Formy ochrony przyrody w powiecie cieszyńskim z uwzględnieniem miejsc do wykorzystania na zajęciach w terenie

1. Formy ochrony przyrody w powiecie cieszyńskim z uwzględnieniem miejsc do wykorzystania na zajęciach w terenie

2. Formy ochrony przyrody w Polsce: • (zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004r.) • Parki narodowe • Rezerwaty przyrody* • Parki krajobrazowe* • Obszary chronionego krajobrazu • Pomniki przyrody* • Stanowiska dokumentacyjne* • Użytki ekologiczne* • Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe* • Ochrona gatunkowa* • Obszary Natura 2000* • * – forma ochrony przyrody obecna na terenie powiatu cieszyńskiego

3. Rezerwaty przyrody Na terenie Powiatu Cieszyńskiego znaleźć można 8 rezerwatów przyrody. Ścieżki edukacyjne lub przyrodnicze utworzono w 6 rezerwatach: „Lasek Miejski nad Puńcówką” „Lasek Miejski nad Olzą” „Czantoria” „Barania Góra” „Wisła” „Kopce” Cieszynianka wiosenna – obiekt ochrony w cieszyńskich rezerwatach

4. Na terenie Beskidu Śląskiego utworzono w 1998 roku Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego. Teren ten wchodzi także w skład sieci Natura 2000 jako ostoja siedliskowa „Beskid Śląski”. Ponadto Lasy Państwowe utworzyły na terenie Beskidu Śląskiego i Pogórza Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Beskidu Śląskiego”. Na tym górskim terenie chroni się przede wszystkim zbiorowiska leśne – buczyny, lasy jodłowe. Unikatowe są świerczyny budowane przez tzw. rasę świerka istebniańskiego, dorastającego do przeszło 50 metrów wysokości. Beskid Śląski jest także ostoją dużych ssaków drapieżnych – wilka, rysia oraz zaglądającego tu niekiedy niedźwiedzia. Specyficzna dla tego masywu jest też bardzo duża liczba wychodni skalnych, jaskiń i innych tworów przyrody nieożywionej niespotykana w innych pasmach górskich.

5. Jednymi z bardziej znanych użytków ekologicznych są „Łąki na Kopcach”, „Łęg nad Puńcówką” oraz „Góra Tuł”. Przez dwa pierwsze obiekty graniczące z rezerwatami przebiegają ścieżki przyrodnicze umożliwiające przeprowadzenie ciekawych zajęć terenowych. Góra Tuł jest pod tym względem mniej dostępna lecz prezentuje o wiele większe walory przyrodnicze. Widok na GóręTuł spod Małej Czantorii

6. Na terenie Cieszyna utworzono stanowisko dokumentacyjne (skała magmowa – cieszynit) oraz zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Bluszcze na Górze Zamkowej”. Najliczniej na terenie powiatu cieszyńskiego reprezentowane są pomniki przyrody – nie tylko drzewa ale także skały (przyroda nieożywiona) oraz stanowisko pióropusznika strusiego – chronionej paproci. Pomnikowy buk na Machowej Górze w Cisownicy

7. Cieszyńskie Źródła Tufowe - ostoja siedliskowa w ramach sieci Natura 2000

8. Tufy wapienne to obszary źródliskowe z odkładającą się martwicą wapienną. Charakterystyczne są też liczne zbiorowiska mszaków.

9. Bardzo interesującym obszarem zarówno pod względem przyrodniczym jak i dydaktycznym jest Góra Jasieniowa leżąca na terenie gminy Goleszów. • Dobry dojazd, szlak turystyczny, ścieżki o niewielkiej skali trudności a przede wszystkim ogromna bioróżnorodność stwarzają doskonałe warunki do przeprowadzenia lekcji w terenie. • Można tutaj zaobserwować m.in.: • różne typy lasów (grądy, buczyny, buczyny storczykowe, nasadzone świerczyny i inne); • bogactwo chronionych gatunków roślin (w tym kilkanaście przedstawicieli storczykowatych), zwierząt, mszaków i grzybów; • szereg roślin rzadkich w skali powiatu ale także województwa śląskiego (oman wąskolistny); • wpływ człowieka na środowisko przyrodnicze np. poprzez eksploatację wapieni cieszyńskich.

10. Kompleks Góry Jasieniowej - jeden z największych obszarów leśnych na Pogórzu Cieszyńskim

11. Ważnym elementem decydującym o tak dużej bioróżnorodności na Jasieniowej Górze jest przede wszystkim mnogość siedlisk, która determinuje występowanie wielu zbiorowisk roślinnych. Występowanie ponad 600 gatunków roślin umożliwia przetrwanie znacznej liczby zwierząt z nimi związanych (np. owadów). Kowal bezskrzydły Chroniony gatunek motyla – paź królowej

12. Małe stawki na terenie wyrobisk są cennym miejscem rozrodu płazów. Rzekotka drzewna była obserwowana nieopodal Jeziorka Księżyc na Jasieniowej Górze. W tym niewielkim stawku stwierdzono występowanie wszystkich polskich gatunków traszek. Traszka grzebieniasta

13. Gady reprezentowane są przez bardzo liczną jaszczurkę zwinkę, padalca oraz jadowitą żmiję zygzakowatą

14. Gośćmi zaglądającymi nad Jeziorko Księżyc są też rzadkie chronione ptaki: Zimorodek Bocian czarny

15. Borowiec dęty, jego charakterystyczną cechą jest pusty trzon W wyrobiskach stwierdzono kilka gatunków grzybów objętych ochroną, m.in.. maślaka trydenckiego, borowca dętego oraz płomykówkę galaretowatą.

16. Wybrane gatunki ściśle chronionych roślin: Podejźrzon księżycowy - niewielka kilkucentymetrowa paproć Skrzyp olbrzymi w wyrobisku na Chełmie

17. Centuria nadobna - porasta wysięki wodne Centuria pospolita zwana czantoryjką - roślina suchych muraw (łąk)

18. Przylaszczka pospolita licznie występuje w lasach Pogórza Cieszyńskiego Wawrzynek wilczełyko ze względu na dekoracyjność często wykopywany do ogródków

19. Goryczka krzyżowa i Goryczuszka orzęsiona - głównym zagrożeniem dlatych gatunków jest zarastanie suchych muraw

20. Pokrzyk wilcza jagoda - niebezpieczna trująca roślina Lilia złotogłów o niepowtarzalnym wzorze na kwiatach

21. Przedstawiciele storczykowatych: Gnieźnik leśny Buławnik wielkokwiatowy

22. Buławnik mieczolistny Podkolan biały

23. Kukułka fuchsa Kruszczyk błotny

24. Dziękuję za uwagę. (W prezentacji wykorzystano zdjęcia własne oraz ze źródeł internetowych)