บทปฏิบัติการที่ 9 การจำแนกวงศ์ ในอันดับโอโดนาต้าและออร์ทอพเทอร่า ( Orders of Odonata and Orthoptera insects classificat

บทปฏิบัติการที่ 9 การจำแนกวงศ์ ในอันดับโอโดนาต้าและออร์ทอพเทอร่า (Orders of Odonata and Orthoptera insects classification)

ลำดับโอโดนาต้า(Odonata)Odousแปลว่า ฟัน • ได้แก่ แมลงปอ และแมลงปอเข็ม • มีขนาดกลาง-ใหญ่ ลำตัวยาวเรียว ปีกยาวเป็นแผ่นบางใสมีสีต่างๆ ตรงขอบจะมีจุดสี พบเส้นปีกมากมาย ปีกคู่หลังมีขนาดเท่าหรือใหญ่กว่าปีกคู่หน้า หัวมีลักษณะเป็นหัวงุ้ม ปากแบบกัดกิน ตารวมขนาดใหญ่ หนวดแบบเส้นขน tarsi 3ปล้อง เพศผู้มีอวัยวะผสมพันธุ์ใต้ท้องด้านล่างปล้องที่2และ3 มีแพนหาง 1ปล้อง ใช้ยึดเพศเมียเวลาผสมพันธุ์ มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบไม่สมบูรณ์

แมลงในอันดับโอโดนาต้านี้สามารถแบ่งเป็นอันดับย่อย (suborder)ได้ 2อันดับคือ; 1. อันดับย่อยแอนนิซอพเทอร่า (Anisoptera)ได้แก่ แมลงปอ มีโคนปีกคู่หลังกว้างกว่าปีกคู่หน้า ขณะเกาะจะกางปีกขนานกับพื้นดิน • อันดับย่อยไซกอพเทอร่า (Zygoptera)ได้แก่ แมลงปอเข็ม และแมลงปอน้ำตก ปีกคู่หลังรูปร่างเหมือนปีกคู่หน้า ขณะเกาะจะหุบปีกไว้บนลำตัว

Classification of the Odonata • Suborder Anisoptera = dragonflies • Superfamily Aeshnoidea • Family Petaluridae = graybacks • Family Gomphidae = clubtails • Family Aeshnidae = darners • Family Cordulegastridae = biddies • Superfamily Libelluloidea • Family Macromiidae = belted and river skimmers • Family Corduliidae = green-eyed skimmers • Family Libellulidae = common skimmers • Suborder Zygoptera =damselflies • Family Calopterygidae = broad-winged damselflies • Family Lestidae = spread-winged damselflies • Family Protoneuridae [Two species in southern Texas] • Family Coenagrionidae = narrow-winged damselflies

ในที่นี้จะกล่าวแต่ในวงศ์สำคัญต่างๆ ดังนี้; 1. อันดับย่อย Anisoptera วงศ์เอสชนิดี้ (Aeshnidae) – แมลงปอยักษ์ วงศ์กอมฟีดี้ (Gomphidae) – แมลงปอเสือ วงศ์ไลเบลลูลิดี้ (Libellulidae) – แมลงปอบ้าน 2. อันดับย่อย Zygoptera วงศ์แอกกริโอนิดี้ (Agrionidae) – แมลงปอน้ำตก วงศ์ซีนากริโอนิดี้ (Coenagrionidae) – แมลงปอเข็ม • ลักษณะสำคัญบางประการที่ใช้ในการวินิจฉัยแมลงในอันดับ Odonataได้แก่ - เซลปิดรูปสามเหลี่ยม - จุดสี - อาร์คิวลัส (arculus) - โนดัส (nodus) - แอนตี้โนดัล ครอสเวน (antenodal crossvein)

อันดับย่อย Anisoptera วงศ์เอสชนิดี้ (Aeshnidae) – แมลงปอยักษ์ ลักษณะสำคัญ; ปีกหน้าปีกหลังมีเซลปิดรูปสามเหลี่ยมเหมือนกันและห่างจาก arculusเท่ากัน ตารวมติดกัน

อันดับย่อย Anisoptera วงศ์กอมฟีดี้ (Gomphidae) – แมลงปอเสือ ลักษณะสำคัญ;ปีกหน้าและปีกหลังมีเซลปิดรูปสามเหลี่ยมเหมือนกันและห่างจาก arculus เท่ากัน ตารวมแยกกันและปลายท้องโป่ง

อันดับย่อย Anisoptera วงศ์ไลเบลลูลิดี้ (Libellulidae) – แมลงปอบ้าน ลักษณะสำคัญ;ปีกหน้าและปีกหลังมีเซลปิดรูปสามเหลี่ยมไม่เหมือนกัน และห่างจาก arculusไม่เท่ากัน

อันดับย่อย Zygoptera วงศ์แอกกริโอนิดี้ (Agrionidae) – แมลงปอน้ำตก ลักษณะสำคัญ;antendal crossvein 5เส้น หรือมากกว่า

อันดับย่อย Zygoptera วงศ์ซีนากริโอนิดี้ (Coenagrionidae) – แมลงปอเข็ม ลักษณะสำคัญ;antendal crossveinไม่เกิน 4เส้น

อันดับออร์ทอพเทอร่า (Orthoptera, orthos=เส้นตรง,pteron =ปีก)ได้แก่ ตั๊กแตน จิ้งหรีด แมลงสาบ ฯลฯ • เป็นแมลงขนาดกลาง-ใหญ่ มีปีกสองคู่ ปีกคู่หน้ายาวแคบ พบเส้นปีกมากมาย เนื้อปีกคล้ายแผ่นหนัง ปีกคู่หลังเป็นแผ่นบางกว้าง ขณะเกาะจะพับอยู่ใต้ปีกคู่หน้า บางชนิดมีปีกหนึ่งคู่หรือไม่มีปีก หัวเป็นลักษณะหัวงุ้ม ปากแบบกัดกิน ส่วนใหญ่หนวดแบบเส้นด้าย tarsi 3-5ปล้อง มีแพนหางทั้งชนิดสั้นและยาว อวัยวะวางไข่มีลักษณะคล้ายรูปดาบ หรือรูปเข็ม การเปลี่ยนแปลงรูปร่างเป็นแบบง่าย

แมลงในอันดับ Orthopteraแบ่งออกเป็น 5อันดับย่อย มีวงศ์ต่างๆ ดังนี้; 1. อันอับย่อยซีลิเฟอร่า (Caelifera) วงศ์ไตรแดคทิลลิดี้ (Tridactylidae) – แมลงกระชอนแคระ วงศ์เตทริจิดี้ (Tetrigidae) – ตั๊กแตนแคระ วงศ์อะคริดิดี้ (Acrididae) – ตั๊กแตนหนวดสั้น 2. อันดับย่อยเอ็นซิเฟอร่า (Ensifera) วงศ์เตททิโกนิอิดี้ (Tettigoniidae) - ตั๊กแตนหนวดยาว วงศ์กริลแลคริดิดี้ (Gryllacrididae) - จิ้งโกร่ง วงศ์กริลลิตี้ (Gryllidae) – จิ้งหรีด วงศ์กริลโลทัลปิดี้ (Gryllotalpidae) – แมลงกระชอน 3. อันดับย่อยฟาสมาโทเดีย (Phasmatodea, Phasmida) วงศ์ฟาสมาทิดี้ (Phasmatidae) – ตั๊กแตนกิ่งไม้ 4. อันดับย่อยแมนโทเดีย (Mantodea) วงศ์แมนทิดี้ (Mantidae) – ตั๊กแตนตำข้าว 5. อันดับย่อยแมนโทเดีย (Mantodea) วงศ์แมนทิดี้ (Mantidae) – ตั๊กแตนตำข้าว

อันอับย่อยซีลิเฟอร่า (Caelifera) วงศ์ไตรแดคทิลลิดี้ (Tridactylidae) – แมลงกระชอนแคระ ลักษณะสำคัญ;tarsal formula 2-2-1 femurขาคู่หลังขยายใหญ่

อันอับย่อยซีลิเฟอร่า (Caelifera) วงศ์เตทริจิดี้ (Tetrigidae) – ตั๊กแตนแคระ ลักษณะสำคัญ;พื้นที่สันหลังอกปล้องแรกยาวเลยส่วนท้องไม่มี arolium

อันอับย่อยซีลิเฟอร่า (Caelifera) วงศ์อะคริดิดี้ (Acrididae) – ตั๊กแตนหนวดสั้น ลักษณะสำคัญ;ขาทุกคู่มี tarsi 3ปล้อง มีอะโรเลี่ยม

อันดับย่อยเอ็นซิเฟอร่า (Ensifera) วงศ์เตททิโกนิอิดี้ (Tettigoniidae) - ตั๊กแตนหนวดยาว ลักษณะสำคัญ;tibiaขาคู่หน้ามีอวัยวะฟังเสียง ขาทุกคู่มีทาร์ไซ 4ปล้อง

อันดับย่อยเอ็นซิเฟอร่า (Ensifera) วงศ์กริลแลคริดิดี้ (Gryllacrididae) - จิ้งโกร่ง ลักษณะสำคัญ;หลังโค้งงุ้ม หนวดยาว ไม่มีอวัยวะฟังเสียงที่ทีเบียขาคู่หน้า

อันดับย่อยเอ็นซิเฟอร่า (Ensifera) วงศ์กริลลิตี้ (Gryllidae)– จิ้งหรีด ลักษณะสำคัญ;ขาทุกคู่มี tarsi 3ปล้อง ตัวเมียมีอวัยวะวางไข่รูปเข็ม

อันดับย่อยเอ็นซิเฟอร่า (Ensifera) วงศ์กริลโลทัลปิดี้ (Gryllotalpidae) – แมลงกระชอน ลักษณะสำคัญ;ขาคู่หน้าแบบขาขุด

อันดับย่อยฟาสมาโทเดีย (Phasmatodea, Phasmida) วงศ์ฟาสมาทิดี้ (Phasmatidae) – ตั๊กแตนกิ่งไม้ ลักษณะสำคัญ;มักมีลำตัวเรียวยาวคล้ายกิ่งไม้ บางชนิดลำตัวแบนคล้ายใบไม้

อันดับย่อยแมนโทเดีย (Mantodea) วงศ์แมนทิดี้ (Mantidae) – ตั๊กแตนตำข้าว ลักษณะสำคัญ;อกปล้องแรกและ coxaของขาคู่หน้ายาวมาก ขาคู่หน้าเป็นแบบขาหนีบ

อันดับย่อยแมนโทเดีย (Mantodea) วงศ์แมนทิดี้ (Mantidae) – ตั๊กแตนตำข้าว ลักษณะสำคัญ;พื้นที่สันหลังอกปล้องแรกขยายใหญ่คลุมส่วนหัว

บทปฏิบัติการที่ 9 การจำแนกวงศ์ ในอันดับโอโดนาต้าและออร์ทอพเทอร่า ( Orders of Odonata and Orthoptera insects classificat