Sint - Janskruid

1. Sint - Janskruid Dorinda Brisard Leen Declerck Els Marchand An Vagenende

2. Sint - Janskruid • Wetenschappelijk : Hypericum perforatum L. • Familie : Hypericaceae, Guttiferae of Clusiaceae • In de volksmond : Hersthooi, Duivelsjacht, Johanniskruid, Scharnonkel, Godeware • Frans : Millepertuis • Duits : Johanniskraut, Hartheu, Mannskraft • Engels : St John’s wort, Hardhay, Klamath weed • Italiaans : Iperico

3. Oorsprong • Reeds lang gekend als geneeskrachtige plant • Middeleeuwse leer der signaturen • Genezing organen waaraan vorm van de plant herinnert • Met wonden overdekt lichaam • Feestdag van Sint Jan • Grootste geneeskracht rond 24 juni • Geconcentreerd in de olie van de blaadjes

4. Beschrijving • Kruidachtige overblijvende plant • Europa, Azië, Noord-Afrika en USA • Algemeen onkruid van droge grond • Langs wegranden en op gras • Tot 90 cm groot • Felgele bloemen • Bladeren • Tegenoverstaand, langwerpig en gaafrandig • met groot aantal doorschijnende oliekliertjes • Groeiperiode: juni tot september

5. Inhoudsstoffen • Naftodiantronen • Hypericine • Pseudohypericine • Cyclopseudohypericine (oxidatieproduct van pseudohypericine) • Flavonoïden • Quercitringlycosiden: o.a. hyperoside, quercitrin, isoquercitrin en rutine • Floroglucinolen • Xanthonen • Essentiële oliën • Voornamelijk hogere n-alkanen • Biosynthese precursoren • protohypericine

6. Farmacologie Verschillende aangrijpingspunten Hyperforine • Remming heropname 5-HT, NAD, DA • In mindere mate GABA en L-glutamaat • Inhibitie van choline Hypericine • Inhibitie van MAO Flavonoïden • Inhibitie van COMT • Klassieke anti-depressiva Anxiolytische werking: hyperforine en biflavonen

7. Farmacokinetiek Hyperforine • t1/2 = 9 uur voor normale dosis • Cumuleert niet in plasma • Steady state plasmaconcentratie = 100 ng/ml Hypericine • t1/2 = 24 uur voor normale dosis • Tijd nodig om algemene circulatie te bereiken = 2 uur

8. Therapeutische toepassingen • Huidkanker • Fotodynamische activatie van hypericum • Tumorreductie tussen 10 en 100% • Antivirale activiteit • Hypericine en pseudohypericine • Behandeling van herpes simplex, mononucleose, influenza, Epstein-Barr virus • Aids? • Antibacteriële activiteit • Sint-Janskruid extract • Breedspectrum antimicrobiële activiteit: Gram + en Gram -

9. Therapeutische toepassingen • Depressie • Actieve component: • Oorspronkelijk: hypericine • Nu: hyperforine ? • Indicaties: • Milde tot matige depressie • Seizoensgebonden humeurschommelingen • Verbeteren van diepe slaap in slaapcyclus • Andere • Trauma aan zenuwen • Pijn na tandextracties • Zenuwpijnen • Slapeloosheid • Angst • Bedplassen • Dysmenorree

10. “Mogelijke” interacties • Enzyminducerende eigenschappen? • Stimulatie P-glucoproteïne • daling plasmaspiegel • Amitriptyline • Theofylline • Digoxine • Fenprocoumon • Warfarine • Ciclosporine • SSRI: serotoninesyndroom • Doorbraakbloedingen bij sub 50 pil

11. Nevenwerkingen • Fotosensitiviteit • Weinig meldingen • Enkel AIDS-patiënten (hoge dosis) • Plantkundigen: zon en UV vermijden (bleke huidskleur) • Fotosensibilisatie • Lasertherapie • Epilatie • Kwaadaardig melanoom • Hoofdpijn •  Protrombinetijd bij gebruik coumarine anti-coagulantia • Cardiovasculaire symptomen • Sexuele dysfunctie • Geen invloed op prestatie of rijvaardigheid

12. Kruidenmengsel, aftreksels en andere bereidingen • Thee • Blad en bloemen • Bevordering bloedcirculatie om menstruatie op te wekken, bij zwakke maag- en darmfunctie • Olie • Vers geplukte bloemen • Onder invloed van zonlicht tot bloedrood • Wrijfmiddel bij lumbago, jicht, wonden, zweren, zwelling en kneuzingen • Brandwonden en zonnebrand • Compressen • Gaas gedrenkt in olie op zieke plaats • Cosmetica (crème) • Rood sap, versgeperste bloem • Ontzwellend en bedarend • Rood ontstoken huid

13. Specialiteiten