Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej

2. Międzynarodowa Ochrona Własności Intelektualnej Wydział Prawa i Administracji Katedra Prawa Cywilnego Dr Piotr Kostański

3. Zagadnienia Blok II Międzynarodowe Prawo Autorskie (i baz danych) 1. Konwencja Berneńska o ochronie dzieł literackich i artystycznych

4. Dla wyznaczenia zasięgu stosowania KB mają znaczenie łączniki dotyczące autora i dzieła, i tak KB znajdzie zastosowanie gdy: • miejsce pierwszej publikacji dzieła leży w państwie – stronie KB • autor lub co najmniej jeden ze współautorów jest obywatelem państwa – strony KB, • autor lub co najmniej jeden ze współautorów ma miejsce stałego pobytu w państwie – stronie KB,

5. Kryterium pierwszej publikacji w kraju – stronie KB jest łagodzone poprzez możliwość uwzględnienia także kolejnej publikacji („równoczesnej”) o ile nastąpiła ona nie później niż 30 dni od dnia publikacji pierwszej poza krajami KB.

6. MIEJSCE PUBLIKACJI • miejsce publicznego udostępnienia za zgodą autora, • niezależnie od tego, czy utwór spotkał się tam z jakimkolwiek zainteresowaniem, • art. 3 ust. 3 KB – co nie stanowi publikacji, • problem publikacji w Internecie.

7. PODMIOTOWY ZAKRES OCHRONY • Kryterium autorstwa • Kto to jest „autor” ? • Domniemania prawne • Kryterium obywatelstwa • Kryterium miejsca pobytu

8. Domniemania autorstwa: • osoba, której nazwisko (lub rozpoznawalny pseudonim) umieszczono na dziele, w sposób zwyczajowo przyjęty, • w przypadku dzieł anonimowych lub opatrzonych pseudonimem, który nie pozwala w sposób jednoznaczny wskazać twórcy, domniemuje się, że prawa twórcy wykonuje wydawca,

9. Odnośnie do ochrony dzieł niepublikowanych autorów nieznanych państwa mogą wprowadzić reprezentację przez organ władzy. • Ochrona utworów pracowniczych – według standardów narodowego traktowania, wobec braku regulacji w KB, • tak samo co do współautorstwa.

10. Ochrona przewidziana w KB wykonywana jest także na rzecz następców prawnych autora.

11. KRYTERIUM OBYWATELSTWA • najstarszy łącznik w KB • Ochrona przysługuje na podstawie KB autorom zagranicznym z państwa strony KB. • Ochrona autorów rodzimych pozostaje poza zakresem oddziaływania KB.

12. Ochrona KB nie działa „wewnętrznie” tzn. dla obywateli danego państwa – strony w tym państwie. We własnym państwie można liczyć tylko na ochronę krajową. • W Polsce zasada ta jest ograniczona przez art. 7 Pr.aut.

13. Jeżeli umowy międzynarodowe, których Rzeczpospolita Polska jest stroną, przewidują dalej idącą ochronę, niż to wynika z ustawy, do nieopublikowanych utworów obywateli polskich albo do utworów opublikowanych po raz pierwszy na terytorium RP lub równocześnie na terytorium RP albo opublikowanych po raz pierwszy w języku polskim - stosuje się postanowienia tych umów.

14. Problem osób posiadających obywatelstwo wielu państw, w tym państw nie będących stroną KB. • Problem osób posiadających obywatelstwo kraju w którym poszukują ochrony na podstawie KB, gdy posiadają jeszcze obywatelstwo innego kraju KB (czy przełamuje to zakaz działania wewnętrznego KB ?).

15. Problem zmiany obywatelstwa • Na jaki moment ustalać prawnie relewantne dla zastosowania KB obywatelstwo? • Moment publikacji utworu • Utwory niepublikowane? • Moment stworzenia dzieła • Moment ustalenia dzieła • Moment utrwalania dzieła • Moment poszukiwania ochrony

16. Kryterium stałego miejsca pobytu • Co to jest stałe miejsce pobytu ? • Które miejsce pobytu twórcy (w jakim momencie) ma decydujące znaczenie ? • Utworu opublikowanego • Moment publikacji • Utworu nieopublikowanego • Moment powstania praw do utworu (zależnie od prawa krajowego: moment stworzenia, ustalenia lub utrwalenia utworu) .

17. Szczególne kryteria podmiotowe • Architekci • Autorzy dzieł sztuki graficznej lub plastycznej zespolonych z nieruchomościami • Kryterium miejsca położenia nieruchomości • Autorzy dzieł filmowych • Kryterium siedziby lub stałego miejsca pobytu producenta

18. Czasowy zakres stosowania KB i zasada ograniczonej retroakcji • KB znajduje zastosowania do dzieł, podlegających ochronie prawnoautorskiej w państwie pochodzenia w dacie wejścia w życie (odnośnie do tego państwa) KB, • KB nie znajduje zastosowania do dzieł, których ochrona wygasała ze względu na upływ czasu w państwie pochodzenia w dacie wejścia w życie (odnośnie do tego państwa) KB,

19. a contrario • KB może spowodować „odżycie” praw autorskich do dzieł, których ochrona wygasła w państwie pochodzenia na skutek innych zdarzeń niż upływ czasu (np. na skutek niedopełnienia formalności, w państwach, które takowych wymagały), • Wydaje się, że takie „odżycie” i tak będzie ograniczone kryterium czasu.

20. 6. Zasady ochrony konwencyjnej • Zasada asymilacji (narodowego traktowania) • Zasada automatyzmu ochrony • Zasada niezależności ochrony • Zasada minimum konwencyjnego

21. ZASADA ASYMILACJI • narodowego traktowania • wszelkie krajowe normy prawne służące osiągnięciu celu KB – tzn. ochrony praw autorów do ich dzieł literackich i artystycznych, przewidziane w prawie krajowym dla własnych obywateli, mają zastosowanie do podmiotów korzystających z praw przyznanych KB.

22. Zasada ta nie odnosi się do norm prawnych mających tylko pośredni związek z prawem autorskim np. prawa podatkowego /skorzystanie z 50% kosztów uzyskania przychodu w pdof możliwe jest dla podmiotów zagranicznych na warunkach przewidzianych w prawie podatkowym, ale nie wprost na podstawie KB/. • Czy Z.A. objęte są normy prawa zwyczajowego?

23. PAŃSTWO POCHODZENIA DZIEŁA • Kryterium to ma znaczenie co do utworów twórców nie pochodzących z państwa strony KB (brak kryterium obywatelstwa lub domicylu) • w wypadku opublikowania dzieła równocześnie w kilku państwach • Gdy wszystkie z nich są stroną KB • Wybór państwa stosującego krótszy okres ochrony • Gdy jedno z nich nie jest stroną KB • Wybór państwa – strony KB

24. ZASADA AUTOMATYZMU OCHRONY • ochrona prawnoautorska powstaje niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności, • ALE nie oznacza to, że państwom nie wolno uzależnić wykonywania (dochodzenia) ochrony od spełnienia pewnych formalności.

25. ZASADA NIEZALEŻNOŚCI OCHRONY • ochrona na podstawie KB (zarówno prawami wprost w KB przyznanymi jak i prawami przyznanymi z prawa krajowego na podst. zasady asymilacji) nie zależy od obywatelstwa autora, objęcia utworu ochroną w państwie pochodzenia ani od zakresu ochrony w państwie pochodzenia, • zakres ochrony jest regulowany prawem państwa, w którym tej ochrony się żąda (por. art. 49 p.p.m.).

26. PRAWA TWÓRCY • 2 grupy uprawnień przysługujących twórcy w kraju- stronie KB, nie będącym krajem pochodzenia: • Uprawnienia z prawa krajowego państwa, w którym ochrony się żąda – takie jak dla własnych obywateli tego państwa (z.asym.); • Uprawnienia przyznane ex iure conventionis

27. UPRAWNIENIA TWÓRCY PRZYZNANE WPROST W KONWENCJI • PRAWA OSOBISTE: • Ochrona prawa do autorstwa utworu, • Ochrona prawa do integralności utworu, • PRAWA MAJĄTKOWE: • Prawo zezwalania na tłumaczenie • Prawo zezwalania na reprodukcję

28. Prawo zezwalania na wystawienie, wykonanie i recytację dzieła, • Prawo zezwalania na nadawanie utworów drogą radiowo- telewizyjną lub ich publiczne rozpowszechnianie wszelkimi środkami przekazu bezprzewodowego, służącymi do przekazu znaków, dźwięków lub obrazów,