1 / 86

Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/

İnternet, Bilgi Toplumu ve Hukuk. Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/ Akgul.bilkent.edu.tr akgul@bilkent.edu.tr. Özet. İnterneti Nasıl Algılamalı ? Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu Türkiye İnterneti Kısa Tarihi İnternet ve Hukuk: Genel

tyson
Download Presentation

Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. İnternet, Bilgi Toplumu ve Hukuk Mustafa Akgül Bilkent Ü./INETD/LKD Blog.akgul.web.tr akgul.web.tr/yazilar/ Akgul.bilkent.edu.tr akgul@bilkent.edu.tr

  2. Özet • İnterneti Nasıl Algılamalı ? • Bilgi Ekonomisi ve Bilgi Toplumu • Türkiye İnterneti Kısa Tarihi • İnternet ve Hukuk: Genel • İnternet ve Hukuk: Türkiye deneyimleri • Ne Yapılmalı ? İnternetHaftasi 2012 Rize 2

  3. İnternet’in tarihçesi • 1950-1960’larda hayal edildi • 1969-70 lab’te başladı • 1983 saha deneyleri (NSF, Junet, Janet)‏ • 1990’lar wais, Gopher, web • 1993 Mosaic, NCSA • 1995 Java, ticarileşme • 2000 dot.com balonu,... internet2,. web2

  4. İnternet Nedir ? • Bir ağ teknolojisi, global ağ • kütüphane, kültür hazinesi, hizmetler, akıllı cihazlar • İnsanlar, sosyal ağlar, iletişim/etkileşim • zaman ve mekanın önemi azaltan, eşitleyici • Bireysel gelişim olanakları ... • Matbaa, gazete, radyo, tv, eğlence • reklam ortamı, ticaret ortamı, çalışma ortamı, • İnternet Yaşamdır !

  5. İnterneti Nasıl Algılamalı? • Ağların Ağı: 2.2+ milyar insan, 888 M makina, 677M web, 220M alan adı, 100+M video, 130+M blog, trilyon sayfa • Face: 845, 425 günlük, 425 mobil (aylık) • Twitter: 350/140, 340 tweet, 1.600 sorgu, 20M • linkedin: 125, wp: 20M • Flicker da 6 milyar resim var • Facebookta 500++ bin uygulama var • Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40 • Youtube 1 dk = 30 saatlik video yukleniyor 5

  6. İnterneti Nasıl Algılamalı? • Ağların Ağı: 2.2+ milyar insan, 888 M makina, 677M web, 220M alan adı, 100+M video, 130+M blog, trilyon sayfa • Face: 845, 425 günlük, 425 mobil (aylık) • Twitter: 350/140, 340 tweet, 1.600 sorgu, 20M • linkedin: 125, wp: 20M • Flicker da 6 milyar resim var • Facebookta 500++ bin uygulama var • Youtube da günde 1 milyar video izleniyor, %40 • Youtube 1 dk = 30 saatlik video yukleniyor 6

  7. İnterneti Nasıl Algılamalı-III • Sanayi devrimi: kol gücünün çoklanması Bilgi Devrimi: beyin gücünün çoklanması • Bilgi/enformasyonun: üretilmesi, saklanması, işlenmesi, yayılması • Ürünlerin marjinal maliyeti sıfır ! tüm yaşamı değiştiren; süreç • web2: soysal ağlar, sıradan insan söz sahibi wiki, rss • web3: nesnelerin interneti; • semantic web! 7

  8. Bilgi Ekonomisi ve Toplumu • Information soc., knowledge, knowledge based, knowledge driven, knowledge econ • Bilgi üretim faktörü, zenginlik kaynağı • Bilgi: bilimsel, teknoloji, ar-ge, patent, know how, inovasyon, örtük (tacit), enformasyon • Bilgi işcisi: beyin işcileri, araştırmacı, eğitimli insanlar 8

  9. Bilgi Ekonomisi/Toplumu-II • Bilgiye erişebilen, kullanan, işleyen ve Bilgi Üreten! • Emek ve dogal kaynak yogundan: Bilgi yogun ekonomi ve topluma geçiş • Kültür bagımsız, sorgulayan, yaratıcı, girişimcibireyler • Kurumlar ve Ortam gerekir • Bilgi'nin özel konumu (açlık, DEC!)‏ 9

  10. Bilgi Ekonomisi: Tekstil örneği • Pamuk’a gen düzeyinde müdahele • Üretim düzeyi: toprak, sulama • Kumaşa nanoteknoloji ... • Kumaşın tasarımı • Markalaşmak • Moda, tasarım (zara )‏ • Pazarlama, dağıtım, üretim

  11. Açık Kaynak-özgür yazılımlar -imece üretim, insanlığın ortak malı - özgürlük temalı, dağıtık, demokratik - 430 K+ proje/yazılım, 3M ~ geliştirici -yansımaları: wikpedia, crowd sourcing, - açık{ erişim, ders malzemeleri, bilim, donanım, ..} - openculture.com, opendata, opengov, …. - internetle içice -sarmal - tasarruf, istihdam, güvenlik, rekabet - Pardus bir özgür yazılımdır! 11

  12. Crowd Sourcing- wikipedia - 4M (en, 26M sayfa), .15(tr) - toplam 21M~ madde, 85K aktif yazar, 400M aylık - insanlığın ortak malı - britannica vs yarisir - commons, wikinews, wikibooks, - wikiquotes, wikisources(350K), wikispecies - wikiversity, wiktionary 12

  13. Açık Erisim -Open access - bilimsel bilginin özgürce paylaşılması - kütüphaneciler – bilim dernekleri - Türkiye'de AB'06 – bildirge yayınladık - 2300 depo da 34 milyon makale - GOAP (Global Open Access Portal) - Open Access Handbook, week (5.) - DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama -ankara,gazi,hacettepe,atilim,atatürk 13

  14. Açık Ders -Open Courseware - MIT 2000 de ocw.mit.edu - Rice, connections; - ocwconsortium.org – 250 üye - TR de Ankara, ODTÜ, Tuba-yok-40+ cons - + gazi(7), hacettepe(9), baskent(7), atilim(4), EMU(33) - ankara (10+), odtu (130) ders; bilkent 16+6 video - DOAJ: 765K makale, 7500 dergi, 3600 tarama - en:4542, es:1419, jp:264, ch:119, pl:86, cat:59 Il:38, ru:35, fr:28, endo: 1, nptel (260) 14

  15. Open xyz - openscience.org: özgür scientific software, 505 (+kitap) - opensourcescience.com:oxford, mac-planc, cal(u,tec) - freescience.info : 2508 (kitap + ) - openculture.com: kitap, film, muzik, ++ - opendata: data.gov, maps, genome, compound, ... - science commons, creative commons - openresearch.org: semantic wiki of research - www.osdd.net- open source drug discovery - open textbooks, Flat World Knowledge 15

  16. Bilgi Eko./Toplumu İndexleri • Pek çok göstergenin ağırlıklı ortalaması • Ar-ge GDP, ar-ge calışanı, patent, yayın, • Eğitim seviyesi, üniversite, lise bitirme oranı, gazete, kitap sayısı, • Telefon, TV, Radyo, Kablo, fax • Bilgisayar, internet yaygınlık, derinlik • Özgürlükler, örgütlenme; • kurumsal yapı (girişim, buluş, ar-ge, inov.)‏ 16

  17. E-avrupa • Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar • !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum • 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi” • 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T” • 2001'de, e-avrupa+, e2005 • İ2010: growth and inclusion • ABD, jp ve korenin gerisindeler 17

  18. E-avrupa • Web .eu de çıktı, 94'te hızlı başladılar • !97 girdik dediler, 98'te sayısal uçurum • 99'da e-avrupa “en dinamik ve rekabetçi” • 2002'de biten eylem p, “herkes için bilgi T” • 2001'de, e-avrupa+, e2005 • İ2010: growth and inclusion • ABD, jp ve korenin gerisindeler 18

  19. Türkiye İnterneti - I • 1986 TÜVAKA: ege –italya Bitnet-Earn • 1989 – 30 Kurum – TeypNet • 1991: Kemal Gürüz – Tr-net –dpt-odtü-Tbtak • Bilkent-itu-odtu-tbtak agı • 1991: x.25 ripe bağlantısı • 12 nisan 1993 odtü-bilkent-tbtak … istanbul • Bilişim’93 – ilk tanıtım, bilkent ve odtü webi

  20. Türkiye İnterneti- 2 • 1994 : ilk demo, broşür ve kitapçık • Servis.net.tr devreye giriyor • 1994 krizi: ciddi duraklatma • Turnet tasarımı- odtu-tbtak-tt, kücük isp • 1995: TrNet AS, inet-tr, ihale, ISP • 1996:Tıkanma, interneti öldürmeyin!, Sanal miting, web.inet-tr.org.tr/Kamp/ • Turnet çalışmaya başlıyor

  21. Türkiye İnterneti- 3 • 700 hatlar, 10$, 800 hatlar • 1997: 55. hukumet, ETKK (hukuk), icafe • Necdet Menzir, İnternet Kurulu • Turnet Tıkanıyor, IXP, “yasak”, deli-dumrul • 1998 Kamunet, Ttnet, büyük oyuncular isp • Reklamlar başlıyor!, İnternet Haftası • 1999-2000 buyuk reklamlar:İnternet buyuyor

  22. Türkiye İnterneti-4 • 1999-2000 e-avrupa başlıyor, e-leşiyoruz • 2001 e-avrupa+ ve Bilişim surası süreci • 2002 edevlet çalışmaları, Şura, RTÜK, seçim • 2003 DPT Bilgi Toplumu Dairesi (5 kişi) • 2003 sonu KDEP, e-donusum icra kurulu • 2003-2004 ADSL başlıyor • Okullarda ciddi ADSL bağlantısı • 2004 II. Şura

  23. Türkiye İnterneti -5 • 2004 TT’nin resmi tekeli bitiyor, fiili tekel • 2005 Bilgi Toplumu stratejisi ihale ediliyor... • 2006 TT özelleşiyor, kablonet kamulaşıyor • E-devlet kapısı hala açılamadı • 2007 sonu: 10 bin okul internete baglı degil • Adsl 3.5-4 milyon, 16-17milyon kullanici • 150 bin .tr + 600bin yurt dısı alan adı • Sektör serbest değil, örgütlenme sorunlu

  24. İnternet ve Hukuk • İnternet bir devrim: pek çok sey degişecek • Teknoloji çok kaygan, “hukuki” çözüm çok zor • Hukuk’un koruması gereken çok şey var • Yavaş, dikkatli, minimal, katılımcı ve öğrenen bir süreç ve yapılanma gerekir • İnternet çok uluslu, ulusal çözüm mümkün değil, internete, gelişmeye zarar vermemek !

  25. TR-İnternet Hukuku- 1 • Uzun zamandır çaba gösteriliyor, ama hem geriyiz ama çok garip işler yapıyoruz: • “yasak” ve “sansür” fikrinden pek kurtulamıyoruz • ETKK epey iş cıkardı, İnternet Kurulu biraz çalıştı • İnet-tr de yıllardır paneller, çalışma grupları yaptık

  26. TR- Internet Hukuku –TCK • 90’larda Dönmezer hoca Fransayı kopyaladı • “verileri otomatik işleme tabii tutan” modem, ATM, cine5 • 2000 TCK da eksikler var: STK önerileri gözardı edildi • Sibersuc sözlesmesi izlendi, yeni imza,onay • Yetki ve sorumluluk kısmı ihmal edildi • Bilisim suçları/ağ hizmetleri hazır: askıda ...

  27. Bir traji komedi: RTÜK • 2001-2002: Alternatif Medya eleştirisel oldu • Mesut Yılmaz ve H. Özkan rahatsız oldu, anayasa kom. “İnternet basındır!” • Gazete dergi gibi savcılıga 2 nüsha!! • Yumuşayarak cıktı ama çıktı! • 59. hukumet iptal etti • 1 mahkumiyet var: “keskin sirke!”

  28. Bir diğer ayıp: 5651 - sansür • Türkiye gelişmiş batıdan ayrılıp, sansürcü yasakçı 3. dünyayı seçti • Bürokratik bir kadroya interneti yasaklama yetkisi veriyor, “kafada çok daha geniş bir görev” var • Eğitim, işbirliği, bireye ve aileye sorumluluk yerine devlet karar alıp uygulamayı tercih etti • Çok tehlikeli olabilecek bir araç oluşturuldu • Demokratik ve hukuki değil kanımca

  29. Yasaklar-Filtre- • Yasaklar: Donkişot, Devekuşu, Harakiri • Çocukları korumanın yolu bu olmamalı • Elinde Balyozla dolaşan bir BTK • Gizlilik içinde, sayıları bile bilemiyoruz • Kepçe, Adnan hoca, google, youtube faciaları • Adalet Bakanlığı kayıp, yargısız infaz • Filtre haktır, ama bürokratlar belirleyemez • Ifade özgürlüğü • Dunyada: SOPA, PIPA, ACTA, CISTR? 29

  30. Hukuk için ne yapılmalı ? • En başta, internetin devrimsel boyutu ve önemi kavranmalı, toplumun rotasını Bilgi Toplumuna döndürülmeli • Hem uluslarası hemde ulusal boyutta aktif katılımcı, ama özgürlükçü olmalı • Tüm hukukçulari bilişim, bilişimcileri hukuk konusunda eğitmeye çalışmalı, müfredatlar değişmeli, • Yasakçı ve bürokratik yapıdan, diyalog, hoşgörü, self ve coregulasyona, yönetişimi öne çıkartmalı

  31. Türkiye -I • 30-35 milyon kull., 8 M ADSL+Mob, 4 M bilgisay. • %45, %30-38 düzenli, %55 hiç, • Alan adı: 300 + 1170 • Kırsal Kadın %15 • Evlerin %42'inde internet, %35-40 geniş bant • Serbestleşme sorunlu: pazar payları, yabancı serm • Bilgi Toplumu Stratejisi ve Eylem Planı! • E-devlet: 10M, firma: 11.5M CV 31

  32. Türkiye - II • Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192 • Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90 • UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/192 • ITU - 57(2008-3.90), 56(2007, 3.63) • ITU- pricebasket: 62, 2.39 (09); sabit 1.77%, GSM 3.07%, adsl 2.34%, 9340 US$ • GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133 • Indeks: 3.96, 3.91, 3.68 • Rekabet:69/139, 32

  33. Türkiye - II • Uluslarasi indeksler: 40/55, 55-70 /192 • Gender gap: 120+, insani gelişmede: 80-90 • UN e-gov: 59, 76, 69/192, 80/192 • ITU - 57(2008-3.90), 56(2007, 3.63) • ITU- pricebasket: 62, 2.39 (09); sabit 1.77%, GSM 3.07%, adsl 2.34%, 9340 US$ • GITR: sira: : 55/127, 61/134, 69/133 • Indeks: 3.96, 3.91, 3.68 • Rekabet:69/139, 33

  34. Ne Yapılmalı? • İnternet /Bilgi toplumu muasır medeniyetdir • İnternet Kalkınma, demokratikleşme, bütünleşmenin merkezinde olmalıdır • Bütünsel bir strateji gerekir! • Ana cizgiler partiler üstü olmalıdır! • Siyasal sahip/sorumlu : ana işi bu olan bir bakan • Esnek, tüm paydaşları kapsayan bir yapı • Katılımcı, saydam, çoklu, ortak akıl için bir yapı • Bilişim stratejik/öncelikli sektör olmalı 34

  35. Ne Yapılmalı - II • Somut Eylem Planları • TBMM de sürekli bir komisyon • Yıllık gözden geçirme konferansları • Insan gücü yetiştirme planları • Bilişim sektörünü geliştirme planları ... • Ar-ge, inovasyone öne çıkarma • Sektörlere özgü plan ve teşvikler • Talebi artıracak önlemler 35

  36. Ne Yapılmalı - II • Somut Eylem Planları • TBMM de sürekli bir komisyon • Yıllık gözden geçirme konferansları • Insan gücü yetiştirme planları • Bilişim sektörünü geliştirme planları ... • Ar-ge, inovasyone öne çıkarma • Sektörlere özgü plan ve teşvikler • Talebi artıracak önlemler 36

  37. Ne Yapılmalı - III • Bilişim/sayısal okur yazarlık tüm okullar, • Yetişkinler, memurlar, ... • Orta öğretimde bilgisayar bilimleri kavramları • Özgür yazılımları ve markadan bağımsız eğitimler • Öğretim üyesi yetiştirme planları • Doktoralı araştırmacı yetiştirme, Enstitüler • Geri besleme yapıları • Ifade özgürlüğü, bireysel tercihler, veli eğitimi temelinde “zararlı içerik” sorunu • İnternet Yaşamdır ! 37

  38. Özet: • Bilişim ve İnternet tercih meselesi değil • Bilgi Toplumu hedefi doğru hedef • Sistemik ve uyumlu politikalar gerekli • Açık kaynak öncelikli, ama tek değil • Katılımcı, saydam, Demokratik yapılar • Kendi somut planlarımızı biz geliştirmeliyiz • Tek başına bilişim değil, ama bilişim şart 38

  39. Bilgi Toplumu için Ne yapmalı? • Bilgi Toplumu hedefi en az AB kadar önemli • Tüm toplumun yeniden yapılanması söz konusu • Bakanlık ağırlığında bir yapılanma, TBMM de uygun yapılanma, katılımcı yapılar • Tüm topluma kapsayan, önceliklendirilmiş, somut eylem planı, insan gücü, sayısal bölünme vs • Yıllık gözden geçiren esnek ve katılımcı yapı • Siyasal liderlik, uyumlu politikalar • İnternet Yaşamdır !

  40. Sorular • Teşekkürler • Akgul @bilkent.edu.tr akgul.bilkent.edu.tr Blog.akgul.web.tr • Akgul.web.tr/yazilar/sunum/ • Bt-stk.org.tr inet-tr.org.tr ab.org.tr • internethaftası.org.tr Web.inet-tr.org.tr • Akgul-duyuru, edu-net, hukuk-duyuru

  41. Bilişim ... • Bilgisayarlar her yerde: gömülü, cep, masa, süper, santral, ... • Üretim aracı • Kişisel/kurumsal verimlilik aracı • Kişisel haberleşme, gelişme, eğlence, kültür aracı • Yeni ilaç, malzeme, oto, uçak, güvenlik, bilim • Elektrik gibi temel • Bilgi sistemi kurmak zordur, ekip işi, insanı ikna • Süreçtir, iş birliği ister

  42. Yatay Sektör Olarak Bilişim • İnternet ve Bilgisayar: “Her eve lazım!” • Elektrik ve Telefon gibi! (sorgulamayın!)‏ • Verimlilik aracı: OECD doğruladı (Arrow)‏ • Tarım, KOBI, turizm, için gerekli • Bilişim'in, işletme/iş nosyonları gerekli • Mühendislik, inovasyon, ar-ge, pazarlama • e-ticaret, e-pazaryerleri • Bilgiye erişim yurttaşlık hk. Sayısal böl.

  43. Dikey Sektör Olarak Bilişim • Kendi içinde: yazılım, gömülü, Call center • Elektronik, Telekom ile bütün - ICT • Telekom -Media-eğlence – Internet yakın. • Yatırım göreceli düşük: egitim gerek • İhracat: yazılım, hizmet, müteathitlik • İnsan gücü planlaması: meslek (lise, YO, U)‏ • Üniversiteleri yeniden yapılandırmak gerek 43

  44. Bilişim, Verimlik, tetikleyicilik • Arrow'un itirazi çözüldü • İ2010: %5 GDP --> 25% büyümeyi tetik. • Verimligin %40'ı sağlıyor, ABD'de %60 • Bilişim ar-ge 1/3 (.us, .jp, .kr), 1/5 .eu • Değişimi yönetmek zor, başarısızlık var • Elektrik motorlarında geçikme İ 44

  45. Bilişim Sektörü için: • Yatay rolu çok önemli • Yatay için de gelişmesi gerekir • Tutarlı politikalar gerekli-sistem yaklaşımı • Bilişim-internet olmazsa olmaz koşuldur • Ama, Tek başına yetmez: tutarlı ulusal ... • Kendi özel konumuza uygun politikalar gerekli: açık kaynak gibi 46

  46. Katılım, Demokrasi ve İnternet • Anti-global hareket interneti çok etkin ... • Dağıtık, küçük gruplar haberleşme ... • Bilgilenme, alternatif oluşturma, karar ... • Kitleleri harekete geçirme (ventura, dean)‏ • Yolsuzlugu önleme, yönetime katılma ... • Strateji oluşturma, yayma ve ikna ... • “Long Tail !” - herkese erişim!! 47

  47. Linux Nedir ? • İnternetin ürünü, bilişimin asi çocuğudur • İş yapma biçimi, yazılım geliştirme felsefesi • Sadece teknik değil, sosyolojik bir olgu • Çekirdek, işletim sistemi, binlerce yazılım • Cep telefon, süper bilgisayar, masa üstü • Sunucu, yönlendirici, gömülü • Mütevazı donanım, hotorejen sisteme uygun İnternet, Bilişim ve Bilgi Toplumu 48

  48. Özgür Yazılım, Açık kaynak • Kaynak kodu: açık - değiştirebilirsin • Özgür: kullanma, değiştirme ve dağıtma • Farklı lisans: kamu lisansı – kamuda kalır • BSD: adımı tut, canın istedigi gibi • İkili lisans: ticari ve kendi kullanımı, google • Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak • Farklı paradigma, farklı iş modelleri 49

  49. Açık Kaynak: Yansımalar • Açık Erişim: Bilimsel yayınlar, kurumsal • Açık Biyoloji: patentleri paylaşmak • Opencourse work: MIT, Rice, Stanford, JH • Creative Commons: fikir, sanat, kültür • Politika: deanspace, extremedemocracy.com • Niye: ortak üretmek, katkı vermek, işini görmek, takdir edilmek, meşhur olmak • Farklı paradigma, farklı iş modelleri 50

More Related