OCAK 2014 ANKARA

1. T.C. ANKARA VALİLİĞİ Ticaret İl Müdürlüğü 5 1163 SAYILI KOOPERATİFLER KANUNUNUN (87nci md.) UYARINCA BAKANLIK TEMLİSİLCİLERİNİN YAPACAĞI GENEL KURUL TOPLANTILARIYLA İLGİLİ BİLGİLENDİRME EĞİTİMİ OCAK 2014 ANKARA 1 Hazırlayan: Hacı ARSLAN

2. KOOPERATİFİN TANIMI • Kooperatifler ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattırlar. • Kooperatif ilke ve özellikleri; Ortakların sahipliği, ortaklarına hizmet etme ve ortaklarınca yönetilme Kendi kendine yetme, kendi kendine sorumluluk, demokrasi, eşitlik, adalet ve dayanışma birlik, ilkelere dayalı işletmeciliktir. • 1.Gönüllü ve açık üyelik2.Ortakların demokratik kontrolü3.Ortakların ekonomik katılımı4.Özerklik ve bağımsızlık5.Eğitim, öğretim ve bilgilendirme6.Kooperatifler arası işbirliği7.Topluma karşı sorumluluktur.

3. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GENEL KURUL TOPLANTISI HAZIRLIĞI VE AÇILIŞI • 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunun 87 nci maddesine göre, genel kurul toplantısı için Bakanlık Temsilcisi görevlendirilmesi yasal bir zorunluktur. • Bakanlık Temsilcileri; genel kurul toplantısının Kanunlara, Anasözleşmeyeve gündeme göre yürütülmesini denetleme ve temin ile görevlidirler. (1163/87 md.) «» • Bakanlık Temsilcisi; genel kurul toplantılarına Devlet memuruna yakışır bir biçimde kılık (Erkek Saç, Sakal Traşı vb.) kıyafetiyle zamanında katılması gerekmektedir. • İlk olarak Bakanlık Temsilcisi Genel kurul Toplantı tutanağının giriş sayfasına kooperatifin unvanın büyük harflerle okunaklı bir şekilde, toplantı tarihi, başlama saati ve adresi ile katılan Temsilcinin adı ve soyadı yazılmasını sağlar veya kendisi yazar. (Örn -1-) • Genel kurul toplantısı açılmadan önce Bakanlık Temsilcisinin incelemesi gereken kontrollerin başında ilk olarak toplantının çağrı şekli; (1163/43-44 ncü ile Anasözleşmenin 28 nci md) kanun ve anasözleşme hükümlerine uygun olup/olmadığını inceler. (Çağrılarda En az 30 gün süre aranır)«» ‘İşaretin anlamı detaylar uygulamalı biçimde izah edilecektir.’ 3

4. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GENEL KURUL TOPLANTISI HAZIRLIĞI VE AÇILIŞI • Toplantıya katılan ortakların listesi (HazirunCetveli Anasözleşmenin 32 ncimd) anasözleşmenin şekil şartına göre uygun düzenlenip/düzenlenmediğini, ortaklar veya ortak temsilcileri tarafından listenin imzalanıp/imzalanmadığını, genel kurula katılanların görebileceği ve imzalayabileceği bir yerde olması gerektiğini inceler ve gerekli uyarıları yapar. «» • Toplantıya asaleten veya vekaleten katılan ortakların sayısını rakam ve yazıyla tutanağa geçirilmesi sağlar. Toplantıda yeter sayı varsa, konuşma metninitoplantı açılışından önce özellikle Bakanlık Temsilcisi tarafından mutlaka genel kurula hitaben okunmalıdır. «» • Bakanlık Temsilcisi; toplantı yeter sayısının mevcut olmadığını tespit ederse; ilan saatinden bir (1) saat sonrasına kadar bekler, ancak yine çoğunluk sağlanamamışsa genel kurulu toplantıya çağıran yetkililer ile tehir (erteleme) tutanağı düzenler ve toplantı mahallinden ayrılır. «» (Örn-2-) 4

5. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; toplantı yeter sayısının olmaması ve ertelenmesi gibi durumlar dışında, genel kurul toplantısını terk edemez. Diğer hususların usulüne uygun olmadığını tespit ederse; durumu genel kurula katılan ortaklara izah eder. Özellikle genel kurulun iptaliyle ilgili hükmünü (1163/53 md.Anasözleşme 38 . md.) hatırlatarak toplantının ertelenmesini ister. «» • Bu şartlar altında yine de toplantı yapılırsa Temsilci bu durumu toplantı tutanağına açıkça geçirilmesini sağlar. Hiçbir sorun yoksa Temsilcisi, toplantı yeter sayısının mevcut oluğunu tespit ettikten sonra, yönetim kurulu veya gerekli yetkililere talimat vererek toplantının açılabileceğini bildirir. • Ayrıca genel kurulun açılmasıyla ilgili genel kurula bir itiraz olup/olmadığını sorar itiraz varsa bunun tutanağa geçirilmesini sağlar. • Genel kurulun sevk ve idaresini yürütmek ve alınan kararları tutanağa geçirilmesini sağlamak üzere divan başkanı, katip ve sayman üyeler seçilmesini sağlar. 5

6. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; divan başkanı, katip ve sayman üyelerinin, ortaklardan veya kooperatifin üst kuruluş temsilcileri arasından seçilmesi zorunluluğuna dikkat etmesi gerekir. «» • Bakanlık Temsilcisi; genel kurulda toplantıyla ilgili olarak kendisine yöneltilen soruları cevaplandıracak, problemli ve tartışmalı toplantılar da ise açıklama ve uyarıları kısa, açık, kesin ve uygun bir dille yapacak, tereddütlü ifadeler kullanılmayacak, karmaşık ya da tartışmalı konularda konu iyi biliniyorsa açıklama yapılacak, eğer yetersiz kalınırsa ve konuyla ile ilgili kanun ve anasözleşmenin ilgili hükümleri genel kurula yüksek sesle okunacaktır. • Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcisince kanun ve anasözleşme hükümlerinde öngörülen toplantı karar nisabına dikkat edilecek, Toplantıda Kanun ve anasözleşmeye aykırı karar alındığı veya karar nisabını sayısal olarak yitirildiği tespit edildiği durumlarda ise alınacak kararların geçersiz olduğu yönünde gerekli uyarılarda bulunulacak buna rağmen karar alınmış ise alınan kararlar hakkındaki görüş ve itirazlarını tutanakta ve temsilci kendi raporunda belirtecektir. «» 6

7. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Genel kurul toplantısında gündem maddelerinin görüşülmesi esnasında; söz alan ortakların kimler olduğu, kimlerin alınan kararlara karşı muhalefet şehri düşmek istediklerini ve muhalefet nedenleri, lehte, aleyhte ve çekimser oyların sayıları ile bilinmesi gerekli diğer hususlar açıkça tutanağa geçirilmesini sağlar. • Genel kurul esnasında divana ortaklar tarafından önerge verilmesi durumunda, önerge özetle genel kurula okutulup, alınan kararlar açıkça tutanağa geçirilecek, ancak verilen önerge özetlenmeyecek kadar uzun ve karmaşık ise alınan olumlu/olumsuz karar tutanağa kısaca yazdırılacak veya EK olarak ilave edilerek divan kurulu tarafından imza altına alınması sağlanacaktır. «» • Gündem hakkında alınan kararlar, genel kurul tutanağına yanlış yazılan kelime, rakam ve satırlar silinmeyecek veya üzerinde karalama yapılmayacaktır. Sadece yanlış yazılan kelimenin üzeri okunacak bir biçimde ortasından düz tek bir çizgiyle çizilecek ve hemen yanına parantez açılarak çizildi yazılıp; Temsilci ve divan tarafından paraflanarak doğrusu boş olan yere tekrardan yazılacaktır. (Örn. Kooperatif ) 7

8. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARINALINMASI • Ay adları, bir iki basamaklı sayılar, rakamla değil yazıyla yazılmasına dikkat edilecek ve tutanakta sonradan ilaveler yapılmasına imkan verebilecek boşluklar bırakılmamasına dikkat edilecektir. «» • Gündemde anasözleşmedeğişikliği (madde tadili)varsa, Temsilci, Bakanlıkça izin verilip/verilmediğini kontrol edecek, gerekli izin alınmamışsa gerekli uyarıları ve yönlendirmeyi yapması gerekecektir. • Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşülebilmesi için kooperatife kayıtlı ortakların en az ¼’nün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şartına dikkat edilecek ve ona göre genel kurul yönlendirilecektir. «» • Bakanlık Temsilcisi; toplantı esnasında bütün kararlar ortakların en az ¼’nün hazır olması şartıyla, oylama sırasındaki mevcudun yarıdan bir fazlasının oyu ile alınmasını sağlayacaktır. Ancak kooperatifin dağılması, diğer bir kooperatifle birleşmesi veya anasözleşmede değişiklik yapması gibi durumlarda ise ortaklar cetvelinde (Hazirun Cetveli) imzası bulunanların 2/3 çoğunluğu ile karar aldırılacaktır. (1163/51 nci ile Anasözleşmenin 33 ncimd.) «» 8

9. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; eğer genel kurul toplantısında ortakların şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması hakkında madde varsa ve alınacak olan karar veya kararlar için bütün ortakların 3/4’nün rızasını aramasına dikkat edecektir. «» • Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise; Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri toplantılarında ortakların 1/10’nun şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması şartı aranır. Çoğunluk sağlanamayarak ertelenen toplantıların ikinci kez yapılması halinde ise çoğunluk aranmaz. «» • Bakanlık Temsilcisinin genel kurul toplantı yeter sayısına özellikle dikkat etmesi önem arz etmektedir. Ülkemizde 28 tür Kooperatif faaliyet göstermektedir, doğal olarak her birinin tüzüğü amaç ve faaliyet açısından farklıdır. Bu yüzden karar ve nisap oranı değişkendir. «» 9

10. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARINALINMASI • Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcileri tarafından dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan bir tanesi ise görüşme karar nisabıdır. 1163 Sayılı Kooperatifler Kanununa tabi tüm kooperatiflerde; anasözleşmenin 33 ncü maddesinin 1nci fıkrası aynen ‘Genel kurulun toplanabilmesi ve gündemdeki konuların görüşülebilmesi için, kooperatife kayıtlı ortaklardan genel kurul toplantısına katılma hakkına sahip olanların en az 1/4’ünün şahsen veya temsilen toplantıda hazır bulunması gerekir.’ denilmektedir. • Ancak önem arz eden ve dikkat edilmesi gereken ikinci toplantılarda 1/4 şartını her zaman arayan Kooperetifler şunlardır; 1-)Yapı Kooperatifleri, «» 2-)Turizm Geliştirme Kooperatifleri ve 3-)Eğitim Kooperatifleri’dir. «» • ikinci toplantılarda 1/4 şartını aramayan Kooperetifler ise; Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri, Tüketim Kooperatifleri, Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifleri, Site İşletme Kooperatifleri, Kadın Çevre ve Kültür İşletme Kooperatifleri ve Temin Tevzi Kooperatifleri’dir. «» 10

11. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; Genel kurul toplantısında, gündem maddelerinin mahiyetine göre ve oy kullanılması halinde ortakların el kaldırmak sureti ile yaptırılmasına dikkat eder, ancak genel kurula katılan ortakların yarıdan fazlasının talebi olması halinde Bakanlık Temsilcisi gizli oya başvurulmasını sağlar. Bu tür uygulama genelde kurul seçimleri yapılması halinde ortaya çıkar.«» • Genel kurul toplantısında kimler oy kullanabilir veya kullanamazlar; kooperatife kayıtlı olan ve üç ayını dolduran her ortak, genel kurul toplantısına katılma ve o kullanma hakkına sahiptir. Ortak olma şartına haiz olmayanlar her nasılsa ortak olmuş bulunuyorlarsa da ortaklıktan çıkarılmadıkları sürece genel kurula katılmalarını ve oy kullanmalarını engelleyen bir yasa hükmü olmaması nedeniyle genel kurula katılır ve oy kullanabilirler. (1163/16 md) «» • Buna göre çıkarma kararı kesinleşmeyen ortaklar genel kurula katılır ve oy kullanır, kurullara da seçilebilirler. Ancak haklarında çıkarma kararı varsa bu karar kesinleşmişse genel kurul toplantısına hiçbir şekilde katılamazlar ve oy kullanamazlar. Bu hususlara Temsilci özellikle dikkat etmesi gerekir. (1163/16 ile Anasözleşmenin 14 . md. 6-7 fıkrası) 11

12. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Genel kurulda bütün ortakların toplantıya katılma hakları vardır. Dikkat edilmesi gereken nokta ise her ortak yalnızca bir oya sahip olup; yazı ile izin verilmesi halinde, bir ortak, diğer bir ortağın oyunu kullanmak üzere temsilci tayin eder. (1163/48-49 md) • Büyük kooperatiflerde ‘ortak sayısının 1000’i geçtiğinde her ortak en çok 9 olmak üzere birden fazla ortağı temsil eder.’der. .(Esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatiflerinde bu hüküm uygulanmaz) (1163/48-49, Anasözleşme 24. md.) Diğer taraftan grup temsilcileri eğer mektupla oy vermek isterse anasözleşmeleri’ndekayıt bulunmak suretiyle mektupla oy verebilirler. • Bakanlık Temsilcisi olarak genel kurul toplantısında kimlerin oy kullanıp/kullanamayacakları hakkında dikkat etmesi gereken püf noktalar ise; a) Ortağın eşi ve çocuğu, anne ve babası, eşinin anne ve babası, gelini ve damadı birinci derece olması nedeniyle vekaleten oy kullanabilirler. Sadece ortağın kardeşi kesinlikle vekaleten oy kullanamaz, nedeni ise ikinci derece akraba olmasıdır. b) Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kılınan kimseler vekaleten oy kullanamazlar. (1163/48-49 md) 12

13. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • c) Kooperatifin işlerinin görüşülmesine herhangi bir suretle katılmış olan Yönetim kurulu üyeleri kendi ibralarında oy kullanamazlar. d) Denetim kurulu üyeleri de aynen kendi ibralarında oy kullanamazlar. Ancak bilinmesi gereken önemli bir faktör ise yönetim kurulu, denetçilerin ibrasında oy kullanır, denetim kurulu da, yöneticilerin ibrasında oy kullanır. • e) Esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatiflerinde ise bir ortak diğer bir ortağa vekaleten oy kullanması için noter onaylı yazı ile izin verilmek suretiyle vekaleten genel kurula katılabilir ve oy kullanabilir. «» • f) Genel kurul toplantısında Yönetim kurulu üyeleri ile kooperatifi temsile yetkili kişiler vekaleten oy kullanamazlar. Önem arz eden nokta ise toplantıda gerekli çoğunluğun sağlanması için yönetim kurulu vekalet alabilir, ancak vekaletin oyunu asla kullanamaz. • g) Genel kurul toplantısına ortağın avukatı, umumi yada hususi vekaletnamesi dahi olsa genel kurula ortağı temsilen katılamaz ve oy kullanamaz. 13

14. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİ GÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Genel kurul toplantısına ait gündem, divan kurulu tarafından genel kurula okunur ve gündeme ilave madde olup/olmadığı yönünde oylamaya sunulur. (1163/46 md.Anasözleşme 31. md) • Bakanlık Temsilcisinin; genel kurul toplantılarında sıklıkla karşılaştığı en önemli noktalardan bir tanesi olan, gündeme ilave konusudur. Kooperatife kayıtlı ortakların en az 1/10’nun gündem maddelerinin görüşülmesine geçilmeden önce ortağın ad, soyad ve imzasıyla yazılı önerge vermesi halinde genel kurula katılanların yarıdan bir fazlasının kabulü ile gündeme ilave edilir. (1163/46 Anasözleşme 31. md 3. fıkrası) • Gündeme neler ilave edilir; hesap tektik komisyonun seçilmesi, bilanço incelemesinin ve ibranın geriye bırakılması, çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkın karar alınması, genel kurulun yeni bir toplantıya çağırılması, kanun, anasözleşme ve iyi niyet esasları ile genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptali, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçimi hususundaki maddeler gündeme alınır. 14

15. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • NOT :‘‘yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçimi’’ maddesi genel kurul toplantılarında mevcut yönetim ve denetim kurulu üyelerinin görevden ‘azli’ alınması ve aynı genel kurulda seçim yapılırken aday olamazlar şeklinde kooperatif ortakları veya önerge sahipleri tarafından yanlış yorumlanmaktadır. • Yukardaki parafta geçen ‘‘azli’’ kelimesi, açılım olarak yetkililer görevden alma ve aynı genel kurulda aday olamaz anlamına gelmesi yorumuna müsaade edilmemelidir. Can alıcı nokta ise, önerge sahiplerinin konuyu anlamaları açısından; genel kurul toplantılarında yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmemeleri halinde ve genel kurul toplantısı gündeminde seçim maddesi varsa aynı genel kurulda tekrar seçilemezler, yani aday olamazlar. (1163/38 md.Anasözleşme 36. md. 3. fıkrası)’der • Bu nedenle, gündeme seçim maddesi ilavesi olduğunda; azledilen yönetim ve denetim kurulları aynı genel kurulda aday olabilir ve genel kurul takdir ederse seçilebilirler. • Bu konuda Bakanlık Temsilcisi durumun hassasiyetini dikkate alarak divan ve genel kurulu net bir şekilde bilgilendirilmesi gerekir.

16. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporu (11.06.2008 tarih ve 26903 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Kooperatifler ve Üst Kuruluşları Yönetim Kurulu Üyelerinin Genel Kurul Toplantılarına Sunacakları Yönetim Kurulu Yıllık Çalışma Raporunun Usul Ve Esaslarına İlişkin Tebliğ” hükümlerine uygun olarak düzenlenmiş) hazırlanıp/ hazırlanmadığını inceler. • Bakanlık Temsilcisi; tarafından yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporu yukarıdaki tebliğe göre düzenlenmesi şartı aranmalıdır. Ayrıca Yönetim kurulu faaliyet raporu ile denetim kurulu raporu söz konusu tebliğ hükümlerine uygun olmaması durumunda görüşülememesi anlamına geldiğinden, yönetim ve denetim kurullarının ibra edilmedikleri anlamına gelmez. • Bu nedenle, bu durum da ibraya ilişkin menfi veya müspet bir genel kurul kararının varlığı söz konusu olamayacağından, mevcut yönetim ve denetim kurulu üyelerinin aynı genel kurulda tekrar organlara seçilmelerinde sakınca yoktur.

17. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; tarafından bilanço ve gelir gider cetvelleri genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre düzenlenmesi şartı aranmalıdır. Aksi takdirde yanlış ve eksik düzenlenmiş ise bilanço ve gelir gider cetvellerinin tasdiki ile organların ibra edilmiş sayılmazlar. • Başka bir hususta, denetim kurulu raporundan önce bilanço ve gelir gider cetvellerinin kabulü hakkında genel kurula okunması ve karar alınması halinde geçersizdir. İbra edilmeyen yönetim ve denetim kurulları adı geçen organlara aynı genel kurulda tekrar seçilemezler.(1163/38 md.Anasözleşme 36. md. 2. ve 3. fıkrası) • Bakanlık Temsilcisinin bilmesi gereken; ibra edilmeyen yönetim kuruluna tazminat davası açılması için, bu hususta genel kurulun karar vermiş olması şartı aranır. İbra edilmeyen yönetim kuruluna, denetçiler genel kurul tarihinden bir ay içinde dava açma zorunluluğu vardır. Bahsi geçen sürenin geçirilmesiyle dava hakkı düşmez. Davanın reddi halinde ise yönetim kurulu üyeleri tazminat talep edemezler.

18. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bakanlık Temsilcisi; genel kurul toplantılarında organların seçim usulü iki tür yapılması sağlar. Buna göre; 1) Genel kurulda el kaldırmak suretiyle toplantıya katılan ortakların yarıdan bir fazlasının kabulü ile seçilmelerini sağlamak. 2) Özellikle ortak sayısının 500’den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurullarının seçimleri gizli oy, açık tasnif esasına göre yapılmasını sağlar. Kısacası sandık usulüyle yapılır. (1163/48 md) (bu uygulamadan Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri hariçtir.) (13.06.2010 tarih ve 27610 sayılı Resmi Gazete)«» • Yönetim kurulu genel kurulca en az bir, en çok dört yıllığına seçilir. Yönetim kurulu üye sayısı en az üç olması şarttır. (3 asil + 3 yedek) Yönetim kurulu asil ve yedek üyeleri genel kurulda en çok oy alanlar arasından sırayla belirlenir. Ancak oylarda eşitlik söz konusu ise netice kurayla belirlenmesi sağlanır. (1163/55. md.Anasözleşme 42. md.) «» • Denetim kurulu genel kurulca en az bir, en çok üç yıllığına seçilir. Denetim kurulu üye sayısı en az iki olması şarttır. (2 asil + 2 yedek) Genel kurulda süre tespiti yapılmamış ise bir yıl seçilmiş sayılır. Süreleri biten üyeler her zaman tekrar seçilebilir.

19. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Kooperatiflerde gayrimenkul alım ve satım kararlarında özellikle alım yapılacak gayrimenkulün yeri, niteliği ve asgari (alt limit) fiyatı, satış yapılacak gayrimenkulün yeri, niteliği ve azami (üst limit) fiyatı genel kurulca tespit edilmesi ve karara bağlanmasına Bakanlık Temsilcisi dikkat etmelidir. Genelde bu tür alım/satım işlemleri Konut Yapı Kooperatiflerinde yoğunlukla görülür. • Kooperatife alınan gayrimenkulün inşaat usulünün genel kurulca belirlenmesi ve karar alınması sağlanmalıdır. İki tür usul vardır, birinci usul EMANET, ikinci usul ise İHALE yöntemidir. • Bakanlık Temsilcisine genel kurul toplantısında yöneltilen inşaat usulünün ne şekilde olması gerektiği gibi sorularda; Temsilci olarak Bakanlığımızın görüşü de dikkate alınarak genel kurul Emanet usulü kararının alması yönlendirilmelidir. Ancak genel kurul ısrar edilmemelidir. «»

20. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GÖREVLERİGÜNDEMİN GÖRÜŞÜLMESİ VE KARARLARIN ALINMASI • Bir başka alınması önemli kararlardan bir tanesi de Finansal kuruluşlardan kooperatife kredi kullandırılmasıdır. Kredi alımında izlenecek yol ise alınacak kredi kararın gündemde yer alması ve genel kurulca onaylanması gerekir. • Kooperatif Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri, Karar Defteri ve Ortaklar Defteri adı altındaki defterleri tutmak zorundadır. Kooperatife adı geçen defterler dışında mahiyet ve önemine göre başka defterlerde tutulabilir. (28.11.1973 tarih ve 14726 sayılı Muhasebe Yönetmeliği) «» • Ülkemizde kooperatifler iki şekilde faaliyetine son verilebilir; 1- Dağılma şekliyle (1163/81 md) 2- Tasfiye şekliyledir. (1163/ 83 md) Bakanlık Temsilcisinin dikkat etmesi gereken konu ise Kooperatif tasfiye halinde ise ve genel kurul gündeminde kooperatife ait gayrimenkul vb. taşınmazların satışı varsa anasözleşmenin görüşme ve karar nisabı aranmasına dikkat edilmelidir. (Anasözleşme 33. md – 1163/51 md) «» Eğer bahsi geçen taşınmaz satışı yoksa genel kurul toplantısında nisap aranmaz. «»

21. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURUL SONRASIYAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ • Genel kurul toplantı gündeminde görüşülecek başka bir madde yoksa dilek ve temenniler bölümüne toplantı tarihi, yeri, bitiş saati okunaklı bir biçimde yazılması sağlanacak ve tutanak ortaklar listesi ile gerekli görülen ekler divan kurulu ve Bakanlık Temsilcisi tarafından imza altına alınacaktır. • Genel kurul toplantı sonrası Bakanlık Temsilcisinin alması zorunlu olduğu evraklar genel kurul toplantı tutanağı, ortaklar listesi ile gündem maddesi niteliğindeki diğer belgelerdir. Aynı zamanda Bakanlık Temsilcisi gerekli görülen uyarıları yaparak ‘GÖREV YAZISI’nı Kooperatif yetkililerine toplantı sonrası teslim etmek zorundadır. (1163/87 md) –(Örn. 3) • Bakanlık Temsilcisi her genel kurul toplantı sonrasında Bakanlık Temsilcisi Raporunu doldurmak zorundadır. Bahsi geçen raporda dikkat edilmesi gereken en önemli yer ise Temsilci Görüşüdür. Kooperatifin genel yapısına veya ortaklarının yetkililer tarafından zarara uğratıldığı genel kurul toplantısında anlaşılırsa Temsilci görüşünü açıkça belirterek kooperatifin denetime alınmasını sağlamak zorundadır. (Örn. 4 ) (18.04.2013 tarih ve 3 sıra nolu Genelge) «» 21

22. BAKANLIK TEMSİLCİSİNİN GENEL KURUL SONRASIYAPMASI GEREKEN GÖREVLERİ • Temsilci kooperatife ilgili belgeleri tamamladıktan sonra Kooperatif Bilgi Sistemine ( Gümrük Net) Temsilci katıldığı kooperatifin bilgilerini eksiksiz güncellemek zorundadır. (24.04.2009 tarih ve 2009/4 sayılı Sanayi ve Ticaret Bakanlığı , Teşkilatlandırma Genel Müdürlüğünün Genelgesi) • Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu ise 3628 sayılı Mal Bildiriminde bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanununun kooperatiflere uygulanmasıdır. Buna göre; 19/4/1990 günlü ve 3628 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bu Kanun kapsamındaki görevlere devam eden yönetim ve Denetim kurullarının, sonu (0) ve (5) ile biten yılların en geç Şubat ayı sonuna kadar bildirimlerini yenilemeleri gerektiği, ilk defa seçilecek yönetim ve Denetim kurullarının da Mal Bildirimin de bulunmak zorunda oldukları Temsilci tarafından kooperatife hatırlatılmalıdır. (14.01.2010 tarih ve 27462 sayılı Resmi Gazete, Tebliğ 2010/1 ) «» • Bakanlık Temsilcisi katıldığı genel kurul toplantısına ait Genel Kurul tutanağı, ortaklar listesi, gündem, tebliğ listesi, Yönetim ve Denetim kurulu faaliyet raporları, Bilanço ve gelir-gider cetvelleri ile damga harcının yattığına dair makbuz, Temsilci raporu, Kooperatif ve Üst Kuruluşları Genel Durum Bildirim Formu doldurulmuş şekilde ilgili Kooperatifler şubesine teslim etmek zorundadır. Anılan formda dikkat edilmesi gereken yetkililerin T.C. kimlik numaralarının olup/olmadığına dikkat edilmelidir. (Örn. 5) «»

23. YASAL MEVZUAT • Kooperatiflerde Uygulanan Yasal Mevzuat; Kooperatifin Örnek Anasözleşmesi, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu, Genelge, Tebliğ, Yönetmelikler, Bakanlık Temsilciler Tüzüğü, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, 4572 Sayılı Tarım Satış Kooperatifleri ve Birlikleri Kanunu, 1581 Sayılı Tarım Kredi Kooperatifleri ve Birlikleri Kanununlardır. • GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ün Kooperatifçilik hakkındaki düşüncesi ve güzel bir sözü; ‘MUHAKKAK SURETLE BİRLEŞMEDE KUVVET VARDIR. KOOPERATİF YAPMAK MADDİ VE MANEVİ KUVVETLERİ, ZEKA VE MAHARETLERİ BİRLEŞTİRMEKTİR’ der.

24. Ö N E R İ L E R • Bakanlık Temsilcisine sorunlu genel kurul toplantısında şahsına ve kurumuna hakaret veya fiziksel saldırıgibi sorunlar yaşanırsa; Temsilci tarafından talihsiz yaşanan olayın tanıklarıyla birlikte tutanak düzenlenir, eğer işin boyutu daha farklı ise Emniyet Mensuplarının müdahil olması istenilmelidir. ( Türk Ceza Kanunu 125. md. c. Bendi) «» • Genel kurul toplantısında Bakanlık Temsilcimizin dikkat etmesi gereken bir önemli konu ise TÜRK BAYRAĞIMIZA yakışır bir biçimde, manevi değerlerimizi zedeleyecek bir şekildekullanılmasına müsaade edilmemelidir. • Resmi törenler hariç toplantılarda masa ve kürsülere örtü şekillerinde serilemez, oturulacak veya ayak basılacak vb. yerlerde kullanılmaz. (2893 nolu Kanun 24.09.1983 tarih ve 18171 sayılı Resmi Gazete )

25. Ö N E R İ L E R • Bakanlık Temsilcisi ve aday arkadaşlarımızdan isteğim; genel kurul toplantılarında yöneltilen sorulara kesinlikle kişisel yorumlar yapmamaları gerekir. Aksi taktirde verilen kişisel cevaplar karşı tarafı memnun etmediği gibi Temsilci sorun yaşar. • Yöneltilen sorulara, açıklama olarak yasal hüküm, kaynak ve dayanak gösterilmesi daha faydalı olacaktır. • Sonuç olarak; Eleanor Roosevelt güzel bir sözüyle sunumu bitirmek istiyorum. ‘Sizi korkutan her deneyim, size güç, cesaret ve güven kazandırır. Kendinize “Ben bu sorunu yaşadım. Bundan sonra gelecek tüm sorunlara hazırım” dersiniz. • 2014 yılı içerisinde genel kurul toplantılarında görev alacak Bakanlık Temsilcisi ve aday meslektaşlarıma katılacakları toplantılarda sorunsuz, huzurlu ve başarılar dilerim. Hacı ARSLAN Kooperatifler Şubesi . Memur Ankara Ticaret İl Müdürlüğü.