LİMANLAR

1. LİMANLAR Prof.Dr.Sedat KABDAŞLI

2. Tanımlar Liman: Gemilerin çeşitli ihtiyaçlarının karşılandığı, bakım ve onarımlarının ve/veya inşaatlarının gerçekleştirildiği, depolama imkanları bulunan, dalga ve akıntı etkisine karşı tabii ve/veya yapay olarak korunmuş kıyı ve su alanlarıdır.

3. Tanımlar Barınak: Gemi, yat ve teknelerin dalga ve akıntı etkilerinden korunarak barınma ve birtakım ufak ihtiyaçlarını giderdikleri su alanlarıdır.

4. Tanımlar Yanaşma yeri: Gemilerin/teknelerin bekleme, yükleme-boşaltma, bakım veya servis hizmeti aldıkları yerlerdir. Rıhtım: Kıyıya paralel yanaşma İskele: Kıyıya dik yanaşma

5. Tanımlar Dalgakıran: Limanı dalga ve akıntı etkilerine karşı koruyan sanat yapılarıdır. Gövde ve müzvar kısımlarından oluşur. Müzvar: Dalgakıranın kafa kesididir.

6. Tanımlar Manevra alanı: Limana giren bir geminin yanaşma öncesi ve ayrılma sonrasında doğrultu ve hızınınbu manevralar içinuygun değerlere getirildiği su alanıdır. Demirleme Alanı: Liman içinde bekleme yapan gemilerin, diğer gemilere engel oluşturmayacak biçimde demir atarak veya şamandıralara bağlanarak barındığı alandır.

7. Tanımlar • Geri saha (Hinterland): Limanın hizmet verdiği ve etkilediği kara alanının bütünüdür. • Elleçleme (Handling): Limanda yüklerin gemiden karaya indirilmesi, taşınması, depolanması, taşıtlara yüklenmesi, taşıtlardan indirilmesi, karadan gemiye konulması için gereken yük nakil işlemlerinin tümüdür.

8. Liman Çeşitleri • Konteyner limanı • Kuru dökme yük Limanı • Sıvı yük/LNG Limanı • Askeri Liman • Yat Limanları • Balıkçı Limanları • Çok Amaçlı (Karma) Limanlar

9. Konteyner Limanları Konteyner adı verilen, deniz ve kara yük taşımacılığında kullanılan standart boyutlardaki kutulara yerleştirilmiş halde taşınan yüklerin elleçlendiği liman tesisleridir.

10. Konteyner Limanları

11. Konteyner Limanları

12. Konteyner Limanları

13. Kuru Dökme Yük Limanları Maden cevheri, çimento, kum, tahıl, kömür gibi dökme kuru yüklerin elleçlendiği limanlardır.

14. Kuru Dökme Yük Limanları Maden cevheri, çimento, kum, tahıl, kömür gibi dökme kuru yüklerin elleçlendiği limanlardır.

15. Askeri Limanlar Donanmaya hizmet eden, askeri gemilerin barınma, onarım ve lojistik ihtiyaçlarını karşılayan özel limanlardır.

16. Yat Limanları

17. Balıkçı Limanları Balıkçı gemilerinin yararlandığı, balık işleme / depolama / satışı, ağ açma / temizleme / depolama yerlerinin bulunduğu, bunların dışında teknelerin bakım ve onarımının da yapılabilmesine imkan veren çekek yerleri ile teçhiz edilmiş limanlardır.

18. Sıvı Yük Terminalleri Petrol, doğal gaz (LPG), azot (LNG) ve diğer kimyasalların elleçlendiği terminallerdir.

19. Ro-Ro / Feribot Terminalleri Ro-Ro (Roll on-Roll off) taşımacılığı ve araç taşımacılığı için kullanılan, araçlar için geniş park ve manevra alanları içeren terminallerdir.

20. Liman çeşitleri Konteyner limanı Kuru dökme yük Limanı Sıvı yük/LNG Limanı Askeri Liman Yat Limanları Balıkçı Limanları Çok Amaçlı (Karma) Limanlar

21. Liman yeri seçimi Liman yeri seçiminde göz önüne alınacak kriterler • Dalga iklimi ve akıntı yönleri • Sediment hareketi, taşınım doğrultusu, akarsular • Hidrografik ve topografik koşullar, yeterli kara ve deniz alanının varlığı • Jeolojik durum • Kara ulaşım ağı

22. Örneklerİnebolu Limanı

23. ÖrneklerGüzelçamlı Yat Limanı, Balıkçı Barınağı ve Feribot Rıhtımı

24. Limanların Genel Özellikleri

25. Limanların Genel Özellikleri

26. ÖrneklerMersin Port Konteyner Limanı

27. ÖrneklerYenikapı Kruvaziyer Limanı

28. Liman giriş ağzı Basen derinliği Manevra dairesi Rıhtım boyu Rıhtım kotu Boyutlandırma

29. Liman Giriş Ağzı Liman giriş ağzının derinliği limana girebilecek en büyük geminin liman ağzında oluşabilecek en yüksek dalga koşulları altında rahatlıkla geçebileceği kadar olmalıdır. Dg = t + Hmax+e Dg : Liman giriş ağzı derinliği [m] t : En büyük geminin tam yüklü iken su kesimi [m] Hmax : Liman giriş ağzındaki maksimum dalga yüksekliği [m]

30. Liman Giriş Ağzı Giriş ağzının genişliği, dalgakıran topuk noktaları arasındaki net açıklık olarak alınmalıdır ve en büyük gemi girişte yan döndüğünde karaya oturmayacak kadar olmalıdır: Bg=L+e Bg : Giriş ağzı genişliği [m] L : En büyük gemi boyu [m] e : Emniyet payı [m]

31. Basen Derinliği Basen derinliği belirlenirken şu parametreler dikkate alınır: • Limanı kullanacak en büyük geminin tam yüklü draftı • Liman içi kumlanma potansiyeli • Liman içi maksimum çalkantı değeri

32. Manevra Dairesi • Manevra dairesinin yarıçapı, L gemi tam boyu (LOA) olmak üzere, genel olarak 3L ile 1.5L arasında değişir. • Yarıçapı belirleyen en önemli faktör geminin manevra kabiliyeti ve römorkaj imkanıdır. • Römorkörle yapılan manevralarda dairenin çapı azalır. • Gemi kendi makinaları ile manevra yapıyorsa dairenin çapı daha büyük seçilir. • Yerel meteorolojik koşulların manevra alanı üzerine etkisi büyüktür. Bu nedenle, riskli görülen durumlarda nümerik manevra simülasyonu kullanılması gerekebilir.

33. Boyutlandırma • Rıhtım boyu: Limana aynı anda yanaşacak gemi sayısına göre belirlenir. En genel olarak, tam gemi boyuna bir emniyet mesafesinin eklenmesi suretiyle, n tane geminin yanaşması için gerekli rıhtım boyları hesaplanır. • Rıhtım kotu: Limanı kullanacak geminin tonajına göre 0.8 m ila 4.0 m arasında değişir.

34. Liman İçi Çalkantı Analizi Gemi ve teknelerin liman içinde maruz kalacakları dalga yüksekliklerinin işletme ve emniyet açısından sınırları bulunmaktadır. Tasarım halinde olan bir liman için bu sınırların hangi açık deniz dalga koşulları altında ulaşılacağının belirlenmesi, limanın sene içinde hizmet veremeyeceği sürenin tayininde büyük rol oynar. Liman içi çalkantı analizi, günümüzde fiziksel ve nümerik modeller yardımı ile gerçekleştirilmektedir. Bu analizin sonuçlarına göre dalgakıran boyları ve yerleşimi gerek duyulduğunda revize edilebilir.