POCZĄTKI PAŃSTWA POLSKIEGO

1. POCZĄTKI PAŃSTWAPOLSKIEGO PANOWANIE MIESZKA I

2. SPIS TREŚCI • Skąd wzięły się plemiona polskie • Początki państwa polskiego • Mieszko I • Chrzest Mieszka I • Chrystianizacja kraju Mieszka • Walki z Wieletami • Walki z Niemcami • Koniec panowania Mieszka • Dagome iudex • Bolesław I Chrobry

3. Skąd się wzięły plemiona Polskie ? Według najbardziej w chwili obecnej wiarygodnej teorii, przyjmowanej najczęściej w archeologii polskiej, ukraińskiej i rosyjskiej, obszaru wyjściowego migracji Słowian można doszukiwać się w dorzeczu środkowego i górnego Dniepru, na obszarze, na którym w pierwszych wiekach naszej ery (I-IV w. n.e.) archeolodzy wyróżniają archeologiczną kulturę kijowską. Po rozbiciu przez Hunów w r. 375 państwa Gotów, zajmującego rozległe tereny od stoków karpackich i dolnego Dunaju na zachodzie aż po Dniepr na wschodzie, powstała możliwość przesunięcia się protosłowiańskich grup z obszaru dorzecza środkowego i górnego Dniepru na znacznie bardziej atrakcyjne (zarówno ze względu na dogodne warunki do uprawiania rolnictwa, jak i ze względu na bliskość Cesarstwa Bizantyjskiego) tereny dzisiejszej zachodniej Ukrainy i Mołdawii. Osadnictwo słowiańskie w tym okresie (schyłek V - początek VI w.) mogło sięgać na tereny dzisiejszej Polski do linii górnej Wisły. Na ziemiach polskich początkowo podstawową komórką społeczną była rodzina wraz z krewnymi. Grupa rodzin z danego terytorium tworzyła małą społeczność zwaną opolem. Opola z poszczególnych terenów (zazwyczaj oddzielonych od siebie barierami naturalnymi jak rzeki, góry czy bory) tworzyły plemiona (np. Polanie, Wiślanie, Bobrzanie, Goplanie itp.). Na co dzień opolem zarządzał wiec plemienny, który w razie zagrożenia wybierał dowódcę (księcia lub wojewodę). Z czasem jednak tymczasowi wodzowie chcieli utrzymać władzę nad coraz liczniejszymi wspólnotami. Właśnie ich ambicje przyczyniły się do jednoczenia całych plemion we wspólnoty. Na terenach Polski mieszkało wiele plemion słowiańskich, z których największe to Wiślanie (nad górną Wisłą), Polanie (nad Wartą), liczne plemiona śląskie, plemiona pomorskie, Mazowszanie (nad środkową Wisłą), Goplanie (na Kujawach), czy Lędzianie (nad Sanem i Wieprzem). Wiele z nich zapewne zaczęło się jednoczyć, lecz największy sukces odnieśli Polanie

4. Początkipaństwapolskiego Około VIII wieku w Wielkopolsce powstało państwo Polan , które jednoczyło kilka mniejszych plemion osiadłych wokół grodów : Gniezna , Poznania , Kruszwicy i Kalisza . Legenda zapisana w XII wieku przez anonimowego kronikarza zwanego Gallem opowiada o rządach w Kruszwicy księcia Popiela właśnie ok. VIII wieku. Po Popielu na tronie mieli kolejno zasiadać potomkowie ubogiego rolnika Piasta : Siemowit , Leszek ,Ziemomysł i Mieszko . Ten ostatni jest już postacią historyczną , dobrze znana ze swej działalności .Państwo Polan zdołało do połowy X wieku objąć swym zasięgiem kraj między górną Wartą a Pilicą i górną Bzurą znany później jako ziemia łęczycko-sieradzka . Kolejną zdobyczą było Mazowsze i ziemie między Wisłą a Bugiem , a książę Mieszko I panujący około 960-992 roku , opanował Ziemię Lubuską i Pomorze . Pod koniec swego niewątpliwie długiego panowania Mieszko I zdołał oderwać od Czech Śląsk i kraj Wiślan , łącząc je z państwem Polan i kończąc w ten sposób budowę terytorialną państwa polskiego. Polanie

5. Mieszko Pierwszy Mieszko I ( urodzony w roku 922-945, zmarł 25 maja 992 roku ) – książę Polan z dynastii Piastów, sprawujący władzę od ok. 960 r. Syn Siemomysła, wnuk Lestka. Mieszko I to pierwszy historyczny władca Polan, uważany zarazem za faktycznego twórcę państwowości polskiej. Kontynuował politykę swojego ojca i dziadka, którzy jako władcy pogańskiego księstwa znajdującego się na terenach obecnej Wielkopolski, poprzez sojuszelub siłę militarną podporządkowali sobie Kujawy orazprawdopodobnie Pomorze Wschodnie i Mazowsze. Zachowane źródła pozwalają twierdzić, że Mieszko I był sprawnym politykiem, utalentowanym wodzem i charyzmatycznym władcą. Prowadził zręczne działania dyplomatyczne, zawierając sojusz wpierw z Czechami, a następnie ze Szwecją i cesarstwem. W polityce zagranicznej kierował się przede wszystkim racją stanu, wchodząc w układy nawet ze swoimi wcześniejszymi wrogami. Synom pozostawił państwo o znacznie wyższej pozycji w Europie i przynajmniej podwojonym terytorium.

6. Chrzest Mieszka I Dobrawa (lub Dąbrówka) - księżniczka czeska, księżna polska, żona Mieszka I. Córka księcia czeskiego Bolesława I Okrutnego, w 965 została wydana za Mieszka I. Wraz z orszakiem duchownych przybyła do Gniezna, gdzie ,jak podaje Gall nakłoniła Mieszka I do przyjęcia chrztu w 966 roku. Obecnie sądzi się, że zmiana wyznania Mieszka I była jednym z punktów porozumienia polsko-czeskiego. W ramach wypełnienia warunków sojuszu, Mieszko uzyskał pomoc zbrojną od Czechów.

7. ChrystianizacjakrajuMieszka Zaprowadzenie chrześcijaństwa 965 (Jan Matejko). Misjonarze, przybywający do kraju Mieszka, chrzcili jego mieszkańców. W 968 roku w państwie polańskim rozpoczął działalność pierwszy biskup – Jordan , mający swą siedzibę w Poznaniu. Poprzez chrystianizację kraj Mieszka stawał się jednym z państw świata chrześcijańskiego i otwierał na różnorakie oddziaływanie kultury tego świata.

8. Walki z Wieletami Ten plemienny związek państwowy w latach 60-tych X wieku przeżywał swój szczyt świetności. Lud ten nie znał władzy monarszej, a czcił pogańskie bóstwo Swarożyca. Walczący z nimi Mieszko ponosił z początku klęski - w jednej z bitew w 965 roku zginął nawet jego brat nieznany z imienia.Decyzja Mieszka o przyjęciu chrztu spowodowała liczne zmiany w tej wojnie. Z jednej strony Czechy opowiedziały się po stronie Polaków, a tym samym Wieleci stracili sojusznika.Z drugiej jednak strony wprowadzenie nowej wiary mogło doprowadzić do buntu, szczególnie na terenach Wielkopolski i na Pomorzu gdzie kult boga Swarożyca był silny.Rok po Chrzcie (967r.) doszło do nowego starcia z Wieletam a w szcególności Wolinianamii. Na ich czele stanął Wichman - saski graf, wygnany z Niemiec za przestępstwa polityczne. Wtargnął on głęboko w państwo Polan i 26 IX 967 roku doszło do walnej bitwy na lewym brzegu Warty. Czesi, wraz z 2 hufcami jazdy, byli jednak po polskiej stronie. Wojska Wieletów zostały zniszczone a sam Wichman zginął w walce. Skutkiem wygranej Mieszka było umocnienie się państwa polskiego u ujścia Odry, oraz zajęcie Wolina, a być może Wołogoszczy i Uznamia.

9. Walki z Niemcami Nadszedł rok 972. Żywioł germański przybiera w swej ekspansji na sile. Margrabia Hodon postanawia wyprawić się na ziemię Polan. Germańska armia przeszła bez oporu przez ziemię Obodrytów i Wieletów. Oddziały Polan zgrupowane w Cedyni oczekiwały napastników. Sama Cedynia strzegła przeprawy na ważnym szlaku, który z głębi Niemiec wiódł na wybrzeże środkowe. "...Kiedy w dzień św. Jana Chrzciciela starli się z Mieszkiem, odnieśli zrazu zwycięstwo, lecz potem w miejscowości Cedynia brat jego Czcibor zadał im klęskę kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy...". Thietmar Zwycięstwo Mieszka I pod Cedynią umocniło polskie wpływy na Pomorzu Zachodnim, a także było poważnym ostrzeżeniem dla plemion zachodnio-słowiańskich. Zwycięstwo pod Cedynią jest wspaniałym epizodem z historii Polski.

10. Koniec panowania Mieszka I W 990 roku Mieszko I zerwał przymierze z Czechami, przyłączając na stałe ziemie Śląska zajmowany niegdyś między innymi przez plemię Ślężan do terenów Polski. Nie wiadomo czy to on, czy dopiero Bolesław Chrobry przyłączył ziemie krakowską. W każdym razie pozostaje faktem, ze Mieszko I pozostawił dobrze rozwinięte, zjednoczone i bogate ziemie państwa polskiego swojemu następcy, Bolesławowi Chrobremu.

11. Polskaza pierwszych Piastów

13. Dagome iudex . Testament Mieszka I - 992 Mimo, iż tak długo dążył do zjednoczenia wszystkich ziem w jeden kraj, to na podstawie swojego testamentu, zwanego Dagome iudex. (Dagome iudex (dagome - nowe imię Mieszka) (iudex - być może spis ziem lub sędzia) książe dzieli Polskę: dla Bolesława oddaje Śląsk i Mazowsze, a dla pozostałych synów - resztę ziem, nad którymi władzę miała sprawować ich matka, Oda, aż do uzyskania przez nich pełnoletniości. Określa także w nim granice Polski oraz, co najważniejsze, oddaje siebie i Polskę pod opiekę papieżowi i zobowiązuje się do płacenia mu w zamian za opiekę, daniny. W tym samym roku umiera 25.05.992, a na czele państwa staje Bolesław Chrobry, po uprzednim wygnaniu macochy i przyrodnich braci.

14. Bolesław I Chrobry Bolesław Chrobry w pierwszych latach panowania utrzymywał przyjazne stosunki z cesarzem Ottonem III, starając się jednocześnie o zdobycie wpływów wśród pogańskich wciąż Słowian Połabskich (Wieletów) oraz plemion pruskich i jaćwieskich. Służyć temu miały wysyłane przez niego misje, mające za zadanie szerzenie tam chrześcijaństwa. Nie przyniosły one większych efektów. W 997 roku podczas wyprawy misyjnej na ziemie pruskie został zabity były biskup praski i osobisty przyjaciel cesarza - Wojciech Sławnikowic ( imię zakonne,  pod którym jest znany na zachodzie, - Adalbertus). Pochowano go uroczyście w stolicy księstwa - Gnieźnie. Został on już w nastepnym roku kanonizowany (uznany za świętego) jako męczennik za wiarę. W roku 1000 z wielką pielgrzymką do grobu świętego przybył cesarz Otton III (zjazd gnieźnieński). W roku poprzednim wspólnie z papieżem zatwierdził powołanie w Gnieźnie metropolii (samodzielnej prowincji kościelnej) czyli arcybiskupstwa, oraz podległych mu biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. W skład metropolii weszło później także dotychczasowe biskupstwo misyjne w Poznaniu. Pierwszym arcybiskupem gnieźnieńskim został brat świętego Wojciecha - Radzim (Gaudenty). Bolesław I Chrobry (Wielki) (urodzony 967r. w Poznaniu, zmarł 17 czerwca 1025r.) – książę Polski od 992 roku, pierwszy koronowany król Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004 był także księciem czeskim.

15. Quiz 1). Wymień przynajmniej 3 plemiona polskie. 2). W jakim kraju pierwszym historycznym władcą był Mieszko I ? 3). W którym roku Mieszko I przyjął Chrzest? 4). Jak nazywał się biskup, który przybył do Poznania w celu chrystianizacji pogan w kraju Mieszka? 5). Czego skutkiem była ostatnia bitwa z Wieletami? 6). Z kim Mieszko I stoczył bitwę pod Cedynią? 7). Czym było Dagome Iudex? 8). Co stanowiło zalążek plemienia? 9). Jakie ziemie odebrałMieszko I Czechom?