340 likes | 720 Views
Embriyoloji. 4.haftada laringotrakeal oluk,trakea 5.hafta primer tomurcuklar, ana bronşlar 7.hafta sekonder tomurcuklar,sağ 10-sol 9 Glandüler ( 0-5 ay), kanaliküler( 5-7 ay), alveoler ( 7.ay-doğum) İç yüzey endoderm, plevra mezankim 20 milyon(doğum/600-700 milyon( 7-8 yaş). Embriyoloji.
E N D
Embriyoloji • 4.haftada laringotrakeal oluk,trakea • 5.hafta primer tomurcuklar, ana bronşlar • 7.hafta sekonder tomurcuklar,sağ 10-sol 9 • Glandüler ( 0-5 ay), kanaliküler( 5-7 ay), alveoler ( 7.ay-doğum) • İç yüzey endoderm, plevra mezankim • 20 milyon(doğum/600-700 milyon( 7-8 yaş)
Embriyoloji • Traekea-özofajiyal anomali,agenezis,aplasia • 7.aydan önce doğanlarda yaşama şansı • poliserozite • Bebek ölüm riski
Anatomi-göğüs boşluğu ve solunum kasları İnspirasyon kaslarıekspirasyon kasları Diyafragma (%70)m.intercostalis interni m.intercostalis externi m.rectus abdominis internus m.pectoralis major m.quadratus lumbarum m.pectoralis minör m.transversus abdominis m.sternocleidomastoidus m.obliquus abdominus m.scalanius anterior m.serratus posterior inferior m.serratus anterior m.latissumus dorsi • Diyafragmanın motor ve duyu lifleri Frenik sinir • Bazı duyu lifleri 5.-6. İnterkostal sinir
Anatomi-göğüs boşluğu ve solunum kasları • Diyafragma yorgunluğu/ KOAH • Yardımcı solunum kas kullanımı-obstruksiyon • Frenik sinir kesisi-solunum güçlüğü • Diyafragma kubbesi-klavikula üstü çukur • Diyafragma periferi-karın ağrısı
Anatomi-plevra • Viseral-parietal/ 50 ml sıvı • Parietal plevra ağrıya duyarlı • Viseral plevra ağrı lifi yok • Plevra gözükmez • Lenf drenajı mediastene • Damar;Parietal intercostal, viseral bronşiyal
Anatomi-plevra • Pnömoni-Tm, ağrı (+) = parietal tutulum • Plörezi-pnömotoraks • Sağda horizontal fissür; normal • Mediastinal LAP, plörezi • Sistemik basınç artışı;plörezi
Anatomi-akciğerler • Sağ akciğer sola göre daha büyük • Sağ karaciğer, sol mide fundusu ile komşu • Surrenal ve böbrekler ile komşu • Majör fissür; 2.torakal vertebra-6.İKA
Anatomi-akciğerler • Pnömonektomi;sağ % 55-sol % 45 • Morgagni-Bochdalek,herni • Diyafragma yükselmesi, sinüs kapalılığı • Fizikmuayene; önden ve arkadan dinlemenin önemi
Anatomi-trakea ve bronşlar • 10-14 cm, silyalar ile kaplı • Sağ ana bronş karina ile daha geniş açı • Trakea ve ana bronşlarda kıkırdak, uç havayollarında kıkırdak yok • Bronşlar arası bağlantı yok ama alveoller arasında Kohn delikleri
Anatomi-trakea ve bronşlar • Entübasyon tüpünün yeri • Sigaranın silyalar üzerine etkisi • Kistik fibroziste bronş hasarı • Yabancı cisim aspirasyonu % 75 sağa • Obstruktif akciğer hastalıklarında daha çok periferik havayolları etkilenir • Bronş tıkalı-atelektazi gelişmeyebilir
Anatomi-akciğer damarları • P.arter:sağ ventrikülden akciğerlere vena kanı getirir • P.venler alveoler kapillerlerden başlar ve dört kök halinde sol atriuma dökülür • Bronşiyal arterler aorta ve üst interkostal arterlerden çıkıp akciğeri besler (sistemik ) • Bronşiyal venler p.venlere veya hemiazigos’a dökülür
Anatomi-akciğer damarları • P.arter basıncı artınca sağ kalp yetersizliği • Sol kalp yetersizliği veya mitral stenozda p.ven basıncı artar, akciğer ödemi • Bronş cidarında anevrizma-hemoptizi • Sol kalp yetersizliğinde bronş cidarında ödem; kardiyak astım
Anatomi-akciğer sinirleri • Anterior ve posterior pleksustan alır ağrı lifleri içermez • Vagustan gelen efferent lifler bronşları daraltır, sekresyonu artırır • Afferent vagus lifleri akciğerin gerilmesi ile ortaya çıkan Hering-Breuer refleksi ve öksürükle ilgilidir
Anatomi-akciğerin sinirleri • Akciğerler ve viseral plevra ağrıya duyarsız, biyopsi sırasında ağrı olmaz • Astım bronşiyalede vagus’un rolü, KOAH’da antikolinerjik kullanımı • Aspirasyon-öksürük-reflü • İnterstisyel akciğer hastalıklarında taşipne ve öksürük
Anatomi-akciğer lenfatikleri • Viseral lenfatikler toraks içi, parietal lenfatikler göğüs duvarının drenajını sağlar • Önce bronş etrafındaki lenf nodlarına, sonra hiler lenf nodlarına sonra solda duktus, torasikus-sağda trunkus lenfatikusa dökülür. • Boyun ve koltuk altı lenf bezleri ile anastomoz
Anatomi-akciğer lenfatikleri • Akciğer ve göğüs duvarı hastalıklarında LAP • Akciğer kanserinde tutulan LAP prognoz ilişkisi • şilotoraks • Mediastinoskopi • Skalen lenf bezi biyopsisi
Anatomi- mediasten • Üst mediasten; arkus aorta, trakea, özofagus, timus, lenf ganglionları • Ön mediasten;perikard ile sternum arası • Orta mediasten; kalp, perikard, aorta, trakea,büyük bronşlar, hiler LAP, büyük damarlar, frenik sinir • Arka mediasten;V.azigos, V.hemiazigos N.vagus, N. Splenikus, duktus torasikus
Anatomi-mediasten • ÖN-ÜST: Tiroid-teratom-timoma • ORTA: Bronş tm,sarkoidozis-tbc-lenfoma • ARKA: Nörinom • Ses kısıklığı-mediastinal invazyon • SOL;daha aşağı seviye • SAĞ; daha yukarı
AKCİĞERLERİN FONKSİYONEL ÖZELLİKLERİ • GAZ ALIŞ-VERİŞİ • Ventilasyon • Perfüzyon • Difüzyon • O2 TAŞINMASI • O2 disosiyasyon eğrisi • SOLUNUM MEKANİĞİ • Kompliyans
AKCİĞERLERİN FONKSİYONEL ÖZELLİKLERİ • Ventilasyon siklusu • Ventilasyonun kontrolü • Ventilasyon/perfüzyon dengesi • Difüzyonun özellikleri • Oksijen taşınmasını etkileyen faktörler • Solunum işini artıran mekanik faktörler
VENTİLASYON SİKLUSU Solunum dürtüsü İnspirasyon Gaz değişimi Dürtü kesilir ve Ekspirasyon Apne Solunum dürtüsü İnspirasyon
VENTİLASYON SİKLUSU Santral/periferik merkez Medulla spinalis Ön boynuz Solunum sinirleri Miyonöronal junction Solunum kası Göğüs duvarı Havayolu Difüzyon-perfüzyon alanı O2 taşınması
Ventilasyonun kontrolü • Santral solunum merkezi • Medullada, pH ( CO2’ye duyarlı) • Periferik solunum merkezi • Aort ve karotis cisimcikleri, PaO2’ye duyarlı • Hipoventilasyon;metabolik gereksinimin karşılanamaması sonucu hipoksemi ve hiperkapni • Hiperventilasyon;gerektiğinden fazla ventilasyon
Ventilasyonun kontrolü • Asidozda taşipne • Hipoksemi tedavisinde oksijen ! • KOAH’da CO2 narkozu • Respiratuvar asidoz; aşırı dozda uyuşturucu, kafa travması,poliyomiyelit,polinöritis, kas hastalıkları, göğüs duvarı hastalıkları, plevra hastalıkları, obezite • Respiratuvar alkoloz; astım,pnömoni,interstisyel hastalıklar,emboli, metabolik asidoz • Cheyne stokes, Biot, Kussmaul; merkezi reseptörlerin değişiklikleri hemen algılayamaması
Ventilasyon/perfüzyon dengesi • Alveol ventilasyonu 4.5 lt/dakika • Kardiyak debi 5.0 lt/dakika V/Q=0.9 • Ventilasyon apekslerde, Perfüzyon bazallerde iyi • V= normal, Q= kötü; ölü boşluk • V=kötü, Q= normal; şant • V/Q oranı bozulduğunda ortaya çıkan CO2 artışı hiperventilasyon ile düzeltilebilir ancak hipoksemi düzeltilemez
Ventilasyon/perfüzyon dengesi • Arter kan gazlarının parsiyel basınçlarını belirleyen V/Q dengesidir • V=Normal, Q= azalmış • Pulmoner emboli, A-V şant, • V=azalmış, Q= normal • Pnömoni, astım, KOAH • V=azalmış, Q=azalmış • Atelektazi, pnömonektomi, amfizem
DİFÜZYON • ALVEOL-KAPİLLER GAZ DEĞİŞİMİ -ALVEOL KAPİLLER ARASI DOKU KALINLIĞI -GAZLARIN PARSİYEL BASINCI -GAZLARIN ERİME HIZI ve MOLEKÜL AĞIRLIĞI -VENTİLASYON / PERFÜZYON * DLCO = 25 ml/dk/mmHg
DİFÜZYON • İnterstisyel akciğer hastalıkları • Sigara içilmesi,alveoler hemoraji • O2 yerine CO kullanılır • Erime hızı (02=0.024 vs CO=0.019) • Kapiller geçis süresi (0.25 vs 0.75) • Alveolokapiller blok vs V/Q dengesi
OKSİJENİN TAŞINMASI O2 SAT 99 90 70 50 0 27 50 60 100 PaO2 mmHg
Oksijeninin taşınması • Akciğerlerden dokulara kimyasal olarak hemoglobine bağlanmış olarak taşınır • PaO2 60 mmHg’nın altına düşünceye kadar O2 SAT değişmez • O2 tedavisinde hedef 60 mm Hg olmalı • Asidoz,CO2 retansiyonu,ateş eğriyi sağa kaydırır • Hipoksemi-hipoksi farkı • Hipoksemi; kanda O2 az (PaO2 < 60mmHg) • Hipoksi; dokuda O2 az (PaO2 < veya > 60 mmHg)
Hipoksemi nedenleri • Ventilasyon/perfüzyon dengesizliği • Alveoler hipoventilasyon • Difüzyon bozukluğu • Anatomik-fizyolojik şant • Dolaşım bozukluğu • Solunan havada O2 azlığı
Hipoksemi nedenleri ODA HAVASI ALVEOL % mmHg % mmHg O2 21 149 14 100 CO2 0.03 0.2 6 40 AZOT 79 563 80 568 HİPOKAPNİK/ NORMOKAPNİK HİPOKSEMİ HİPERKAPNİK • Hiperkapnik = Mekanik ventilasyon • Normokapnik hipoksemi= O2 tedavisi
Solunum mekaniği • Solunum işi sırasında harcanan enerji, akciğerlerin ve göğüs duvarının elastik direnci ( kompliyans) ile havayollarında hava akımının duvar sürtünme direncini yenmek için kullanılır • Aynı basınç altında şişirildiği takdirde düşük kompliyansa sahip akciğer,yüksek kompliyansa sahip akciğere göre daha az şişer
Solunum mekaniği • Akciğer ödemi,atelektazi, pnömoni, interstisyel hastalıklar, pnömokonyozlar, plevra hastalıkları, göğüs duvarı deformiteleri, obezite • Havayolu direnci artışı pletismograf ile doğrudan, veya pratikte solunum fonksiyon testleri( ZVK1) ve peak flow metre; astım, KOAH