Türkiye’deki Kamu İnternet Siteleri Ne Kadar Vatandaş Odaklı?

1. Türkiye’deki Kamu İnternet Siteleri Ne Kadar Vatandaş Odaklı? Prof.Dr. Kürşat Çağıltay, kursat@metu.edu.tr Suna Durmuş, e138215@metu.edu.tr Orta Doğu Teknik Üniversitesi

2. Bulutİş SürekliliğiBilişim ProjeleriÜstyapıSanallaştırma Karar DestekMobilGeniş Bant......

3. E-devlet, Kimin için?

4. 2002-2011 Yılları Arasında Bilişim Teknolojilerine Yapılan Yatırım Kaynak: Devlet Planlama Teşkilatı, 2011: Sayfa 74

5. Kamu İnternet siteleri, vatandaşlar için Erişilebilir Kullanılabilir Etkin Verimlive Memnuniyet Verici olmalıdır.

6. Neden e-Devlet İçin Kullanılabilirlik? • TÜBİTAK Vizyon 2023 raporu • Vatandaşlar bilgisayarlara değil, bilgisayarlar onlara ayak uydurmalı • Sıradan vatandaşa ayak uyduracak e-Devlet hizmetleri gerekli

7. Çalışmanın Amacı • e-devlet hizmetinin sunulduğu kamu kurumu web sitelerini geniş bir kapsamda değerlendirmek • bu sitelerin kullanıcı odaklı tasarımı ile ilgili problemlerini belirlemek

8. Kamu web sitesi değerlendirme aracı kullanılarak 33 kamu kurumu web sitesi 21 Kasım 2011 tarihi itibariyle değerlendirilmiştir • Enformatik Enstitüsü tez çalışması

9. Değerlendirme Kriterleri • Erişilebilirlik • Donanım ve Yazılım • Kullanımın iyileştirilmesi • Ana Sayfa • Sayfa Yapısı • Gezinim • Yazı Görünümü • Kaydırma Çubuğu ve Sayfa İçi Gezinim • Sayfa İçi Başlıklar ve Web Sitesi Başlıkları

10. Değerlendirme Kriterleri • Bağlantılar • Veri Girişi–Ekran Tabanlı Kontroller • Resim ve Çoklu Ortam Elemanları • Arama • İletişim • Üst Veri • Web Sitesi İçerik Arşivleme • Kişisel Bilgilerin Gizliliği ve Güvenliği • Web Sitesi Yayımlanması

11. Değerlendirilen Kurumlar • Seçim: • Sayıştay Başkanlığı’nın 2006 yılında yaptığı bir çalışmadaki kurumlar • E-devlet Kapısı web sitesinde bulunan "Sık Kullanılan E-Hizmetler" ve "Ana Kurumlar" başlığı altında listelenen kamu kurumu web siteleri

12. Değerlendirilen Kurumlar: 1-10

13. Değerlendirilen Kurumlar: 11-20

14. Değerlendirilen Kurumlar: 21-33

15. Görüşme • 8 kurum ile yüzyüze görüşme/anket

16. Genel Değerlendirme Sonuçları

17. Kurum Bazında- e-devlet kapısı

18. Sonuçlar • web sitelerinin performansları %61.2 ile %88.8 arasında değişmektedir • Performansı %80’in üzerinde bulunan 1 web sitesi • Performansı %75 ile %80 arasında bulunan 12 web sitesi • Performansı %70 ile %75 arasında bulunan dokuz web sitesi • Performansı %60 ile %70 arasında bulunan 11 web sitesi

19. %80’in üzeri • E-Devlet Kapısı

20. %75 ile %80 • Başbakanlık, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu, Dışişleri Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, Cumhurbaşkanlığı ve Adalet Bakanlığı'

21. %70 ile %75 • Gelir İdaresi Başkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Türkiye İş Kurumu, Sağlık Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı

22. %60 ile %70 • Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, TBMM, , Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Devlet Personel Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Milli Savunma Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı

23. Genel Bulgular • Değerlendirilen 33 e-devlet sitesinin yarısında içerik organizasyonu problemli • İnternet sitelerinde vatandaşların faydalanacağı hizmetler kolay ulaşabilir yerlerde değil • Vatandaşlar, ihtiyaç duydukları uygulamaları e-devlet sitelerinde ararken zaman kaybetmekte ya da bu siteleri kullanmaktan kaçınmakta

24. Genel Bulgular • Değerlendirilen internet sitelerinin yaklaşık yüzde 30'unda arama fonksiyonu bulunmuyor, kalan internet sitelerinin birçoğunda ise arama fonksiyonu etkin bir şekilde çalışmıyor

25. Genel Bulgular • Kamu sitelerinin en zayıf olduğu nokta''engellilerin kullanımına uygun tasarlanmamış olması'' • Hemen hemen tüm e-devlet siteleri görme engelliler dikkate alınmadan tasarlanmış

26. Genel Bulgular • Kamuinternet sitelerihazırlanırkenvatandaşlarınbusitelerden ne beklediğiaraştırılmamaktavesitelervatandaşlarınihtiyaçlarınayönelikhazırlanmamaktadır. • Genelde, ilgilikamukurumuyöneticilerinintanıtımınınönplanaçıkmakta,internet sitelerinintasarımıvatandaşodaklıdeğilkurumyöneticisiodaklıyapılmaktadır. • Kamuinternet sitelerininkurumyöneticisininetkinlikleriniduyuranyapıdançıkartılıpkurumunvatandaşasunduğuhizmetleriöneçıkartanyapıyagetirilmesigerekir.

27. Ne Yapmalı? • e-Devlet projeleri tüm vatandaşlar için tasarlandığından kullanılabilirlik tamamen insana yatırımdır. • Vatandaşlara etkin ve verimli sistemler sunulabilmesi için e-devlet projelerinde kullanılabilirlik ve erişilebilirlik konuları ayrı bir çalışma paketi olarak görülmelidir. • Tasarımcılar/geliştiriciler “İnsan-Bİlgisayar Etkileşimi” konusunda eğitilmelidir • Yazılım yaşam döngüsünün tümünü kapsamalıdır • Proje grupları içinde “kullanılabilirlik uzmanlarına” yer verilmelidir • Kullanılabilirlik testleri için uzman desteği alınmalıdır • Kamu İnternet Siteleri Kılavuzundan yararlanılmalıdır

28. Türkçe Raporun ve tezin tümüne ulaşmak için ODTÜ İnsan Bilgisayar Etkileşimi Araştırma Grubu http://hci.metu.edu.tr/

29. Herkes Tarafından Kolay Kullanılabilir Bilişim Sistemlerine Ulaşabilmek Dileği ile Teşekkürler Prof.Dr. Kürşat Çağıltay, kursat@metu.edu.tr Suna Durmuş, e138215@metu.edu.tr Orta Doğu Teknik Üniversitesi