510 likes | 816 Views
Sint-Jozefscollege Tielt. 1848-1945. 1848. Paters willen college verlaten: college belast teveel klooster en noviciaat Petitie door 63 burgers om college te behouden Stadsbestuur klopt aan bij bisschop Deken Darras zorgt voor akkoord: bisschoppelijk college, gepatroneerd door de stad Tielt
E N D
Sint-Jozefscollege Tielt 1848-1945
1848 • Paters willen college verlaten: college belast teveel klooster en noviciaat • Petitie door 63 burgers om college te behouden • Stadsbestuur klopt aan bij bisschop • Deken Darras zorgt voor akkoord: bisschoppelijk college, gepatroneerd door de stad Tielt • Eerste principaal: Pierre Vanderougstraete
Vanderougstraete (1848-1851) • Leerlingenaantal daalt tussen 1839-1860 • Van Hullebusch, Verstraete en Laridon krikken niveau op + eerste Vlaamse stuiptrekkingen • Société Littéraire: zelfwerkzaamheid, zelfvorming, discussie, taalvaardigheid !!! • 1848: vraag stadsbestuur naar handels- en landbouwonderwijs
Lietaer (1851-1861) • Financiële problemen: stad Tielt springt bij - jaarlijkse subsidie van 2.000 frank - onderhoud gebouwen - bisdom zorgt voor 4 priesters + 1 extra per 10 bijkomende leerlingen - college moet inspectie toelaten • 1852 : stadssubsidie ontoereikend voor uitbouw internaat: deken Darras komt tussen • 1861: Lietaer wordt directeur in het Instituut Heilige Familie
Camille Roelandts • Verder zetten Sociéte Littéraire: unicum in West-Vlaanderen • Bouw internaat leidt tot groei aantal leerlingen • °Cours d’études professionneles • Band met stad Tielt: Thieltschen Broederband, Sint-Vincentiusgenootschap, Goede Vrienden • Werd later de ‘2de stichter van het college’ genoemd • Opgevolgd door zijn broer Constant (1877-79)
Vlaamse wind (1865-1879) • Sfeer van ‘Strijdend en katholiek Vlaams’ • Gedragen door ultramontaanse zouavenmystiek: ‘die geen katholiek is, en is geen blauwvoet’ • Ook in Société Littéraire: Vlaams en ultramontaans • 1875 : Groote Stooringe Roeselare: straalt uit naar College: doorbraak Blauwvoeterie • Roelandtsen remmen af
Bekende leerlingen 1872-1880 • Reto 1872: Jozef Samyn • Reto 1875: Firmin Verhelst • Reto 1877: Jan Craeynest • Reto 1878: Alfons Depla, Ferdinand Vande Walle • Reto 1879: Victor Roelens, Lodewijk Wostyn, Hendrik Persyn
De Busschaerts • Veel financiële zorgen + schooloorlog • Institut Saint-François wordt Sint-Michielsgesticht (Klein College) • Opkrikken niveau school door Jules De Berdt en Juliaan Claerhout; inspectie: ‘le plus fort de tous les collèges épiscopaux’ • Ontbinding leerlingenbeweging ‘ligue révolutionnaire’ > ‘Rampe van Watewy’
Hoogtepunt • 1892: landbouwschool toegevoegd bij college • 1896: college volledig diocesane instelling (jaarlijkse subsidie door stad blijft) • 1898: oprichting Oudleerlingenbond • Pedagogisch en didactisch trendsetter • Stuurt wel René De Clercq van school + verzet tegen flamingantisme en daensisme • 1896-1901: Cyriel Verschaeve, Robrecht De Smet en Prosper Moncarey: Vlaamse strijdbaarheid en eerste conflicten met bisschop Waffelaert
Invloed Moncarey (1901-1912) • Principaal is DF-voorzitter • Grote invloed Moncarey: Vlaams en sociaal • 1911: Verschaeve vertrekt • 1912: Moncarey wordt onderpastoor en econoom Vanden Bussche gaat weg • Bekende leerlingen: Emiel Thiers (reto ’08), Joris Lannoo (reto ’09): leerlingen 1904-1914 sterk beïnvloed door Verschaeve en Moncarey
Wereldoorlog I • 1914-1917: delen van college gebruikt door Duitse leger: slaapzaal, studiezaal, klaslokalen: internen bij Paters of Tieltse gezinnen • Leerlingen betrokken bij ronddragen brieven soldaten • November 1917: ‘vollständige Räumung des Gymnasiums’ > naar Patersklooster; les volgen in Tieltse gezinnen • April 1916: Vlaamse vergadering met collegeleerlingen; Moncarey houdt hen weg van activisme • Einde oorlog: Joris Lannoo, Max D’Hondt, Honoré David scoren bij leerlingen
1918-1920: Vlaams en sociaal • Oud-leerlingen college op de Vlaamse barricaden: Lannoo, Thiers, Wostyn, Maeyens • D’Hondt: heropstarten Swighenden Eede van Watewy • Collegeleerlingen in harnas tegen meisjes Instituut Heilige Familie: flamingantische stukken over de muur + ‘In Vlaanderen Vlaams’ op muur • Hevig verzet tegen ‘Brusselsche’ boy-scouts: te Belgicistisch <>zouavenkorps = Vlaams en katholiek
Georges Colle (1920-1934) (1) • Dec. 1920 naar College gestuurd, wellicht om flamingantisme er te beteugelen • Prijsuitreiking 1921: kakafonie > 20 leerlingen krijgen consileum abeundi; 20 leerlingen gaan uit solidariteit weg (‘Vlaamse sovjets’); helft lerarenkorps wordt weggezuiverd; brieven naar Lannoo: ‘Nieuwe blauwvoeterie’
Georges Colle (2) • 1928: KSA probeert vaste voet te krijgen op het college; Dubois ontgoocheld • Colle ook tegen KSA (Romebedevaart ’31) • Doorbraak KSA in schooljaar 1933-1934: succes van uniform, orde, strijdend karakter • ‘Numquam duo, semper tres’ en ‘et mon père aussi’ • Idolen: Verschaeve en Mussolini • 1934: Colle wordt hofaalmoezenier
Dagindeling • 6 uur: opstaan en opschik • 6.30-7 uur: studie • 7-8 uur: mis en ontbijt • 8-8.30 uur: studie • 8.30-12 uur: les • 12-12.30 uur: middagmaal (met strikt reftersysteem) • 12.30-13.30 uur: recreatie • 13.30-14: studie • 14-16 uur: les • 16-17 uur: eten en recreatie • 17-19.15 uur: studie • 19.15 uur: avondgebed • 19.30 uur: avondeten • 20-20.30 uur: avondrecreatie • 20.30 of 21 uur: bedtijd • Op zondag waren ook de externen de hele dag op school
Odile Verbeke (1394-1945) • Vanaf 1930 in college • Bouwer: gebouwen aangepast en bijgebouwd; verbinding klein en groot college, slaapzaal; scheiding internen-externen • Doorbraak KSA-Jong Volkse Front (weer ‘Watewy’ gebruikt); enige sympathie Dinaso • Gouwdagen KSA en JVF in college
Wereldoorlog II • Voor oorlog: uitgesproken sympathie voor Verschaeve ‘geniaalsten denker der beide Nederlanden’ en voor Mussolini: ‘één der grootste politici’; nadrukkelijk ‘Rome of Moscou’-verhandelingen; weinig sympathie voor Hitler; toch ook negatieve klanken over Joden (‘die geldaristrocraten’) • Duitse Feldgendarmerie-Kommandantur en later Werbestelle in het College • KSA: actief op Ronceval • 1941: Verbeke even in gevangenis na rel met 2 Pittemse VNV-jongens • 1943: DeVlag-leuzen tegen KSA-jongens • Niet KSA’ers actief in VNV, Verdinaso, Rex
Sint-Jozefscollege: kritisch-creatief en trendsetter • 19de eeuw: Vlaamse en katholieke strijdbaarheid: Vlaams=katholiek • Interbellum: als laatste bastion ingenomen door KSA • WO II en jaren ’40-’50: KSA-gewicht • Jaren ’60: verspreiding rode ideeëngoed en nieuwe didactiek • Jaren ’70: groene beweging • Jaren ’60 en ’70: muzikale creativiteit Pro Musica • Jaren ’90: internationalisering van het onderwijs