Yönetim Kuramları ve Eğitim Yönetimi ne Yansıması

1. Yönetim Kuramları ve Eğitim YönetimineYansıması

2. Çalışanların tüm bireysel farklılıkları ve çatışmaları aşarak ortak örgütsel hedefler için davranışlarını bütünleştirmelerini sağlamak. • Bu anlamda kamu, işletme veya eğitim yönetimi gibi farklı pek çok yönetim alanında ortak noktalar bulunur. • Ancak eğitim yönetiminin kendine özgü özellikleri de vardır. Yönetim nasıl tanımlanabilir?

3. Başkalarının aracılığıyla amaca ulaşma ve başkalarına iş yaptırma sanatıdır. • Süreç olarak “Yönetim fonksiyonlarının yerine getirilmesini sağlayan bilimsel ve sanatsal yönü olan faaliyetler” olarak tanımlanır. Yönetim

4. Bir grup çabası vasıtası ile, tek başına ulaşılamayacak hedeflere ulaşmak ihtiyacıdır. • Yönetim geniş anlamıyla “örgütsel hedefleri etkin ve verimli olarak ulaşılması amacıyla yönetim fonksiyonları olan planlama, örgütleme, yürütme, koordinasyon ve kontrol faaliyetlerinin en iyi şekilde kullanılmasıdır.” Yönetim ?

5. Drucker’e göre: “Yönetici astlarının potansiyelini ortaya çıkarmalıdır. Hatta, onlar sayesinde iş gören değil, astlarının performansından sorumlu” olan kişidir. Yönetici Kimdir?

6. Eğitim yönetimi, kamu yönetiminin bir alt alanıdır. Okul yönetimi de eğitim yönetiminin bir alt alanıdır. Okul Yönetimi

7. Yönetim ve yöneticilik insanlık tarihinin çok eski yıllarından beri var • Ama araştırma, gözlem ve incelemelere dayanan sistematik yaklaşımlar ancak 20.YY başlarına dayanıyor.... Yönetim bir bilim midir?

8. Bilim Sanat Yönetici insanları anlamaya çalışır Sezgilerinden yararlanır Sağduyusunu kullanır Yetkiden çok etkisini kullanır İnsanla işi olanın estetik duygulardan arınması mümkün değil • Çeşitli kuramlardan yararlanılır • Sayısal teknikler kullanılır • Gözleme dayalı ilkeler vardır • Bilişim teknolojilerine dayalı karar verilir • Istatistiksel kontrol teknikleri kullanılır Yönetimbirbilimmidir? Yoksasanatmı?

9. Toplumsal yaşamdaki farklı kesimlerin (fabrika, mağaza, ev, dernek, sendika,okul vb), bilimsel ilkelere göre yönetilmesi yollarını araştıran ve öneriler geliştiren bir bilim dalı. • Yaşamdaki somut durumlardan  Soyutlamalar yapmaya çalışır. Benzerlikleri, genellenebilirlikleri, ortak yanları inceler. Yönetim bilimi nelerle ilgilidir?

10. Hiyerarşi • Yetke=Yetki • Birimler arası rekabet • Örgütsel değerler • İş bölümü • Uzmanlaşma Tüm Örgütlerde (formal veya informal) ortak dikkate alınacak özellikler nelerdir?

11. Deneylerle ortaya çıkan gerçeklerin modelleştirilmesi girişimidir. • Gerçeklere dayanır, doğrudan ya da dolaylı olarak gözlenebilir, niceliği veya niteliği belirtilebilir olgular veya nesnelerdir. • Kurama dayandırılamayan uygulamalar ekonomik değiller ve başka durumlara transfer imkanları zayıf. Kuram nedir?

12. Kuram uygulamacı için bir başvuru çerçevesi • Kuramlaştırma süreci, uygulamada karşılaşılan olayları çözümlemek için genel bir yaklaşım ortaya çıkarır. • Kuram, karar vermede uygulayıcıya rehber Kuram ile uygulama nasıl ilişkili?

13. Amaca uygun olan olguları ayırma • Olguları sınıflandırma • Yapıları formülleştirme • Olguları kestirme (somut erişim veya gözlem olanağı yoksa) • Araştırma ihtiyacını ortaya çıkarma Kuramların işlevleri nelerdir?

14. Kural ve norm koyucu kuram (olması gerekeni belirler) • Betimleyici kuram (var olan durumu açıklar) Ör.-“Gönüllü işbirliği ile çalışan ekiplerin hedef için motive edilmesi zorunlu ekiplere göre daha kolay olmuştur.” Kuramlar amaçlarına göre sınıflanabilir mi?

15. Bu alandaki bilimsel yazılı materyale bakıldığında eğitim kuramlarının dayanılan felsefe, temel ilkeler vb. açısından şu kuramlara ayrılabildiğini gösterir: 1)Klasik Kuramlar 2) Neo-Klasik (Davranışsal) Kuramlar • İnsan ilişkileri yaklaşımı • Davranış bilimleri yaklaşımı 3) Sistem Yaklaşımı (Çağcıl/Modern) Kuramlar Eğitim Yönetimi Kuramları

16. Örgütün yapısına ve süreçlerine ağırlık verir. Ataerkil yönetim anlayışı hakimdir. Yönetenin baba gibi koruyuculuğu vardır. Sanayi devrimi ile geçerliliğini yitirmiştir. Bu kuramlar şunlardır: • Bilimsel Yönetim • Yönetim Süreci • Bürokrasi Klasik Kuramlar

17. Az sanat, çok bilim anlayışı benimsenerek etkili ve sağlıklı örgütler geliştirilmeye çalışılmıştır. Pozitivizmdenetkilenerekdeğereleresavaşaçılmış.

18. Eğitim örgütlerine bakış: • Ussal, • Bürokratik • Amaca dönük

19. Bilimsel yönetim anlayışı insanların verimli makinalar olarak programlanabileceğini ileri sürmektedir. • Okul yöneticisi bir verim uzmanı olarak görülmektedir.

20. Weber ve Bürokratik Yönetim Yaklaşimi Görev dağılımları biçimsel ve belirli metotlarla yapılır. Yetki kullanımı, belirli kural ve kaidelerle mümkün olur. Görevlerin karşılıkları belli kurallara göre ödenir. Astlar üstlerinin emir ve talimatlarına, onların taşıdığı yasal yetkinin bir gereği olarak uymalıdırlar. Her görev önceden belirlenmiş kural ve kaideler ile yürütülür. Örgütsel verilerin dışa karşı mahremiyeti vardır. Tüm ilişkiler gayri şahsi olmalı ve haberleşme yazılı olarak yürütülmelidir. KLASİK YÖNETİM DÜŞÜNCESİ

21. Klasık yönetim anlayışı örgütlerin yapı ve dinamiklerini açıklamaya çalışmakla pozivist çaba ve girişimler üzerinde durmuştur.

22. Yapılan araştırmalar eğitim örgütlerinde örgütün havasının yapısından daha önemli rol oynadığını ortaya koymaktadır.

23. Klasik model eğitim yöneticileri için bazı yararlar sağlamıştır: • Bir işgören sadece bir üste karşı sorumlu olmalı, • Yetki-Sorumluluk dengesi kurulmalı, • İşgörenler uzmanlık alanlarına ayrılmalı, • Kural ve düzenlemeler olmalı, • Edimin geliştirilmesi için amaçlar spesifikleştirilmeli.

24. Klasik Yönetim Teorisi = Çalışan makine parçasıdır !

25. Nitelikten daha çok niceliğin artırılması hedeflenmektedir.

26. Klasik Yönetim Teorisi performans sadece parayla artar

27. Klasik Yönetim Teorisi güçlü hiyerarşik yapı

29. Hiyerarşik formal yapı Eğitim örgütlerinin informal yapısı daha baskın Hiyerarşik düzende akıcılık azalır, canlılık yok olur. Örgütlerin anlamlılığına yer verilmez.

30. Merkeziyönetimsisteminin hakim olduğuÜlkemizdeeğitimörgütlerindekatıbirhiyerarşivardır.

31. Klasik Yönetim Teorisi katı kurallar ve cezalar

32. Klasik Yönetim Teorisi yakın sıkı denetim

33. Klasik Yönetim Teorisi yukarıdan aşağıya otorite, eşgüdüm ve denetim sağlama

34. Klasik Yönetim Teorisi Kapalı sistem anlayışı örgütün iç etkinliği

35. Her iş gözlem ve deneylerle çeşitli görevlere ayrılmalı • İşin yapılması için gerekli en kısa süre belirlenmeli • İşe alınacaklar standartlara göre bilimsel yöntemle seçilmeliler • Yönetim, işin saptanan şekilde yapılması için denetlemeli • İşi alanlar, daha iyi iş yapabilmek için eğitilmeliler • Üretenler, ürettiklerinin nicelik/niteliğine bağlı olarak ücret almalı (güdüleyici) • İşi planlama ve uygulama farklı kişilerce yapılmalı. Bilimsel Yönetim Yaklaşımı nedir?

36. Planlama • Örgütleme • Emir verme (yönetme/yürütme) • Koordine etme (eşgüdüleme) • Denetleme (kontrol etme) Yönetim Süreci Yaklaşımı Nedir?

37. Görevlerin basamaklandırılması • Alanının uzmanına göre görev verme • Kayıt altına alma ve dosyalama • Makamların hak ve yükümlülüklerinin önceden belirlenmesi (yönergeli yeterlik) • Örgütteki davranış kuralları önceden belirlenmeli Bürokrasi Kuramı Nedir?

38. Ataerkil yönetim anlayışıyla salt üretime yönelik insan yetiştirme çabası; okulu fabrika, öğrenciyi de hammadde gibi görme anlayışını getirdi.(örgüt için iyi olan, insan için de iyidir) • Fayol’un yönetim ilkeleri ve yönetim süreci düşüncesi eğitime katkı sağlarken, emretme, sıkı denetim ilkelerinin okula uygulanması ise çeşitli sorunlar yarattı. Klasik Kuramlar Eğitime nasıl yansıdı?

39. Klasik yönetim yaklaşımı örgütlerde, doğrudan gözlenemeyen ve sayısallaştırılmayan, • İnançları • Değerleri, • Duyguları, • Zaafları, ıskalamıştır.

40. İnsan ilişkileri yaklaşımı, • Bu yaklaşımla insan ön plana çıkarılmıştır. • Örgütlerde birbiriyle iletişim kuran, dedikodu yapan, bireysel gereksinim ve eğilimleri olan insanın farkına varılmıştır.

41. Neo-klasik Yönetim düşüncesinin temelini insan ilişkileri yaklaşımı (kuramı) oluşturur. Bu yaklaşımda: • Bireyler özellikleri ile birbirinden farklıdır • İnsan aynı zamanda psikolojik ve toplumsal bir varlıktır. • İnsan davranışlarının bir amacı ve nedeni var Davranışsal (Neo-Klasik) Kuramlar

42. Birey ve örgüt:İşbirlikçi sistem (Bernard) (iletişim, performans, amaç ve hedeflerin formüle edilmesi, informal örgüt) *Füzyon (İki atom çekirdeğinin birleşip büyük miktarda enerji üretmesi) Örgüt bireyi birey örgütü etkileyerek enerji üretmesi Davranışbilimleriyaklaşımı

43. - İnsan, örgütün en değerli varlığıdır. - Örgüt, toplumsal bir sistemdir - İnsan ve örgüt karşılıklı olarak birbirine bağlıdır. (İnsan için iyi olan, örgüt için de iyidir) Davranışsal (Neo-Klasik) Kuramlar (devam)

44. Neoklasik Yönetim Teorisi İnsan kaytarıcı değil, ekonomik, akılcı Temel motive ediciler para ve korkutma değil! Çalışanların örgütle bütünleştirilmesi işinsevdirilmesi (sosyal etkenler)

45. İnsan ilşkileri yaklaşımı, bireyleri örgütsel amaçlar açısından değerlendirmeye yoğunlaşmıştır.

46. Dinamik örgüt (Follett) örgütler insanlardır. • Howtorne Araştırmaları(1927-1933) Western Elektrik • Birey örgüt çatışması (Argyris) • Rasyonel karar (Simon) • X ve Y Kuramı • Z kuramı İnsanilişkileriyaklaşımı(işbirliğivekoordinasyon) (Moral veözdoyum) (Gruplarvegrupnormları)

47. X Kuramı’nın varsayımları şunlardır:a.   İnsan işi sevmez ve işten kaçmaya meyillidir. Yönetim, insanın bu meylini önleyici tedbirleri almalı, disipline önem vermeli ve onları çeşitli cezalarla korkutmalıdır. • b.   İnsan yönetilmeyi tercih eder, sorumluluktan kaçar, hırslı değildir, güvenliğe olan tutkusu fazladır. • c.   İnsan bencildir, kendi arzu ve amaçlarını, örgüt amalarına tercih eder. Bu nedenle, sıkı ve yakından denetlenmelidir.

48. d.   İnsan yenilik ve değişiklikten hoşlanmaz ve bunlara karşı direnir, alışkanlıklarına tutkusu fazladır.e.   İnsan örgütsel sorunların çözümünde çok az yaratıcıdır. • f.   İnsan parlak zekâlı değildir, kolayca kandırılabilir. Harekete geçmesini sağlamak için maddi bakımdan ödüllendirilmelidir.

49. a.   İnsan işten nefret etmez. İşyerinde harcanan çaba, oyun gibi doğal bir şeydir. İş, birey için başarı ve tatmin kaynağıdır.b.   Sıkı denetim ve ceza ile korkutma kişiyi örgütsel amaçlara yöneltecek tek yol değildir. İnsanlar örgüte bağlı olursa, işini ve arkadaşlarını severse, kendi kendini yönetme ve denetim yollarını kullanarak örgüte daha yararlı olmaya çalışır. McGregor, daha sonra “Bireysel ve örgütsel amaçların kaynaştırılması” adını verdiği Y Kuramı’nın varsayımlarını da şu şekilde açıklar:

50. c.   Örgütsel amaçlara ulaşmak, işgörenlerin ödüllendirilmesine bağlıdır.d.   İnsan koşullar uygun olduğunda sadece sorumluluğunu kabul etmeyi değil, aynı zamanda istemeyi de öğrenir. • e.   İnsanlar özgün olmakla birlikte, örgütsel sorunların çözümünde üreticidirler.