Te Poutama Tau: He Whakaaturanga mā te Kaiako Te Hautau 2

1. Te Poutama Tau: He Whakaaturanga mā te Kaiako Te Hautau 2

2. Ngā whāinga mō tēnei akoranga • Kia mārama ki ētahi tikanga matua e ono e pā ana ki te hautau. • Kia āta whakaaro me pēhea te whakamārama i ēnei tikanga o te hautau

3. Horopaki 1 • E kōrerorero ana a Hinewai rāua ko Rongopai mō ā rāua hokohoko kākahu. Ko tā Hinewai, o āna moni i pau ki te hokohoko. Ko tā Rongopai, o āna moni i pau. • Ko wai o rāua i whakapau i te pūtea nui rawa ki te hoko kākahu? • Ko te whakautu a tētahi ākonga: • Nā Hinewai i whakapau te pūtea nui rawa, nā te mea he nui ake te i te . • He pēhea nei ō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

4. Horopaki 1 • Mēnā e $40 te pūtea a Hinewai, e $20 (te ) i pau i a ia ki te hoko kākahu. • Mēnā $100 te pūtea a Rongopai, e $25 (te ) i pau i a ia ki te hoko kākahu. • I konei he rahi ake te pūtea i pau i a Rongopai. • Nō reira, mā te rahi o te katoa o te pūtea a tēnā, a tēnā, e mōhiotia ai te rahi i pau ki te hoko kākahu.

5. Horopaki 1

6. Tikanga Hautau 1 • Mā te rahi o te katoa (te mea tūtahi), e mōhiotia ai te rahi o te hautanga. • He aha ētahi tauira, ētahi whakamārama rānei i tēnei tikanga matua?

7. Tikanga Hautau 1 He nui ake te o te porowhita nui, i te o te porowhita iti, nā te mea he rerekē te rahi o te katoa o tēnā porowhita o tēnā. Kāore e tika ana tēnei whakaahua hei whakatairite i te me te . He ōrite te rahi o te katoa o ia porowhita, nō reira e tika ana te whakatairite i ngā hautau e rua nei. Arā, he nui ake te i te .

8. Horopaki 2 • I kainga e Anaru tētahi o āna hanawiti e rua. I kainga e Hakiwai tētahi o āna hanawiti e toru. • He aha te hautanga o te katoa o ā rāua hanawiti i kainga? • Ko te whakautu a tētahi ākonga: • Tāpirihia te me te : • + = • He pēhea nei tō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

9. Horopaki 2 • Kei te tāpirihia tētahi hautanga ki te haurua. Nō reira, he nui ake i te haurua te otinga. He iti iho te i te haurua, nō reira kāore e tika ana te whakautu a tēnei ākonga.

10. Horopaki 2 • He rerekē te katoa (te huinga tūtahi) o ngā hanawiti e hāngai ana ki ia hautau. E rua ngā hanawiti katoa a Anaru, e toru ngā hanawiti katoa a Hakiwai.

11. Horopaki 2 • Ki te tāpirihia ētahi hautau, me ōrite te katoa (te huinga tūtahi) e hāngai ana ki ngā hautau e tāpirihia ana. Arā, e rima katoa ā rāua hanawiti. Kotahi haurima ( ) i kainga e Anaru, kotahi haurima ( ) i kainga e Hakiwai: + =

12. Tikanga Hautau 2 • Me ōrite ngā tauraro o ngā hautau e tāpirihia ana.

13. Horopaki 3 • Ko te tohe a tētahi ākonga, kāore e tika ana te hautau , nā te mea he nui ake te taurunga i te tauraro. Ko tāna me pēnei kē te tuhi i taua hautau: • He pēhea nei tō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

14. Horopaki 3 • Pēhea nei te rahi o ngā wāhanga porowhita nei? • Tatauria ngā hautoru. • E hia katoa ngā hautoru? • Me pēhea te pānui i tēnei hautau: ? • Me pēhea te pānui i te ? • Nō reira, me pēhea te pānui i te ?

15. Horopaki 3 Mā te tuhi pikitia, mā te whakamahi rauemi rānei e tino kitea ai he hautau motuhake te , he hautau motuhake hoki te .

16. Tikanga Matua 3 • He nui ake i te kotahi ētahi hautau. Mēnā he nui ake te taurunga i te tauraro, he nui ake te hautau i te kotahi. • He aha ētahi tauira, ētahi whakamārama rānei i tēnei tikanga matua?

17. Tikanga Matua 3 • Kei te hoko parehe (pīta) a Horowai hei whāngai i ōna hoa tokowhitu. Ka whakaaro ia kia kotahi hautoru ( ) te rahi o te parehe mā ia tangata. • He pēhea nei te rahi o te parehe hei whāngai i ōna hoa?

18. Horopaki 4 • E pēnei ana te whārite a tētahi ākonga: • 2 ÷ = 1 • He aha pea i pēnei ai ngā whakaaro o tēnei ākonga? • Ko te 1 te haurua o te 2 • Ko te otinga o tētahi wehenga, he iti iho i te tau i wehea. • He pēhea nei tō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

19. Horopaki 4 • Ko tētahi rautaki hei whakaoti wehenga, ko te huri hei whakareatanga. Hei tauira: • 8 ÷ 4 = • E hia ngā 4 kei roto i te 8? 4 x = 8 • 72 ÷ 4 = • E hia ngā 4 kei roto i te 72? 4 x = 72 • 2 ÷ = • E hia ngā kei roto i te 2 ? x = 2

20. Tikanga Hautau 4 • Ko tētahi tikanga o te wehe i tētahi tau ki tētahi (a ÷ e), he whiriwhiri i te maha o ngā e kei roto i te a. • Mā te whai horopaki, e mārama ai tēnei tikanga. Hei tauira:

21. Tikanga Hautau 4 • Mā te whakamahi rauemi, mā te whakaahua rānei. Hei tauira:

22. Horopaki 5 • Ko te tohe a tētahi ākonga, karekau tētahi o ēnei whakaahua i te tohu i te kotahi hautoru ( ). Ko tāna, ko te , ko te , ko te ngā hautau e whakaaturia ana. • He pēhea nei tō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

23. Horopaki 5 • Whakaaturia te ki tētahi porowhita: • He ōrite te rahi o te ki te rahi o te . Nō reira ko te whakaaturanga o te , koia hoki te .

24. Tikanga Matua 5 • He ōrite te rahi o ngā hautau ōrite. • He aha ētahi tauira, ētahi whakamārama rānei i tēnei tikanga matua? • Mā te whētuia pepa. Hei tauira:

25. Tikanga Matua 5 • Mā te whakamahi papa hautau: • He tauira pātai: • E hia ngā hauono kia ōrite ki te rahi o te hautoru? • E hia ngā hautoru kia ōrite ki te rahi o te ? • Tuhia ētahi atu hautau ōrite e whakaaturia ana i te papa hautau?

26. Horopaki 6 • Ko te tohe a tētahi ākonga, he nui ake te i te . • He aha pea i pēnei ai ngā whakaaro o tēnei ākonga? • Kāore pea i te mārama ki te tikanga o te tohu ‘>’. • E tiro kē ana ia ki ngā tauraro o ngā hautau, me tana kore mārama ki te tikanga o te tauraro. • He pēhea nei tō whakahoki kōrero ki tēnei ākonga?

27. Horopaki 6 • Whakaaturia te me te ki ētahi porowhita: • He tauira pātai: • E hia ngā wehenga ōrite o te porowhita tuatahi hei whakaatu i ngā hauono? • E hia ngā wehenga ōrite o te porowhita tuarua hei whakaatu i ngā hauwhā? • Kei tēhea porowhita ngā wehenga iti rawa?

28. Tikanga Matua 6 • Mēnā he maha ake ngā wehenga ōrite o tētahi mea, he iti ake ia wehenga. • He aha ētahi tauira, ētahi whakamārama rānei i tēnei tikanga matua? • Mā te whakamahi papa hautau:

29. Tikanga Matua 6 • Mā te whakatairite i ngā hautau ki te kore, te haurua me te kotahi. Hei tauira: • He nui ake te , te rānei? • He nui ake te i te . • He iti iho te i te .

30. Hei whakarāpopoto • Mā te rahi o te katoa (te mea tūtahi) e mōhiotia ai te rahi o te hautanga. • Me ōrite ngā tauraro o ngā hautau e tāpirihia ana. • He nui ake i te kotahi ētahi hautau. Mēnā he nui ake te taurunga i te tauraro, he nui ake te hautau i te kotahi. • Ko tētahi tikanga o te wehe i tētahi tau ki tētahi (a ÷ e), he whiriwhiri i te maha o ngā e kei roto i te a (e x = a). • He ōrite te rahi o ngā hautau ōrite. • Mēnā he maha ake ngā wehenga ōrite o tētahi mea tūtahi, he iti ake ia wehenga.