Krajowe formy ochrony przyrody

1. Krajowe formy ochrony przyrody Opalenica, 6 grudnia 2007r. Michał Borowiak

2. Krajowe formy ochrony przyrody Opalenica, 6 grudnia 2007r. Michał Borowiak fot. Adam Bencal

3. Kierunki rozwoju ochrony przyrody • Kierunek ochrony konserwatorskiej • Kierunek ochrony biocenotycznej • Kierunek planistyczny (ochrony poprzez racjonalną gospodarkę przestrzenną) • Dalekosiężna wizja ochrony przyrody – ochrona procesu ewolucji

4. Formy ochrony przyrody • Ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów • Pomnik przyrody • Stanowisko dokumentacyjne • Użytek ekologiczny • Zespół przyrodniczo-krajobrazowy • Obszar chronionego krajobrazu • Obszar Natura 2000 • Park krajobrazowy • Rezerwat przyrody • Park narodowy

5. Ochrona gatunkowa • Cel - zapewnienie przetrwania i właściwego stanu ochrony dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk, gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej • Strefy ochrony ostoi, stanowisk (roślin i grzybów), miejsc rozrodu i regularnego przebywania (zwierząt) • Ochrona ex situ

6. Pomnik przyrody Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie

7. Stanowisko dokumentacyjne • Stanowiskami dokumentacyjnymi są niewyodrębniające się na powierzchni lub możliwe do wyodrębnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych, jaskinie lub schroniska podskalne wraz z namuliskami oraz fragmenty eksploatowanych lub nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych. • Stanowiskami dokumentacyjnymi mogą być także miejsca występowania kopalnych szczątków roślin lub zwierząt.

8. Użytek ekologiczny Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania.

9. Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Zespołami przyrodniczo-krajobrazowymi są fragmenty krajobrazu naturalnego i kulturowego zasługujące na ochronę ze względu na ich walory widokowe lub estetyczne.

10. Obszar chronionego krajobrazu • Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwość zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcją korytarzy ekologicznych.

11. Park krajobrazowy Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.

12. Rezerwat przyrody Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.

13. Park narodowy • Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1.000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. • Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów.

14. Formy ochrony przyrody na obszarach gmin Opalenica, Kuślin, Duszniki i Lwówek Pomniki przyrody GMINA DUSZNIKI • Jarząb brekinia (Sorbus torminalis (L.) Crantz) - rośnie w lesie w oddz. 300c L-ctwa Bytyń. Obwód na wys. 1,3 m - 138 cm, wysokość 20 m. Zarządca: Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wojewódzkiego: 1214/01 • Lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.) - rośnie w lesie w oddz. 300c L-ctwa Bytyń. Obwód na wys. 1,3 m - 370 cm, wysokość 29 m. Zarządca: Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wojewódzkiego: 1215/01 • Buk pospolity (Fagus sylvatica L.) - rośnie w lesie w oddz. 300f L-ctwa Bytyń. Obwód na wys. 1,3 m - 355 cm, wysokość 30 m. Zarządca: Nadleśnictwo Pniewy, Nr rej. wojewódzkiego: 1216/01

15. GMINA KUŚLIN • Dąb szypułkowy (Quercus robur) - rośnie przy południowo-wschodniej części zabudowań osady Tomaszewo. Obwód na wys. 1,3 m 391 cm, wysokość ok. 24 m. Zarządca: Rolniczy Kombinat Spółdzielczy Głuponie, Nr rej. wojewódzkiego: 1038/00 • Dąb szypułkowy (Quercus robur) - "Zbych" - rośnie przy południowo-wschodniej części zabudowań osady Tomaszewo. Obwód na wys. 1,3 m 710 cm, wysokość ok. 21 m. Zarządca: Rolniczy Kombinat Spółdzielczy Głuponie, Nr rej. wojewódzkiego: 1039/00 • Grupa 4 drzew - 3 szt. dębów szypułkowych (Quercus robur L.) i dąb bezszypułkowy (Quercus petraea) o nazwie "Cztery kąty", o obwodzie 180-267 cm mierzonym na wysokości 130 cm i wysokości 27-28 m, rosnących na terenie Leśnictwa Wąsowo, grunty wsi Kuślina, oddział 82/3L na terenie nieruchomości będącej we władaniu Lasów Państwowych Nadleśnictwa Grodzisk Wlkp. z siedzibą w Lasówkach. • Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) o nazwie "Strażnik", o obwodzie 301 cm mierzonym na wysokości 130 cm i wysokości 26 m, rosnący na terenie Leśnictwa Wąsowo, grunty wsi Kuślina, oddział 83/3L na terenie nieruchomości będącej we władaniu Lasów Państwowych Nadleśnictwa Grodzisk Wlkp. z siedzibą w Lasówkach. cd.

16. Grupa 3 drzew - dębów szypułkowych (Quercus robur L.) o nazwie "Wydory" o obwodzie 258-320 cm mierzonym na wysokości 130 cm i wysokości 19-26 m, rosnących na terenie Leśnictwa Wąsowo, grunty wsi Kuślina, oddział 95L na terenie nieruchomości będącej we władaniu Lasów Państwowych Nadleśnictwa Grodzisk Wlkp. z siedzibą w Lasówkach. • Dąb szypułkowy (Quercus robur L.) obrośnięte bluszczem pospolitym (Hedera helix) o nazwie "Kapliczka" o obwodzie 280 cm mierzonym na wysokości 130 cm i wysokości 28 m, rosnący na terenie Leśnictwa Wąsowo, grunty wsi Wąsowo, oddział 76/1L na terenie nieruchomości będącej we władaniu Lasów Państwowych Nadleśnictwa Grodzisk Wlkp. z siedzibą w Lasówkach.

17. Rezerwaty przyrody Gmina Lwówek • Rezerwat przyrody pod nazwą "Rezerwat na Jeziorze Zgierzynieckim im. Bolesława Papi" obszar łąk i bagna o łącznej powierzchni 71,43 ha, położony w gminie Lwówek, w powiecie nowotomyskim województwa wielkopolskiego, określony w ewidencji gruntów miejscowości Zgierzynka jako działki nr 234, 274/2, 418, stanowiące własność prywatną. Celem ochrony jest zachowanie miejsc lęgowych gęsi gęgawej i innych rzadkich gatunków ptaków wodnych i błotnych. • Rezerwat przyrody pod nazwą "Wielki Las" obszar lasu o powierzchni 78,96 ha w Leśnictwie Dąbrowa Nadleśnictwa Pniewy, położony w gminie Lwówek, w powiecie nowotomyskim województwa wielkopolskiego. Obszar rezerwatu został oznaczony w planie urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Pniewy, według stanu na dzień 01.01.1997 r., jako oddziały lasu nr 249. 250, 251, 252, 253 a, b, c, d, f, g, h, drogi Leśnictwa Dąbrowa, obrębu Niemierzewo. Celem rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu łęgowego jesionowo - wiązowego (Querco-Ulmetum minoris), rzadko spotykanego w Wielkopolsce. 

18. Gmina Duszniki • Rezerwat przyrody pod nazwą "Duszniczki" obszar lasu o powierzchni 0,77 ha w Leśnictwie Duszniczki Nadleśnictwa Pniewy, położony w miejscowości Duszniczki, w gromadzie Duszniki, w powiecie szamotulskim województwa wielkopolskiego. W skład rezerwatu wchodzi część oddziału lasu 17 pododdziały b, c, według oznaczeń przyjętych w planie urządzenia gospodarstwa leśnego na okres 1948 - 1958 r. Granice rezerwatu zostały oznaczone na mapie rezerwatu w skali 1 : 20.000, stanowiącej załącznik do odpowiedniej pozycji rejestru tworów przyrody poddanych pod ochronę. Rezerwat utworzono w celu zachowania ze względów naukowych fragmentu lasu z udziałem modrzewia polskiego.

19. Gmina Opalenica • Rezerwat przyrody pod nazwą "Urbanowo" obszar lasu o powierzchni 7,61 ha w Nadleśnictwie Konstantynowo, położony w miejscowości Troszczyn, na terenie gminy Opalenica, w powiecie nowotomyskim województwa wielkopolskiego, stanowiący 10 oddział lasu - Uroczysko Urbanowo, według oznaczeń przyjętych w planie urządzenia gospodarstwa leśnego na okres 1951-1960 r. Rezerwat utworzono w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu łęgowego.

20. Gmina Pniewy • Rezerwat przyrody pod nazwą "Las Grądowy nad Mogilnicą" obszar lasu o powierzchni 7,35 ha w Leśnictwie Dąbrowa Nadleśnictwa Pniewy, położony w gminie Pniewy, w powiecie szamotulskim województwa wielkopolskiego. Obszar rezerwatu został oznaczony w planie urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Pniewy, według stanu na dzień 01.01.1997 r. jako oddział lasu nr 244 d, f, g h, i Leśnictwa Dąbrowa, obrębu Niemirzewo. Celem rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu wielogatunkowego i wielopiętrowego lasu liściastego o charakterze naturalnym, rzadko występującego w Wielkopolsce, wraz ze stanowiskiem lilii złotogów (Lilium martagon). Wokół rezerwatu, o którym mowa w pkt 1, tworzy się otulinę o łącznej powierzchni 13,88 ha, w skład której wchodzi obszar oznaczony w w/w planie jako oddziały lasu nr: 239 k, l, 244 a, j, Leśnictwa Dąbrowa, obszaru Niemirzewo. Celem otuliny jest zabezpieczenie obszaru rezerwatu przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych. cd.

21. Rezerwat przyrody pod nazwą "Jakubowo" obszar lasu o powierzchni 4,02 ha w Leśnictwie Dąbrowa Nadleśnictwa Pniewy, położony w gminie Pniewy, w powiecie szamotulskim województwa wielkopolskiego. Obszar rezerwatu został oznaczony w planie urządzenia gospodarstwa leśnego Nadleśnictwa Pniewy, według stanu na dzień 01.01.1997 r. jako oddział lasu nr 235 a Leśnictwa Dąbrowa, obrębu Niemirzewo. Celem rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu mieszanego ze stanowiskiem jarzębu brekinii (Sorbus torminalis), jednego z największych stanowisk występowania tego gatunku w Wielkopolsce. Wokół rezerwatu, o którym mowa w pkt 1, tworzy się otulinę o łącznej powierzchni 12,23 ha, w skład której wchodzi obszar oznaczony w w/w planie jako oddziały lasu nr: 228 k, 234 g, i, 235 b, c, h, i Leśnictwa Dąbrowa, obszaru Niemirzewo. Celem otuliny jest zabezpieczenie obszaru rezerwatu przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

22. Dziękuje za uwagę