol. Śl. s. Górnictwo, Nr 176, Gliwice 1989, s. 125 • Probierz K., (pod red), Gabzdyl W., Marcisz M., Wasilczyk A., Lewandowska M., Komorerk J.: Monitoring jakości węgla kamiennego od złoża poprzez procesy eksploatacji i przeróbki do produktu handlowego. Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2003, s. 487 • Probierz K., (pod red), Błaszczyński S., Gabzdyl W., Komorek J., Lewandowska M.,: Marcisz M., Szpyrka J., Wasilczyk A.: Monitoring petrologiczny jakości węgla kamiennego (pokłady węgla - procesy przeróbcze - produkt handlowy). Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2006, s.187
Gabzdyl W., Probierz K.: The occurrence of anthracites in an area characterized by lower rank coals in the Upper Silesian Coal Basin of Poland. International Journal of Coal Geology, 7, Elsevier Science Publishers, Amsterdam 1987, s. 209-225Gabzdyl W., Hanak B., Probierz K., Kubik A.: Rank, petrographic composition and chemical-technological properties of seam coals from the Upper Silesian Coal Basin. Prace Państwowego Instytutu Geologicznego. CLVII Proceedings of the XIII International Congress on the Carboniferous and Permian. 28th August- 2nd September, 1995 Kraków, Poland. Part 2, Warszawa 1997, s. 319-326Probierz K., Marcisz M.: Zastosowanie kombinacji programów AutoCAD i Surfer do konstrukcji map jakości węgla. 50-lat Wydziału Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej. I Konferencja naukowa „Górnictwo zrównoważonego rozwoju”. Rozpoznawanie złóż. Zeszyty Nauk. Pol. Śl. s. Górnictwo, Nr 246, Gliwice 2000, s. 439-450Probierz K.: Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w Polsce na tle trendów światowych. Prace Naukowe GIG ; Górnictwo i Środowisko – Mining &Environment, Kwart., Wyd. spec. I /2007, s.167-177, Katowice 2007, ( I Polski Kongres Górniczy)
KOSZT WYTWARZANIA ENERGII Z RÓŻNYCH NOŚNIKÓW NośnikKoszt USD/ toe* 2003III/2005XII/2005 2006 XII/2006 Ropa naftowa210400450 525 Gaz ziemny180190300400 Węgiel kamienny5010095 100*toe, tona ekwiwalentu ropy naftowej = 42 GJ ;
GOSPODARKA WĘGLEM BRUNATNYM W POLSCE *wg PIG WYDOBYCIE WĘGLA BRUNATNEGO W POLSCEW LATACH 1994-2005, MLN. T
PRZEWIDYWANA WIELKOŚĆ WYDOBYCIA WĘGLA BRUNATNEGOI ŻYWOTNOŚĆ KWB
Państwo 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2005** Mg.106 Rosja 176,8 176,9 152,9 146,7 140,5 152,4 165,5 164,8 163,5 177,4 209,9 222 Polska 133,9 137,2 138,0 137,8 115,7 111,9 103,3 104,0 103,7 102,9 101,2 98 Ukraina 91,3 83,5 74,1 75,5 75,8 61,9 61,6 60,9 61,2 63,8 62,4 b.d. Niemcy 57,6 58,9 53,2 51,2 45,3 43,8 37,4 30,7 29,2 28,8 29,2 b.d. W. Brytania 49,3 54,6 50,2 48,5 41,2 37,1 31,7 31,9 30,0 28,3 25,0 b.d. Europa 551,5 553,2 509,6 499,3 454,7 443,5 435,0 425,4 419,6 432,6 458,7 b.d. Chiny 1239,9 1360,7 1396,7 1367,2 1305,5 1238,3 1231,2 1268,0 1397,8 1670,1 1956,2 2226 USA 857,7 858,6 885,2 910,4 935,7 919,2 896,4 950,2 917,9 893,9 932,5 951 Indie 257,8 273,4 285,6 295,8 297,9 296,7 310,4 324,6 337,8 358,4 373,2 398 Australia 176,7 191,1 193,4 206,8 221,1 223,7 239,4 264,2 273,2 274,9 285,2 301 RPA 195,8 206,2 206,4 220,1 223,0 223,5 224,2 223,6 220,2 240,0 237,9 240 Indonezja 32,3 41,1 50,2 55,1 61,2 72,0 76,6 92,5 103,4 115,3 129,1 140 Świat 3556,1 3708,2 3795,6 3813,4 3750,8 3623,3 3641,3 3794,3 3905,2 4230,3 4629,5 4973 * –łącznie z antracytem, **–według World Coal Institute, b.d. – brak danych ŚWIATOWA PRODUKCJA WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH 1994-2005* 2004
WYDOBYCIE WĘGLA KAMIENNEGO NA ŚWIECIEI W POLSCE W LATACH 1994-2005, MLN. T
Państwo 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2005* Mg.106 Rosja 23,1 26,3 25,3 23,5 24,0 27,7 36,7 41,6 43,5 54,6 65,2 76 Polska 28,0 32,9 29,0 29,5 28,1 24,1 23,2 23,0 22,6 20,1 19,6 21 Holandia 3,1 2,9 2,4 3,5 8,0 7,2 9,1 16,7 8,6 7,3 9,3 b.d. Czechy 6,2 7,0 6,7 6,6 6,7 6,1 5,9 5,7 5,7 5,7 5,7 b.d. Ukraina b.d. b.d. 2,3 2,4 1,8 2,1 2,5 1,4 1,5 3,3 2,9 b.d. Europa 65,4 72,1 69,5 69,1 71,8 70,0 80,6 92,8 87,0 95,6 107,9 b.d. Australia 131,2 136,7 140,5 157,3 166,6 171,6 177,2 192,7 202,9 208,7 218,4 231 Chiny 24,2 28,6 36,5 35,2 32,3 37,4 55,1 90,1 83,9 94,0 86,6 72 Indonezja 21,9 31,3 36,4 41,5 46,9 54,1 58,7 65,3 74,2 90,1 107,4 108 RPA 54,8 59,7 60,2 62,7 61,3 66,2 70,0 68,3 68,5 71,5 66,4 73 Kolumbia 18,4 18,3 24,8 27,6 29,4 29,9 35,6 38,4 34,5 44,7 51,7 56 USA 64,7 80,3 82,1 75,8 72,1 53,0 53,0 44,0 35,8 38,9 43,4 45 Świat 420,4 469,1 514,6 540,9 548,6 543,8 602,6 664,1 649,5 709,9 749,0 b.d. *–według World Coal Institute, b.d. – brak danych EKSPORT WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH 1994-2005 2004
Państwo 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004* Mg.106 Niemcy 15,5 15,1 16,3 20,0 22,2 22,7 27,9 33,5 33,1 34,9 38,9 W. Brytania 15,1 15,9 17,8 19,8 21,2 20,3 23,4 35,5 28,7 31,9 36,1 Rosja 27,2 22,7 20,1 20,7 21,8 16,2 25,5 27,8 20,9 25,2 21,9 Holandia 17,3 17,2 16,8 20,3 22,2 19,0 22,3 30,3 21,7 21,6 22,6 Hiszpania 11,5 13,4 12,0 11,3 14,6 20,1 21,6 18,9 24,5 21,6 24,5 (Polska) 1,1 1,5 2,0 3,2 4,0 2,4 1,5 1,9 2,7 2,5 2,3 Europa 188,2 195,7 195,3 201,9 206,2 195,6 220,5 244,7 226,3 242,7 256,0 Japonia 116,2 122,7 126,3 129,5 129,0 128,5 150,5 155,1 162,7 168,3 183,5 Korea Płd. 39,4 43,9 46,8 52,0 53,6 54,6 63,7 65,0 70,1 71,7 79,0 Tajwan 26,7 28,7 31,1 36,3 37,1 41,1 45,4 47,9 51,6 54,7 60,2 Indie 8,3 8,9 143 17,2 15,6 20,0 20,9 20,5 23,3 21,7 31,0 USA 6,9 6,5 6,5 6,8 7,9 8,2 11,3 18,7 16,1 22,6 24,6 Świat 442,9 486,5 490,7 520,2 529,2 528,8 607,2 648,9 665,6 712,8 759,7 IMPORT WĘGLA KAMIENNEGO W LATACH 1994-2004 *dane za rok 2005 zbliżone
Państwo 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Mg.106 Rosja 180,9 173,4 147,6 143,9 138,3 141,0 154,3 151,0 140,9 148,0 166,7 Polska 107,0 106,8 111,0 111,6 91,8 90,2 81,5 82,8 83,8 85,3 83,9 Niemcy 71,1 72,1 68,5 70,7 67,3 66,3 65,0 64,1 62,1 63,5 67,9 Wielka Brytania 63,1 69,6 67,0 67,1 61,5 56,6 54,5 66,9 58,1 59,6 60,5 Ukraina 97,7 91,5 80,1 80,5 81,1 68,2 65,7 64,3 64,9 66,6 68,9 Hiszpania 25,6 27,1 25,7 25,1 26,8 31,9 33,0 29,4 34,3 31,0 33,4 Europa 674,3 676,8 635,4 632,1 589,0 569,2 574,9 577,4 558,8 579,8 606,8 Chiny 1216,9 1333,7 1363,4 1334,0 1274,7 1202,7 1178,3 1180,5 1325,2 1587,3 1888,5 USA 799,8 784,8 809,6 841,4 871,5 874,4 854,6 924,8 898,2 877,6 913,8 Indie 265,4 281,6 299,4 312,6 313,1 315,5 330,1 343,3 359,6 378,4 402,5 RPA 141,0 146,9 146,6 157,8 162,8 158,1 155,4 156,4 153,3 170,0 172,9 Japonia 123,1 128,9 132,8 133,7 132,6 132,5 153,6 158,3 162,7 168,3 183,5 Świat 3578,7 3710,6 3771,8 3792,7 3731,4 3607,9 3646,0 3779,2 3921,3 4233,2 4640,2 ŚWIATOWE ZUŻYCIE WĘGLA KAMIENNEGOW LATACH 1994-2004
Państwo % udziału Polska 92 RPA 92 Australia 79 Chiny 78 Izrael 75 Kazachstan 70 Indie 69 Maroko 67 Czechy 61 Grecja 59 USA 50 Niemcy 49 UDZIAŁ WĘGLA* W WYTWARZANIU ENERGII ELEKTRYCZNEJ * łącznie węgiel kamienny i brunatny
GOSPODARKA WĘGLEM KAMIENNYM W POLSCE W LATACH 1994-2005 *wg PIG WYDOBYCIE WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCEW LATACH 1994-2005 , MLN. T
L.p. Państwo Węgiel kamienny* Węgiel brunatny* Razem Ludność** Zużycie / osobę Mg.106 Mg.106 Mg.106 Mln Mg.106/os. 1. Estonia - 14,7 14,7 1,4 10,5 2. Australia 66,1 67,8 133,9 19,5 6,9 Grecja 0,7 68,3 69,0 10,0 6,9 3. Czechy 9,0 50,3 59,3 10,2 5,8 4. Kazachstan 59,3 3,6 62,9 14,8 4,3 5. Polska 85,3 60,9 146,2 38,6 3,8 RPA 170,0 - 170,0 44,3 3,8 Serbia i Czarnogóra 0,5 40,1 40,6 10,7 3,8 6. USA 877,6 78,4 956,0 284,8 3,4 7. Niemcy 63,5 179,1 242,6 82,4 2,9 8. Słowenia - 4,9 4,9 2,0 2,5 9. Izrael 14,0 - 14,0 6,13 2,3 10. Finlandia 10,1 - 10,1 5,2 1,9 Kanada 24,2 35,6 59,8 31,1 1,9 11. Dania 9,4 - 9,4 5,3 1,8 12. Korea Płd. 75,0 - 75,0 47,3 1,6 Rosja 148,0 78,4 226,4 144,4 1,6 Rumunia 3,4 32,6 36,0 22,4 1,6 13. Słowacja 4,9 3,1 8,0 5,4 1,5 14. Ukraina 66,6 0,8 67,4 49,7 1,4 Węgry 1,1 13,2 14,3 10,2 1,4 15. Chiny 1587,3 63,0 1650,3 1285,0 1,3 Japonia 168,3 - 168,3 127,1 1,3 16. Hiszpania 31,0 12,0 43,0 40,3 1,1 17. KRL-D 22,3 - 22,3 22,4 1,0 Wielka Brytania 59,6 - 59,6 59,8 1,0 ROCZNE ZUŻYCIE WĘGLA W PRZELICZENIU NA MIESZKAŃCA *wg [1], **dane o liczbie ludności z 2001 r., wg Rocznika Statystyki Międzynarodowej 2003
UDZIAŁ PALIW W EMISJI CO2(wg World Coal Institute) Źródłoudział % 1.Ropa naftowa 41 2. Węgiel 38 • Gaz ziemny 21 1 tona oleju palmowego emituje 33 tony CO2 (10x więcej aniżeli paliwa kopalne) lasy równikowe wycinane są pod uprawę palmy oleistej
GŁÓWNE ŻRÓDŁA EMISJI METANU(wg W C I) Lp.Źródłoudział % • Trzoda (inwentarz żywy)32 • Ropa naftowa i gaz ziemny16 • Odpady stałe 13 • Pola ryżowe 11 • Ścieki (odpady ciekłe)10 • Inne 10 • Węgiel8
Podsumowanie • Światowe wydobycie węgla wzrosło o prawie 40% , przy czym wyraźny trend wzrostowy nastąpił począwszy od 2001. r. W Europie natomiast wydobycie węgla zmniejszyło się o 18%. Światowym potentatem w wydobyciu węgla są Chiny, które zwiększyły swoją produkcję o prawie 80% do wielkości 2,226 mld t co stanowi aż 45% wielkości wydobycia w świecie. Drugim co do wielkości wydobycia krajem są Stany Zjednoczone, a w dalszej kolejności Indie, Australia, RPA i Indonezja (wzrost produkcji o +333%). W Europie krajami o największym wydobyciu pozostają Rosja, która zwiększa wydobycie oraz Polska i Ukraina, które zmniejszyły swoje wydobycie o ok. 30%.
Eksport węgla na świecie powiększył się o niemal 80%, zaś w Europie o niecałe 65%. • Największym światowym eksporterem węgla pozostaje nadal Australia, która eksport powiększyła o 67% do wielkości 231 mln. t. Największy przyrost eksportu zanotowała Indonezja o 390%, następnie Chiny +260% oraz Kolumbia +204%. • W Europie największy eksporter – Rosja niemal podwoiła wielkość eksportu. Polska, drugi co do wielkości europejski eksporter, zmniejszyła eksport o niespełna 30%.
Import węgla wzrasta i to zarówno na świecie (+72%) jak i w Europie (+36%). Największymi importerami węgla na świecie są kraje Dalekiego Wschodu – Japonia (+58%), Korea Płd.(+102%) oraz Tajwan (+125%) zaś w Europie – Niemcy (+156%), W. Brytania (+140%) oraz Hiszpania (+113%). • W Europie zmalało zużycie węgla, także u głównych użytkowników, z wyjątkiem Rosji i Hiszpanii. Zużycie węgla na świecie wzrosło natomiast o 30%. Największymi użytkownikami węgla na świecie są Chiny, USA, Indie, Japonia i RPA.
W czołówce krajów zużywających najwięcej węgla (kamiennego i brunatnego) w przeliczeniu na mieszkańca są m. in. Australia, Grecja, Czechy, Polska, RPA, USAi Niemcy. • Jedenaście krajów na świecie ponad połowę energii elektrycznej wytwarza z węgla, w tym Polska i RPA (92%) stojące na czele klasyfikacji • Wielkość wydobycia węgla w Polsce, jego eksport oraz wielkość zużycia w latach 1994-2004 r. wykazuje odwrotne trendy, aniżeli stwierdzone w gospodarce światowej.
Przewiduje się zwiększenie światowego wydobycia węgla w roku 2030 nawet do poziomu >7 mld t., poprawę wydajności produkcji 10-15% rocznie i wzrost tradycyjnej konkurencyjności cenowej zaś trwałym atutem węgla jest i pozostanie jego dostępność [3]. • Znane obecnie zasoby węgla brunatnego i kamiennego w Polsce a także możliwości techniczno - ekonomiczne ich wydobycia, pozwalają na wieloletnie, co najmniej do 2070 roku, zabezpieczenie naszych potrzeb energetycznych(przy odpowiednim poziomie inwestycji)
Nie ma zatem rozsądnej alternatywy dla oparcia naszego bezpieczeństwa energetycznego głównie na węglu, pomimo pewnych obaw wynikających z ochrony środowiska naturalnego.
Posłowie Wiatr -nieekologicznym źródłem energii ?(zmiany w ekosystemie–wysuszanie okolic,wibracje, pole e. m. odstraszanie ptaków i wzrost populacji gryzoni niszczących plony)Najmniej „zielona” energia z biomasy ?(1 samochód potrzebuje 1-2 hektarów upraw) Wprost 2.09.2007 Czarnena zielonym