Mirosław Stando Stanisław M. Pietruszko POLSKIE TOWARZYSTWO FOTOWOLTAIKI

1. II FORUM FOTOWOLTAIKA DLA KAŻDEGO POZNAŃ 13 MAJA 2014 r.CERTYFIKACJA INSTALATORÓW SYSTEMÓW FOTOWOLTAICZNYCHGwarancja jakości czy kolejna bariera? Mirosław Stando Stanisław M. Pietruszko POLSKIE TOWARZYSTWO FOTOWOLTAIKI

2. INSTALACJA SYSTEMU FOTOWOLTAICZNEGO JEST ZADANIEM ZŁOŻONYM. Konieczna wiedza w zakresie: • energii elektrycznej prądu zmiennego (AC), • energii elektrycznej prądu stałego (DC), • bezpieczeństwa, • umiejętności pracy na dachu, oraz dotycząca: • aspektów finansowych, • aspektów prawnych.

3. DYREKTYWA OZE (2009/28/WE) • Wyznaczając kierunki działania w zakresie instalacji systemów PV, Dyrektywa OZE (2009/28/WE) narzuca państwom członkowskim tworzenie wzajemnie uznawanych systemów certyfikacji.

4. REGULACJE W KRAJACH UE:FRANCJA • Stowarzyszenie non-profit Qualit’EnR założone przez stowarzyszenia zawodowe i przemysłowe zarządza znakami jakości dla instalatorów małych systemów OZE. Jest to system jakości bazujący na dobrowolnym procesie certyfikacji, a certyfikat jest wydawany dla firm na okres 3 lat. • Instalatorzy PV mogą uzyskać certyfikat : • Quali PV w zakresie usług energii elektrycznej oznaczany jako QualiPV-E i / lub • QualiPV-B dla usług dekarskich. • Szkolenie obejmuje 3 dni szkolenia dla QualiPV-E i 1 dzień szkolenia dla QualiPV-B. W celu uzyskania certyfikatu konieczne jest wcześniejsze doświadczenie.

5. REGULACJE W KRAJACH UE:HISZPANIA • Inicjatywa '”AsociaciónEspañola de NormalizaciónCertificación„ we współpracy z „FederaciónNacional de Empresarios de InstalacionesElectricasTelecomunicaciones de España”, zmierza do opracowania certyfikacji dla specjalistów w zakresie odnawialnych źródeł energii a w szczególności dla instalatorów PV. System certyfikacji obejmuje ocenę: • ofertowania i procedur kontraktowych; • systemu zarządzania jakością; • procedury instalacji i serwisu.

6. REGULACJE W KRAJACH UE:CHORWACJA • Chorwacja wprowadziła nowy system taryfowy dla produkcji energii elektrycznej z OZE i kogeneracji w czerwcu 2012 r., wraz z innymi zmianami w przepisach dotyczących OZE. Ten system taryfowy wprowadził nowość dla elektrowni słonecznych, które będą finansowane tylko pod warunkiem, że instalacji dokona certyfikowany instalator. • System akredytacji opiera się na normie EN 45011. Do czasu kiedy wymieniony system akredytacji i certyfikacji będzie w pełni funkcjonował, autoryzowanym instalatorem jest osoba prawna lub osoba fizyczna z uprawnieniami do prac w zakresie instalacji elektrycznych, zgodnie z przepisami dotyczącymi budownictwa.

7. InstallerTraining & Certification NABCEPNorth American Board of Certified Energy PractitionersCleveland State USA. • Stowarzyszenie non-profit powstałe w 2002 roku. • Misją NABCEP jest wspieranie energii odnawialnej i efektywności energetycznej oraz wdrażanie systemów jakości i programów certyfikacji dla praktyków. • Kandydaci, którzy zdecydują się uzyskać certyfikat muszą wykazać swoje kompetencje w wybranej dziedzinie OZE i zobowiązać się do przestrzegania wysokich standardów i zasad etyki zawodowej.

8. OŚRODKI SZKOLENIOWE W INNYCH KRAJACH • UK • AUSTRIA • WŁOCHY • HOLANDIA • NIEMCY

9. OCZEKIWANIA DOTYCZĄCE UMIEJĘTNOŚCI INSTALATORA PV • Bezpieczeństwo przy pracy z systemami PV. • Ocena miejsca instalacji. • Wybór i wymiarowanie systemu PV. • Montaż systemu w warunkach rzeczywistych. • Utrzymanie systemu i rozwiązywanie problemów. • Zarządzanie jakością i obsługa klienta.

10. BEZPIECZEŃSTWO PRZY PRACY Z SYSTEMAMI PV • Instalator musi mieć nawyk bezpiecznej pracy; bezpiecznie i prawidłowo korzystać z koniecznych narzędzi i urządzeń, stosować środki ochrony osobistej, zdawać sobie sprawę z zagrożeń bezpieczeństwa i wykazać się wiedzą, jak ich uniknąć. Ponadto, instalator musi być w stanie zidentyfikować zagrożenia elektryczne i nie-elektryczne przy instalacjach PV, i podjąć odpowiednie środki zapobiegawcze.

11. OCENA MIEJSCA INSTALACJI • Ocena miejsca instalacji; identyfikacja narzędzi i urządzeń niezbędnych do wizji lokalnej, wybór odpowiedniego miejsca o optymalnej orientacji, wystarczającej powierzchni i właściwej strukturze do instalacji modułów fotowoltaicznych oraz odpowiedniego do rozmieszczenia pozostałych elementów systemu tzw. BOS (przetwornice, akumulatory itp.), zilustrowanie możliwych układów i schematów modułów i urządzeń, pozwalające na identyfikację konkretnych zagrożeń w tym miejscu, i interpretację danych klimatycznych (promieniowanie słoneczne, temperatura powietrza) w miejscu instalacji.

12. WYBÓR I WYMIAROWANIE SYSTEMU PV • W oparciu o wyniki wizji lokalnej, instalator musi określić odpowiedni rozmiar systemu i ustalić; układ modułów fotowoltaicznych, konfigurację elektryczną, sposób montażu mechanicznego, wszystkie wymagane komponenty systemu oraz oszacować roczną wydajność energetyczną proponowanego systemu; w tym również określić planowane parametry napięć i prądów, okablowania, urządzeń zabezpieczających (uziemienia, ograniczniki przepięciowe, ochrona odgromowa).

13. Montaż systemu w warunkach rzeczywistych • Instalator musi być w stanie wykonać montaż wg projektu w zakresie elektrycznym i mechanicznym wykorzystując również instrukcje stosowanych urządzeń i elementów: zainstalować moduły w odpowiedniej konfiguracji, oznaczyć elementy systemu, ułożyć okablowanie i właściwie wykonać połączenia, użyć odpowiednich skrzynek połączeniowych DC i wyłączników, sprawdzić system uziemienia i system odgromowy. Ponadto, po zakończeniu instalacji, instalator musi sprawdzić całą instalację, elektryczną i mechaniczną. Instalator musi sprawdzić i zweryfikować ogólną funkcjonalność i wydajność systemu, przedstawić procedury włączania i odłączania systemu i wyjaśnić kwestie bezpieczeństwa związane z eksploatacją i utrzymaniem systemu.

14. UTRZYMANIE SYSTEMU I ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ • Utrzymanie systemu i rozwiązywanie problemów; w tym analiza dokumentacji technicznej, identyfikacja potrzeb serwisowych, analiza produkcji, identyfikacja typowych błędów i awarii oraz wykonywanie procedury diagnostycznej w przypadku awarii systemu. • Instalator powinien rozumieć i spełniać wszystkie niezbędne parametry jakościowe i normy związane z komponentami i procesami dotyczącymi instalacji i utrzymania systemów PV. Powinien także znać i stosować procedury obsługi klienta w tym między innymi dotyczące przekazania systemu do użytkowania wraz z wynikami testów końcowych, udzielania gwarancji dobrego wykonania, warunków serwisowych, naprawy i rozpatrywania skarg.

15. DLACZEGO SZKOLIĆ I CERTYFIKOWAĆPOMIMO DOBROWOLNOŚCI PROCESU ? • Możliwość zapoznania się z normami i standardami PV, • Poświadczenie praktycznych umiejętności dające gwarancję bezpieczeństwa, • Sposób pozytywnego wyróżniania się na tle konkurencji, • Potencjalna poprawa jakości; poprawa postrzegania zawodu instalatora PV, pomoc w zwiększeniu znaczenia przemysłu PV.

16. KORZYŚCI Z CERTYFIKACJI. • Dla instalatorów: • Postrzegani są jako profesjonaliści, ich praca wzbudza zaufanie konsumentów, • Potwierdzają swoje umiejętności i zdobywają doświadczenie, • Mają możliwość działania na terenie całej Europy, • Wyróżniają się na rynku umiejętnościami i doświadczeniem w zakresie PV.

17. KORZYŚCI Z CERTYFIKACJI • Dla konsumentów: • Umożliwia konsumentom zidentyfikowanie wykwalifikowanych instalatorów i promuje zaufanie do wykonywanej przez nich pracy, • Umożliwia konsumentom wybór, pomiędzy instalatorami certyfikowanymi i niecertyfikowanymi.

18. KORZYŚCI Z CERTYFIKACJI • Certyfikacja instalatorów PV, jest formą zapewnienia społeczeństwu; pracodawcom, konsumentom, że osoby, które uzyskały certyfikat posiadają umiejętności zawodowe i wiedzę niezbędną do kompetentnego przeprowadzania procesów w zakresie ofertowania, projektowania, instalowania i utrzymania systemów PV, i są zobowiązane do dalszego kształcenia zawodowego oraz przestrzegania zasad etycznych.

19. BYĆ ALBO NIE BYĆCERTYFIKOWANYM INSTALATOREM PV? BYĆ, ABY WYKONYWAĆ TAKIE INSTALACJE !

20. BYĆ ABY NIE WYKONYWAĆ TAKICH INSTALACJI

21. BYĆ ABY NIE STWARZAĆ NIEBEZPIECZEŃSTWA.

22. REGULACJE KRAJOWE • USTAWA z dnia 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw;Rozdział 3b : Warunki i tryb wydawania certyfikatów instalatorom mikroinstalacji i małych instalacji oraz akredytowania organizatorów szkoleń. (Dz. U. 2013, poz. 984 i 1238 oraz 2014 poz. 457 i 490), • ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 25 marca 2014 r. w sprawie warunków i trybu wydawania certyfikatów oraz akredytowania organizatorów szkoleń w zakresie odnawialnych źródeł energii. (Dz. U. z 2014 poz. 505);

23. REGULACJE KRAJOWE • Zgodnie z art. 20h ust. 1 i 2 ustawy Prawo energetyczne, osoba dokonująca instalacji mikroinstalacji lub małych instalacji (dalej „instalator"), może wystąpić z pisemnym wnioskiem do Prezesa UDT, o wydanie certyfikatu (dalej „certyfikat”), który jest dokumentem potwierdzającym posiadanie przez instalatora kwalifikacji do instalowania wymienionych w powyższym przepisie rodzajów OZE. • Oznacza, że posiadanie przedmiotowego certyfikatu nie jest obligatoryjnym wymogiem dla instalatora.

24. Wymagania dotyczące uprawnień do montażu instalacji w programie PROSUMENT • może sprawować samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, tj. ma uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w odpowiedniej specjalności instalacyjnej: w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodociągowych i kanalizacyjnych lub w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych, o czym jest mowa w Rozdziale 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 Prawo budowlane (tekst jedn. Dz. U. 2013 r. poz. 1409); • jest przedstawicielem producenta głównego urządzenia wytwarzającego energie lub jego autoryzowanego dystrybutora; • posiada świadectwo kwalifikacyjne, uprawniające do zajmowania sie eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci na stanowisku dozoru lub eksploatacji, wydawane na podstawie rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące sie eksploatacja urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. 2003 r. Nr 89, poz. 828 z późniejszymi zmianami) – w zakresie niezbędnym dla montowanej instalacji; • POSIADA WAŻNY CERTYFIKAT WYSTAWIONY PRZEZ PREZESA URZĘDU DOZORU TECHNICZNEGO ODPOWIEDNIO W ZAKRESIE INSTALOWANIA DANEGO RODZAJU URZĄDZEŃ.

25. CERTYFIKAT MOŻE BYĆ WYDANY INSTALATOROWI, KTÓRY SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE WARUNKI: • 1) posiada: • pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, • b) dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,) lub inny równoważny dokument potwierdzający kwalifikacje do instalacji urządzeń i instalacji sanitarnych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych lub • c) udokumentowane trzyletnie doświadczenie zawodowe w zakresie instalowania lub modernizacji urządzeń i instalacji: sanitarnych, energetycznych, grzewczych, chłodniczych lub elektrycznych, lub • d) świadectwo ukończenia co najmniej dwusemestralnych studiów podyplomowych lub równorzędnych, których program dotyczył zagadnień zawartych w zakresie programowym szkoleń określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 20v pkt 2, lub • e) zaświadczenie o ukończeniu szkolenia u producenta danego rodzaju odnawialnego źródła energii, które w części teoretycznej i praktycznej zawierało zagadnienia w zakresie projektowania, instalowania, konserwacji, modernizacji lub utrzymania w należytym stanie technicznym odnawialnego źródła energii;

26. CERTYFIKAT MOŻE BYĆ WYDANY INSTALATOROWI, KTÓRY SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE WARUNKI cd: • 2) nie był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu; • 3) ukończył szkolenie podstawowe dla osób ubiegających się o wydanie certyfikatu instalatora mikroinstalacji lub małej instalacji, poświadczone zaświadczeniem, przeprowadzone przez akredytowanego organizatora szkoleń, o którym mowa w art. 20q ust. 1 lub w art. 20w, w zakresie dotyczącym instalowania danego rodzaju odnawialnego źródła energii; • 4) złożył z wynikiem pozytywnym egzamin przeprowadzony przez komisję egzaminacyjną, odpowiednio dla danego rodzaju odnawialnego źródła energii, nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia ukończenia szkolenia podstawowego.

27. CERTYFIKAT MOŻE BYĆ WYDANY INSTALATOROWI, KTÓRY MA: • dyplom potwierdzający kwalifikacje w zawodzie technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej lub  • dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe w zakresie urządzeń i systemów energetyki odnawialnej wydany na podstawie przepisów ustawy o systemie oświaty, lub • 3) dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunku lub w specjalności w zakresie odnawialnych źródeł energii, albo urządzeń i instalacji sanitarnych, elektroenergetycznych, grzewczych, chłodniczych, cieplnych i klimatyzacyjnych lub elektrycznych oraz • pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych, • i nie był skazany prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne przeciwko wiarygodności dokumentów i obrotowi gospodarczemu;

28. AKREDYTACJA ORGANIZATORÓW SZKOLEŃ • Art.20q. ust. 1. ustawy Prawo energetyczne: • Akredytowanym organizatorem szkolenia podstawowego lub przypominającego, o których mowa odpowiednio w art. 20h ust. 3 pkt 3 oraz w art. 20n ust. 1 pkt 2, może być podmiot, który: • posiada system zarządzania szkoleniami; • posiada warunki lokalowe i wyposażenie gwarantujące prawidłowe przeprowadzenie szkoleń; • dysponuje kadrą posiadającą kwalifikacje niezbędne do przeprowadzenia szkolenia; • uzyskał akredytację Prezesa UDT, zwaną dalej „akredytacją”, w zakresie szkolenia odpowiedniego dla danego rodzaju odnawialnego źródła energii wymienionego w art. 20h ust. 2.

29. DZIĘKUJĘ. miroslaw.stando@pv-polska.pl pietruszko@pv-polska.plmi