540 likes | 653 Views
Informacja to nie igła w stogu siana… …jeśli dobrze opracowana. Trochę niezbędnej historii czyli kartkowe kartoteki zagadnieniowe. „Od zawsze” były w:. układzie działowym z własną klasyfikacją przedmiotową nanoszoną ręcznie
E N D
Informacja to nie igła w stogu siana……jeśli dobrze opracowana
Trochę niezbędnej historiiczylikartkowe kartoteki zagadnieniowe
„Od zawsze” były w: • układzie działowym • z własną klasyfikacją przedmiotową nanoszoną ręcznie • w obrębie działów opisy porządkowano chronologiczne a w ramach chronologii alfabetycznie • poszukiwania ułatwiał kartkowy indeks działowy • korzystanie odbywało się pod opieką bibliotekarza
Nadchodzi nowe czyli pierwsza elektroniczna baza bibliograficzna w programie ISIS
1996 rok - projekt o nazwie „Bieżąca bibliografia edukacji” • wprowadzenie języka słów kluczowych • 1998 rok – koniec współpracy i początek własnej bazy (48 tytułów) • tylko artykuły z czasopism • cztery indeksy (autor, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, słowo kluczowe)
Rok 1999 Nowe idzie krok dalej i następuje…
udostępnienie bazy elektronicznej czytelnikom [224] • poprawienie jakości pracy • szybszy dostęp do informacji • wzrost liczby udzielonych informacji • wprowadzenie możliwości wydruku zestawień bibliograficznych [94]
Daty przełomowe • styczeń 2002 rok – zamknięcie kartotek kartkowych • rok 2003 – intensywna nauka jhp BN i przygotowanie do założenia nowej bazy ( m. in. stworzenie formularza do wprowadzania opisu z hasłem przedmiotowym i zdefiniowanie indeksu) • styczeń 2004 rok –zamknięcie starej bazy (około 65 tysięcy rekordów)
Nowa baza • zawiera opisy bibliograficzne artykułów ze 120 tytułów czasopism (głównie tych, których nie bibliografuje BN) • posiada pięć indeksów (autor, tytuł artykułu, tytuł czasopisma, słowo kluczowe i hasło przedmiotowe)
Rok 2006 pożegnanie z ISIS-em • zakup Promaxa • przygotowanie bazy do konwersji • udana konwersja bazy (12 tysięcy rekordów)
Typy dokumentów obecnie rejestrowanych w bazie • artykuły z czasopism • fragmenty prac zbiorowych • recenzje • wywiady
Jak opracowujemy informacje • bibliografujemy z autopsji • opracowujemy pod względem formalnym i rzeczowym • stosujemy dwa języki informacyjno-wyszukiwawcze
Język swobodnych słów kluczowych Zalety: • jedyny sposób szukania informacji „na temat” jeżeli brak innego języka informacyjno -wyszukiwawczego • „elastyczny” • zbliżony do języka naturalnego - ważne dla czytelników Wady: • synonimy • liczba pojedyncza i mnoga • brak jednego obowiązującego powszechnie słownika
Rozwiązania pozwalające kontrolować zawartość słownika słów kluczowych
Własne • wydruk zawartości słownika bez nazw własnych • uporządkowane synonimy i liczba pojedyncza i mnoga • spisane zasady • nowo tworzone słowa kluczowe zapisywane wraz z początkiem tytułu artykułu i weryfikowane • własne rozwiązania wynikające z pracy z czytelnikiem
Systemowe • możliwość pobierania terminów ze słownika • możliwość tworzenia „pustych” terminów „na zapas” • minus - brak możliwości jednorazowego poprawiania dużej ilości rekordów (słownik nie jest relacyjny)
stosowany w kilkuset polskich bibliotekach (głównie publicznych i pedagogicznych) • kontrolowany kartoteką wzorcową JHP BN • „narzucony odgórnie” użytkownikom, zwalnia z odpowiedzialności za jego kontrolowanie • dąży do dużej szczegółowości • nie zawsze „nadąża” za rzeczywistością • kartoteka jest frekwencyjna tzn. jest dokument – książka - jest hasło
Posługiwanie się JHP BN • ustalanie przedmiotu głównego dokumentu lub przedmiotów równorzędnych oraz ujęcia przedmiotu • stosowanie nieograniczonej liczby haseł • stosowanie tematów ogólnych i jednostkowych (osobowych, geograficznych, korporatywnych, tytułowych). Tematy te możemy podzielić też na rzeczowe i formalne • stosowanie określników: rzeczowych, geograficznych, chronologicznych i formalnych
Posługiwanie się JHP BN • dostosowywanie stopnia szczegółowości opisu do charakteru zbiorów i potrzeb czytelników • korzystanie z kartoteki wzorcowej JHP BN • śledzenie na bieżąco zmian w JHP BN • konsultowanie z Wydziałem Opracowania Zbiorów • doskonalenie na co dzień swojej wiedzy na temat jhp BN (szkolenia wewnętrzne)
Dlaczego dwujęzyczność? • WŁAŚNIE DLATEGO • niedostateczna elastyczność jhp • ograniczenia konstrukcyjne słów kluczowych • możliwość wyboru jednego z narzędzi Ponieważ słabe i mocne strony języków nawzajem się uzupełniają • niedostateczną „elastyczność” JHP BN i jego problemy z „nadążaniem za potrzebą chwili” możemy zminimalizować korzystając z języka słów kluczowych • ograniczenia konstrukcyjne dotyczące słów kluczowych (zawierają mało informacji) zminimalizujemy korzystając z JHP BN, który umożliwia zaopatrzenie tematu w wiele określników • w sytuacji pracy indywidualnej z czytelnikiem możemy wybrać ten z języków, który w danej chwili gwarantuje większą efektywność wyszukiwania informacji.
Lokalna KartotekaHaseł Wzorcowych … to już standard
kontrolować poprawność i spójność języka informacyjno-wyszukiwawczego • korzystać z indeksu formalnego i przedmiotowego • pobierać potrzebne hasła i wiązać je relacjami z rekordem bibliograficznym
Nasza LKHW • liczy 17.031 rekordów i ciągle się powiększa (statystyki pozwalają kontrolować ilość autoryzowanych i nieautoryzowanych rekordów kartoteki) • stanowi podstawowe narzędzie pracy przy opracowaniu przedmiotowym • jest na bieżąco aktualizowana i meliorowana, możliwe jest poprawianie „globalne”, zmiana w rekordzie wzorcowym powoduje zmiany we wszystkich podwiązanych do niego rekordach bibliograficznych
Nasza LKHW • „zwraca” nakład pracy bo unikamy błędów (odsyłacze całkowite widoczne w indeksie przedmiotowym) • pozwala na kontrolowanie poprawności zaklasyfikowania określników (ponieważ rekordy LKHW nie autoryzują się automatycznie wraz z autoryzacją rekordu bibliograficznego)
Nasza LKHW • umożliwia tworzenie relacji dzięki kreatorowi
Nasza LKHW • umożliwia tworzenie relacji dzięki opcji „Rozwiń do pól”
Proweb czyli OPAC Promaxa • pozwala na przeglądanie bazy bibliograficznej zarówno zarejestrowanym jak i anonimowym użytkownikom systemu • wyszukiwanie za pomocą indeksów, słowników i zapamiętanych strategii • tworzenie bibliografii roboczej • przechowywanie zapamiętanych strategii • zapisywanie pliku z danymi na dysku lokalnym lub wysyłanie go za pomocą poczty elektronicznej
Co może administrator bazy (nie bibliotekarz systemowy) • definiować samodzielnie indeksy • nadawać uprawnienia operatorom i analizować ich aktywność • analizować statystykę bazy • generować licznik odwiedzin widoczny na stronie on-line • generować raporty wykorzystania indeksów • kasować rekordy tymczasowe
Bibliotekarz/użytkownik Proweba powinien zadbać o wypełnienie treścią plików: • Informacje - "txt/bb_info.htm” - informacje o bibliotece i udostępnianych bazach danych • Inne instalacje „txt/bb_links.htm” - połączenie z systemem w innych miejscach WWW (linki)