420 likes | 910 Views
Yenidoğan Enfeksiyonları Prof. Dr. Asım Gültekin. Yenidoğan bebekler genellikle dünyaya sağlıklı olarak gelirler Doğumdan önce Doğum esnasında Doğumdan sonra Enfeksiyonlara yakalanabilirler. TOKSOPLAZMA. KONJENİTAL TOKSOPLAZMOZİS.
E N D
Yenidoğan bebekler genellikle dünyaya sağlıklı olarak gelirler • Doğumdan önce • Doğum esnasında • Doğumdan sonra • Enfeksiyonlara yakalanabilirler
KONJENİTAL TOKSOPLAZMOZİS • İntrasellüler bir parazit olan Toksoplazma gondinin intrauterin neden olduğu enfeksiyondur. • Toksoplazmozis dünyada en yaygın enfeksiyonlardan biri olmasına rağmen hastalık nispeten oldukça azdır. • Prenatal tanı ve tedavisi mümkündür. • Esas konağı kediler olup; • Ookist • Trofozoit (veya Taşizoit) • Doku kisti olmak üzere 3 formu vardır.
Patogenez: • İnsanlara bulaş; enfekte kedilerin veya onların feçeşlerindeki kistlerden direkt temas veya ara konakların kistleri içeren etlerinin iyi pişirilmeden yenmesi ile geçer (Çiğ köfte :-). • Ayrıca ookistler ile enfekte olan toprakta yetişen sebzeler veya kontamine sular ile de enfeksiyon gelişebilir.
Patogenez-3 • Enfeksiyon gebeliğin herhangi bir döneminde fetusa geçebilir fakat transplasental geçiş riski en çok üçüncü trimesterdedir. • Maternal enfeksiyondan sonra fetusa geçiş riski ortalama %40 dır. • Birinci ve ikinci trimesterde fetusa geçiş yüzdesi düşüktür fakat fetuse olan zararı daha fazladır.
Klinik belirtiler • Konjenital toksoplazmazisin klasik tetradı: • HİDROSEFALİ (%20) • EPİLEPSİ • SEREBRAL KALSİFİKASYON (%37) • KORİORETİNİT (%86)’ dir • Konjenital toksoplazmazisde retikuloendotelial sistem, karaciğer, akciğerler ve myokardı da tutan kas tutulumu olabilir.
Klinik belirtiler-2 • MSS enfeksiyonunda kortikal ve periventriküler nekroz gelişir.Bu doku kalsifiye olur ve kranial USG da diffuz intrahemisferik kalsifikasyonlar görülür. • Ayrıca: • Mikrosefali • Mikroftalmi • Anemi • Trombositopeni • Sarılık ve hepatosplenomegali görülebilir.
KONJENİTAL TOKSOPLAZMAYA BAĞLI İNTRAKRANİAL KALSİFİKASYONLAR
TOKSOPLAZMAYA BAĞLI KRONİK KORİRETİNİT TOKSOPLAZMAYA BAĞLI AKUT KORİRETİNİT
Korunma • Gebe olmayan enfekte kadınlar 6 ay süre ile gebe kalmamalıdırlar. • Gebe kadınlar çiğ ya da az pişmiş etleri yemekten kaçınmalı ve çiğ eti elledikten hemen sonra ellerini yıkamalıdırlar. • Kedi fecesi içerebileceğinden bahçede çalışmaktan kaçınmalı ve toprakla temas edilirse eller yıkanmalıdır.
KONJENİTAL RUBELLA • Rubella (kızamıkçık); çocuklar ve erişkinde subklinik veya hafif seyirli döküntülü bir hastalıktır. • İlk kez 1814 yılında George Maton tarafından tarif edilen hastalık 1866 yılında Henry Veale tarafından “Rubella” olarak adlandırılmıştır. • Norman Gregg gebelikte ilk trimesterde geçirilen Rubella enfeksiyonunun; IUGG, katarakt,mikrosefali, sağırlık, konjenital kalp hastalığı, mental retardasyon gibi konjenital malformasyonlarla seyrettiğini bildirmiş ve “konjenital Rubella Sendromunu” tarif etmiştir.
Patogenez • İntrauterin geçiş ve fetal hasarda gebelik haftası önemlidir. • Gebelik haftası ile malformasyon riski • Gebeliğin ilk 4 haftası: %30-50 • 5-8 hafta: %25 • 9-12 hafta: %8 (İlk trimesterde toplam risk:%20 dir.)
Konjenital Rubella Sendromu • Transplasental geçiş olmasına rağmen konjenital rubella sendromu gelişme olasılığı gebelik yaşına göre farklılıklar gösterir. • Gelişme olasılıkları; • I. Ayda %50 • II. Ayda %25 • III. Ayda %10 • IV. Ayda %11-24 • V. Ayda % 6 • V. Aydan sonra belirgin risk yoktur.
Korunma • Serolojik olarak (-) olan kadınlar aşılanmalı • Aşıdan sonraki üç aylık dönemde kontrasepsiyon uygulanmalı • Gebelikte aşılama kontrendike • Bağışık olmayan gebeler rubella şüphesi olanlardan uzak durmalı • Emzirme postpartum aşılanma için kontrendikasyon oluşturmaz. • Ig proflaksisi önerilmez.
KONJENİTAL CMV ENFEKSİYONU • CMV en sık rastlanan konjenital viral enfeksiyon etkenidir. • CMV enfeksiyonları erişkinler için selim karakterdedir. • Hayatın ileriki dönemlerinde işitme kaybı ve öğrenme güçlüğü ile ortaya çıkan subklinik konjenital enfeksiyona neden olur.
Bulaşma Yolu • Fetal geçiş dört yolla olur. 1) Transplasental 2) Serviksten yukarı doğru 3) Doğum esnasında 4) Anne sütü ile • Neonatal CMV enfeksiyonlarının yarısı doğum sırasında geçiş nedeniyle olmaktadır. • Enfeksiyonun geçirildiği gebelik haftasının fetal geçiş ve fetal enfeksiyonun şiddeti üzerine etkisi bilinmemektedir.
Semptomatik (%10) Prognoz kötü Sarılık, ateş, HSM, trombositopeni, anemi %20-30 postpartum ex Sağırlık, mental ve motor gerilik Asemptomatik (%90) Prognoz daha iyi %10-15 uzun dönemde sağırlık, mental gerilik Konjenital CMV Enfeksiyonu (1) • En yaygın ve en ciddi konjenital enfeksiyon • Primer enfeksiyonlu annelerin %40‘ ında gelişir
KONJENİTAL HERPES ENFEKSİYONU • Genel popülasyonda bulunan HSV suşları 2 serolojik subtipte sınıflandırılmaktadır. • HSV-1; • oral enfeksiyonların (gingivastomatit,farenjit) %98’ ine, • primer genital herpes vakalarının %7-50’ ine ve • yenidoğan dönemi hariç ensefalitlerin hemen tamamına sebep olur. • HSV-2; • genital herpes vakalarının %90’ı, • rekürran genital herpes vakalarının %99’u ve • septik menejitlerin büyük çoğunluğuna sebeptir. • HSV Tip -2 yenidoğandaki herpes enfeksiyonlarının %75-85’inden sorumludur.
Korunma • Eğer annede doğum sırasında aktif genital herpes infeksiyonu varsa ve membranlar intaktsa veya 4 saatten daha kısa süreli rüptür olmuşsa sezeryan ile doğum düşünülmelidir. • Birçok merkezde genital herpesin 36. haftadan sonra çeşitli dozlarda Asiklovir ile tedavisi denenmektedir.
PARVOVİRUS B-19 • Tek sarmallı DNA virüsüdür. • Eritema enfeksiyozum (5. Hastalık) etkenidir. • Bulaşma, solunum sekresyonları, kan ve kan ürünleriyle olur. • Maternal infeksiyona bağlı fetal ölüm oranı %10 • Fetusda eritrosit üretim arrestine neden olur. Anemiyi takiben ödem, kalp yetersizliği ve hidrops fetalis gelişir.
Tanımlama Yeni Doğan Sepsisi • Yenidoğan bebekte kan kültüründe mikroorganizma üremesi ile giden klinik hastalık tablosudur. Polin ve Gene 1992, Llorenz ve McCracken 1993 • Yenidoğanda infeksiyona karşı oluşan sistemik inflamatuar cevaptır (SIRS). Heumann, Glauser 1994
Epidemiyoloji • İnsidans: • 1000 canlı doğumda 1-10 (Menenjit %25-40 oranında) • Pretermde 1000 canlı doğumda 4-25 • Risk: • 1000-1500 gr bebekte %12-15 • 500-1000 gr bebekte %25-40
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -1 • Fiziksel Engeller: YETERSİZ • Deri ince • Göbek yarası • Mide asiditesi, peristaltizm • T hücreli immün sistem • NK sitotoksik aktivitesi azalmış • Sitokin salınımı immatür (INF-γ) • Pretermde IL-2 reseptörleri için mRNA düşük
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem -2 • B hücreli immün sistem • Sistemik enfeksiyona karşı tip spesifik antikor cevabı yok • Hücreler immatür, Ig sentezi geç • Pretermde transplasental geçen Ak düzeyi düşük. IgM, A, G2, G4 eksik • Sekretuar IgA sentezi :6-8. hafta (postnatal)
Yenidoğan Döneminde İmmün Sistem - 3 • Kompleman sistemi • Opsonik aktivite düşük • Opsonik proteinler IgG2 ve M tipinde • Fibronektin düşük (lökosit yapışması, bakteri klirensi) • C3bi reseptör ekspresyonu azalmış • C3 düşük, total kompleman aktivitesi erişkinin % 50-80’ i • Mononüklear fagositik sistem • MN hücrelerden salınan CSF’ler yetersizz • Kemotaksis zayıf (doku inflamatuar cevabı yetersiz) • Nötrofil depo havuzu yetersiz (nötropeni) • Oksidatif metabolik anormallikler mevcut • Killing ve fagositoz yetersiz
Yenidoğan Sepsisi-Risk Faktörleri Maternal Faktörler Neonatal Faktörler SEPSİS Çevresel Faktörler
Maternal Risk Faktörleri - 1 • EMR: Tüm gebeliklerin %10’nda • Korioamniyonit: Tüm gebeliklerin %1’inde • Neonatal sepsis normal popülasyonda 1000’de 1 • EMR varsa 100’de 1 • Korioamnionit te varsa 10’da 1’e çıkar • Vaginal flora patojenleri • GBS: Gebede kolonizasyon %5-30 Bebekte kolonizasyon %50 Bebekte enfeksiyon %1-2 • Bakteriyel vaginozis: • Prematür doğum riski 3 kat artar
Maternal Risk Faktörleri - 2 4. Üriner enfeksiyon 5. Obstetrik manipülasyonlar • Vaginal muayene • İnternal fetal monitorizasyon 6. Septik veya travmatik doğum 7. Antenatal steroidler 8. Diğer • Kardeş öyküsü (3 ayın altında sistemik bakteriyel enfeksiyondan kaybedilmiş veya bilinen GBS enfeksiyonu) • Sosyoekonomik durum • Gebelik sayısı • Yaş (<20 yıl, >30 yıl) • Antenatal bakım
Neonatal Risk Faktörleri • Prematürelik <1500 gr Sepsis 25 kat Mortalite 4 kat fazla • Erkek cinsiyet • Perinatal asfiksi (APGAR<6, 5.dakika) • Mekonyumlu amnion sıvısı IU sepsis Gasping MAS • Oksijen tedavisi (mekanik ventilasyon) • Konjenital anomaliler ve metabolik hastalıklar (galaktozemi) • İlk doğan ikiz • İnvaziv işlemler (ETE, kateterler, NGT) • Glükokortikoid, demir tedavileri, IV lipidler • Hiperbiluribinemi (T hücre fonksiyonu ve nötrofil fonksiyonu azalır)
Çevreyle İlgili Risk Faktörleri • YD’ın normal flora gelişimi • 1. Hafta GIS kolonizasyonu (+) • Anne sütü: Laktobasiller + E.coli • Anne sütü almayanda: E.coli ve diğer gr (-) mikroorganizma • Bebek NICU’de ise kolonizasyon, dirençli patojenlerle olacaktır. • Anne veya ev ortamının hijyeni
Neonatal Sepsis Etkenleri -1 • Bakteriler • Aerob • Anaerob • Mantarlar • Viruslar • Protozoalar ve diğerleri
Neonatal Sepsis Etkenleri -2 • Bakteriyel Patojenler • Tarihçe: GAS (1930) E.coli (1940) Staph. aureus (1950) E.coli (1960) GBS (1970-) S.epidermidis ve aureus (1990)
Neonatal Sepsis Etkenleri -3 • Günümüzde • GBS (8 serotipi var) • Tip Ia, II, III, V sık • Tip III: Geç sepsis, erken menenjit • Tip V ve VIII: İnvaziz hastalık • E.coli. K1 antijeni (+) • Staph.aureus • Staph. epidermidis • Enterik bakteriler, klebsiella, proteus, serratia, acinetobakter • H.influenza • Listeria monositogenaz • N.meningitidis • S.pneumania • Anaeroblar (%5-23): Bacteroides fragilis, Clostridium perfringens, clostridium türleri
Neonatal Sepsis Etkenleri -4 2- Mantarlar • Candida Albicans • Malassezia furfur • Pytrosporon orbiculare 3- Viruslar • Enteroviruslar • CMV ve EBV • Adenoviruslar • Parvovirus B19 • HSV 4- Protozoalar ve diğerleri • T.gondii • T.pallidum • M.tuberculosis Konjenital enfeksiyon
Nosokomial enfeksiyonların önlenmesinde dikkat edilmesi gerekenler • 1-El temizliği • 2-Yenidoğan bakım ünitelerinde dikkatli antibiotik kullanımı • 3-Katater kullanımında dikkatli olunması • 4-Cilt ve göbek bakımı • 5-Enfekte bebeklerin izolasyonu • 6-Galoş giyimi • 7-Yeterli sağlık personeli