Download
1 / 27
340 likes | 689 Views
Bilgi Okuryazarlığı Becerilerinin Önemi ve Eğitim Sistemindeki Yeri. Prof. Dr. Serap Kurbanoğlu serap@hacettepe.edu.tr Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü. 1. Bilgi okuryazarlığı - tanımlar.
E N D
Bilgi Okuryazarlığı Becerilerinin Önemi ve Eğitim Sistemindeki Yeri Prof. Dr. Serap Kurbanoğlu serap@hacettepe.edu.tr Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 1
Bilgi okuryazarlığı - tanımlar • Bilgi okuryazarlığı, bilgiye ulaşma ve bilgiyi kullanma becerisidir (AASL & AECT, 1998) • Bilgi okuryazarlığı, bilgi problemlerini çözme becerisidir (ALA, 2000) • Bilgi okuryazarlığı, bilgi gereksinimini tanımlama, gereksinim duyulan bilgiyi bulma, değerlendirme, etkin şekilde kullanma ve iletme becerisidir
Görsel okuryazarlık Ağ okuryazarlığı Bilgisayar okuryazarlığı Medya okuryazarlığı Kavram kargaşası
Yaşam boyu öğrenme Bağımsız öğrenme Bilgi okuryazarlığı
Bilgi okuryazarlığının önemi • Yaşam boyu öğrenmenin temel şartıdır • Yeni bilgi üretimi için zorunludur • Mevcut bilgiyi ve becerileri geliştirme olanağı sağlar • Gelişmeleri anlama ve kavramaya yardımcı olur • Öngörü kazandırır • Kişisel, mesleki ve entellektüel gelişime yardımcı olur • Nitelikli iş gücü ve güçlü toplumlar yaratır • Değişimle başa çıkabilmeyi sağlar • Bireylerin, kurumların ve ulusların rekabet gücünü artırır • Fırsat eşitliği sağlar • İş bulmayı kolaylaştırır • Kişisel seçenekleri artırır • Sosyal dışlanmayı engeller • Sosyo ekonomik gelişim için gereklidir • Bilgi toplumuna uyum sağlamaya yardımcı olur
Bilgi okuryazarlığı önemi artıyor • Bilgi miktarındaki artış • Bilginin niteliğindeki belirsizlik • Yeni neslin özellikleri • Giderek artan etik sorunlar
Bilgi okuryazarlığı becerileri hiç bu kadar önemli olmamıştı • Bilginin katlanarak artışı karşısında bilgi okuryazarlığı becerilere her zamankinden daha fazla gereksinim var • Niteliği belirsiz bilginin artışı eleştirel düşünce becerilerinin önemini artırıyor • Yeni neslin bilgi arama ve bilgi kaynaklarını kullanma konusundaki eğilimleri bilgi okuryazarlığı becerilerinin önemini artırıyor • Olanakların ve yeni ortamların etik davranışlar konusunda yarattığı karmaşanın çözülebilmesi için bilgi okuryazarlığı becerilerine ihtiyaç var
Bilgi okuryazarlığı eğitiminin önemi Araştırmalara göre öğenciler; • üniversiteye temel bilgi okuryazarlığı becerilerinden yoksun geliyorlar • üniversiteden bilgi okuryazarlığı becerilerinden yoksun mezun oluyorlar • bu becerileri kendi kendilerine geliştiremiyorlar
Bilgi okuryazarlığı programlarının gerekliliği • Öğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerini kazanma ve kullanmaları için fırsatlar yaratılmadıkça bu beceriler geliştirilemez • Bilgi okuryazarlığı becerileri günümüzde akreditasyon kurumları ve iş verenler tarafından istenen beceriler haline gelmiştir • Diplomaların ömrü kısalmıştır. Öğrencilerin okulda öğrendikleri ya unutmakta ya da güncelliğini hızla kaybetmektedir. Bu durum formal eğitim sürecinden sonra da öğrenmenin devam etmesini zorunlu kılmaktadır
Bilgi okuryazarlığı programlarının gerekliliği Bilgiyi kullanma becerilerinden yoksun bir gelecek nesil; bilginin toplanması, düzenlenmesi, depolanması, erişimi ve uzun süreli korunması adına yapılan tüm yatırımların çöpe atılması demektir. (Rockman, 2004)
Bilgi okuryazarlığının eğitim sistemi içindeki yeri • Bilgi okuryazarlığı becerilerinin eğitim sistemi içinde kazandırılması gerekiyor • Her düzeyden eğitim kurumunun müfredatında yer verilmesi gerekiyor • Eğitim ne kadar küçük yaşta başlarsa becerilerin yerleşmesi ve gelişmesi için öğrencilere o kadar çok şans tanınmış oluyor • Bilgi okuryazarlığı becerilerinin diğer derslerden kopuk anlatılması/öğretilmesi başarılı sonuçlar vermiyor 21
Bilgi okuryazarlığının eğitim sistemi içindeki yeri Zorunlu eğitim kapsamında kazandırılması önemli Sekiz yıllık eğitim içinde yer verilmeli Bu konuda zorunlu dersler olmalı Derslerle ve müfredatla entegrasyonu zorunlu Öğretmen – kütüphaneci işbirliği zorunlu Kütüphanecilerin pedagoji bilgisi kazanması zorunlu Öğretmenlerin bilgi okuryazarlığı becerileri kazanması zorunlu 22
Öğretmenlerin sorumlulukları Bilgi okuryazarlığı becerilerinin kullanımı için ortamlar hazırlama, fırsatlar yaratma Bu becerilerinin kullanımı konusunda öğrencileri yönlendirme Bu becerilerin başka alanlara aktarımını sağlama Öğrencilerin bilgi okuryazarlığı becerilerini değerlendirebilme Öğrencilerin düzey ve gereksinimlerine en uygun bilgi kaynaklarını seçme, söz konusu kaynaklara ulaşma ve bu kaynakları kullanabilme Bilgi okuryazarlığı eğitim programlarının hazırlanmasında kütüphanecilerle işbirliği yapma Kendini sürekli olarak geliştirebilme 23
Öğretmen eğitimi Öğretmen eğitiminin bilgi okuryazarlığı becerilerini geliştirmeye yönelik olarak düzenlenmesi Eğitim fakültelerinin müfredatına bu konuda dersler konulması Bilgi okuryazarlığı becerilerini kazanmaya yönelik Bilgi okuryazarlığı becerilerini öğretmeye yönelik Hizmet içi eğitim programlarının düzenlenmesi 24
Türkiye’de durum TÜSİAD Raporu – Mesleki ve Teknik Eğitimin Evrensel Görünümü (1999) Bilişim Teknolojileri ve Politikaları Özel İhtisas Komisyonu Raporu (2001). Ülkemizde bilgi okuryazarlığı düzeyinin düşüklüğü Her tür ve her düzeyden eğitim kurumunda bilgi okuryazarlığı eğitiminin desteklenmesinin gereği Okul ve halk kütüphanelerinin bilgi okuryazarlığı ve yaşam boyu öğrenmeyi desteklemek için geliştirilmesi gereği DPT - 8. (2001-2005) ve 9. (2006-2010) Beş Yıllık Kalkınma Planları Yaşam boyu eğitim Problem çözme becerileri 25
Türkiye’de durum Milli Eğitim Bakanlığı – “Bilgi Erişim ve Araştırma Teknikleri” dersi (2002) Orta öğretim Haftada 2 saat Seçmeli Bilgiye erişim, bilgi kaynakları, araştırma teknikleri vs. Öğretmen eğitimi Ortak müfredat – Doğrudan ilintili ders yok Hacettepe uygulaması Hizmetiçi eğitim Sınırlı çabalar (Tevfik Fikret Okulları, TED, Işık Okulları, ILIPG Girişimi) 26
Teşekkürler Prof. Dr. Serap Kurbanoğlu serap@hacettepe.edu.tr Hacettepe Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü 27
