600 likes | 1.28k Views
CHINA - TXINA 中华人民共和国. Txinako herrialdea. Asia ekialdeko herrialdea da eta munduko herrialderik populatuena, 1.300 milioi baino gehiagoko biztanleekin. Munduko laugarren herrialderik handiena, Errusia, Canada eta EEBBen atzetik. HIZKUNTZA.
E N D
Txinako herrialdea • Asia ekialdeko herrialdea da eta munduko herrialderik populatuena, 1.300 milioi baino gehiagoko biztanleekin. Munduko laugarren herrialderik handiena, Errusia, Canada eta EEBBen atzetik..
HIZKUNTZA Mandarinera (1000 milioi hiztun), gero Wu (77 milioi), Min (70 milioi) eta Cantonera (55 milioi hiztun). Hitz egiten den txinera standarizatuta mandarinera estándarra, Pekingo dialektoan oinarrituta, da. Errepublikaren hizkuntz ofiziala da, ere Taiwanen eta Singarporren lau hizkuntz ofizialetako bat da. .
Idazkera • Txinan bi motatako idazkera daude: tradizionala eta sinplifikatua. Hong Kong-en oraindik tradizionala erabiltzen dute. • Txinatar Errepublikan sinplea erabiltzen da. Eta txinatar gehinenek eskolan hau da ikasten dutena.
POPULAZIOA • Bataz besteko dentsitatea 118 biztanle/Km² da, baina aldeak oso handiak dira: ekialdeko itsasertzean, 360 bizt/Km² ; erdialdeko zonaldeetan 197 bizt/Km² eta mendebaldeko eskualdea da gutxien populatuta dagoena bakarrik 13 bizt/Km² du. El grupo étnico miao (o Hmong) es uno de los más grandes de China. Habitan principalmente al sur de la frontera que limita con Vietnam
ETNIAK • Txina herrialde multietnikoa da 56 etniak errekonozituta. Haien artean han da ugariena eta populazio osoaren %92 suposatzen du. • Gainerako 55 etniak bakarrik %8ª da. Los uygurs (o uigures) y los kazakhs viven en el lejano estado de Xinjiang, al noroeste de China. Los Uyhurs son turcos y hablan una lengua derivada de la familia túrquica Serpak Txinatar Herri Errepublikak errekonozitu dituen 63 etnia-taldeetako bat. Serpa izena Nepaleko hizkuntzan pertsona izendatzen duen hitzatik dator.
LURRALDEAEZAGUTZEN Eskualde batzuk
Ekialdean lautada alubialak oso populatuta daude. Garia sikatzen kalean Secando el trigo en la calle
Lurraldea – El País • Kostaldea menditsuagoa da eta hegoaldean mendikate eta mendixka asko daude.
Herriaren erdialdean bi ibai (Amarillo y el Jiangxi) handien deltak aurkitzen dira
Mendebaldean mendikate handiak eta goi lautadak nagusiak dira. Mendikakterik inportanteena Himalaya da. Takla-Makan eta Gobi-ko basamortuak ere hemen daude. • Gobi. Himalaya valle del Yangtzé
Lurraldea – El País Herrialdearenmendebaldea (Xinjiang) 新疆维吾尔族自治区
Xinjiang, Ipar mendebaldeko eskualde autonomorik handienetako bat da. Hemen herri minoritarioak aurkitzen dira ta tentsioak jarraiak dira de los uigurr-ek independentzia etengabe erreklamatzen dute eta. Takla-Makan Basamortua (Xinjiang Probintzian) 新疆维吾尔族自治区
Sichuan 四川省 Mendiz inguratuta dagoen erdialdeko eskualdea. Klima epela eta hezea du.
Jilin 吉林 Jilin-ek klima kontinental monzoikoa du. Neguak oso luze eta hotzak dira.
Guangdong广东 Klima tropikala eta oso beroa du Probintzia honetan kantonesera hitz egiten da. Bere sukaldaritza berezia da eta errezeta batzuetan sugea sartzen da.
GUILIN 桂林 Guangxi- ko Zhuang probintzia 广西壮族自治区
Los mujeres de Guilin son famosas por sus largos cabellos. Tradicionalmente se lo cortaban una vez, a los 16 años, para demostrar su mayoría de edad y que estaban dispuestas a casarse. Su pelo sólo se lo podían ver el resto de mujeres cuando se lo lavaban conjuntamente en el río y lo peinaban y el marido, por lo que la mayoría del tiempo se pasa recogido en forma de nudo y con tapado con telas GUILIN 桂林
Guangxi- ko Zhuang probintzia 广西壮族自治区
Bere populazioak 20 etniek baino gehiago osatzen dute. Arrozaren maldak YUNNAN 云南省Hego mendebaldeko mugan dago, Vietnam, Myanmar eta Laos-ekin. Bere geografia oso anitza da. Arrasto batzuengatik sinesten da, Erdi Aroko “izurrite beltza” –k hemen daukala jatorria. Dali hiriko atea
KULTURA • China tiene una gran diversidad cultural. Así, en la Región Autónoma Uigur de Xinjiang gran parte de la población profesa el islam y se hablan lenguas de raíz túrquica. • En la Región Autónoma del Tíbet, se habla la lengua tibetana y se profesa el budismo en su forma lamaísta. • Al norte, en la Región Autónoma de Mongolia Interior, se habla el idioma mongol, y predomina también el budismo lamaísta. • En el sur de China, existen numerososgrupos étnicos que hablan lenguas similares a otras del sudeste asiático como el birmano o el tai.
RELIGIONES • Txinaez da inoiz izan herrialde oso erlijiosorik. Beresineskerekizadiekkutsatutagoadaudejainkotasunekbaizik. • Txinatarrentzatizakibakoitzakizadiarenlegeakjarraitubeharditu. • Bi printzipiodaude: • "Yang" positiboa, maskulinoa da, aldibereanargiaematenduena. • "Yin" ezezkoa, femeninoa eta iluna da. • Confucianismo, taoísmo eta budismo-aren arteanorekadagozeren eta helburuberalortzekobideezberdinakkonsideratzenbaitira.
ERLIJIOAK - 2 • Budismo Budismoa duela 2100 urte sartu zen Txinan eta DV. Mendean hasi zen hedatzen. Pixkanaka piskanaka herrialdeko erlijiorik garrantzitsuena bihurtu zen. • Taoísmo Txinan sortu zen k.o. II. mendean • Islamismo VII. Mendetik sartu zen herrialdean. 18 nukuiu fededunak direla kalkulatzen da. Mezquita Tongxin, Ningxia
Ideas filosóficas • Confucianismoa(K.a VII m.) Doktrina moral eta erlijiosoen multzoa da. Confucio lamentó el desorden de su tiempo y la falta de valores morales.
Las artes marciales Kung-Fu Tai-Chi (太極拳 ) es una de las artes marciales internas. Forma parte del cultivo espiritual taoísta ("xiu lian"), por el carácter meditativo que posee su ejecución
pueden ser denominados Kung-fu (功夫), Wushu (武術), Kuo-shu (國術) o Chuan-fa (拳法), El Wu Shu, Disciplina Milenaria, que tiene sus origenes en el Centro de China, fue forjado como un método de Lucha que se enseñaba a los soldados imperiales durante la dinastia Qin.
Kung fu estilo askodaudebainaantolamenduagatik, entrenamendu-metodogatik, eta moralitateagatikgarrantzitsuenaShaolin buda monastegiangaratuzena da. • EzaugarrihauekeginzutenShaolintenpluanikasteaerrespetu eta duintasunarenikurbihurtukozela.
Pagoda Liuhe, en Hangzhou, 60 m de altura, finalizada en 1165 AD. • Txinatar Arkitekturan adreilua eta egurra ziren material garrantzitsuenak.
Txinatar lorategiak Txinatarrentzat lorezaintza artea da. Lorategia leku magikoa da, paradisuaren errepikapen txikia. Lorezainak natura imitatzea saiatzen da. Mendia eta ura ezinbesteko osagaiak dira.
HISTORIA La Gran Muralla Los guerreros de Terracota del mausoleo de Qin Shi Huang, el primer emperador que unificó China en el año 221 antes de Cristo y ordenó erigir los tramos más antiguos dela Gran Muralla.
ZIENTZIA- CIENCIA • Ts`aiLun-eken K.a 105.ean paperaasmatuzuen. • LandareakhobetohaztekoiCultivar en surco para ildoanhaztea. • Bolborarenasmakuntza • Brujularenasmakuntza. • X. mendetiktrasmizio kateaezagutzenzuten • Inprenta-tipomugikorrak txinatarrekasmatuzituzten
Beste asmakuntza batzuk Zeta Portzelana Tinta Balezta Eguzkitako Estribo Fideo
ARTE ARTEA • Kaligrafia arte bat da Txinan eta pinturan sartzen da.
Pintura ARTEA
ARTEA Portzelana Ming (XVI. m)
Txinaren irudiak El Templo del Cielo (Tiāntán o天坛) es el templo más grande de su tipo en China y el adoratorio dedicado al Cielo más grande del mundo
LA CHINA MODERNA Hong-Kong 香港 Shangai 上海 Pekin 北京