610 likes | 1.51k Views
Biofizyka. Ćwiczenia 1. E. Banachowicz Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM. http://www.amu.edu.pl/~ewas. Budowa aminokwasów i białek. Ogólna budowa aminokwasów. w neutralnym pH. grupa aminowa - NH 2. grupa karboksylowa - COOH. Ogólna budowa aminokwasów - glicyna. Gly, G.
E N D
Biofizyka Ćwiczenia 1. E. Banachowicz Zakład Biofizyki Molekularnej IF UAM http://www.amu.edu.pl/~ewas
Ogólna budowa aminokwasów • w neutralnym pH grupa aminowa - NH2 grupa karboksylowa - COOH
Ogólna budowa aminokwasów- alanina Ala, A • alfa- amiokwasy • L - aminokwasy
20 aminokwasów białkowychkod 1- i 3- literowy alanina A, Ala arginina R, Arg asparagina N, Asn kw.asparaginowy D, Asp cysteina C, Cys glutamina Q, Gln kw.glutaminowy E, Glu glicyna G, Gly histydyna H, His izoleucyna I, Ile leucyna L, Leu lizyna K, Lys metionina M, Met fenyloalanina F, Phe prolina P, Pro seryna S, Ser treonona T, Thr tryptofan W, Trp tyrozyna Y, Tyr walina V, Val
aminokwasy hydrofobowe/niepolarne A VL I P Y FWMC Ala Val Leu Ile Pro alifatyczne aromatyczne zawierające siarkę Tyr Phe Trp Cys Met
aminokwasy hydrofilowe/polarne N Q S T K R H D E N, Asn Q, Gln S, Ser T, Thr K, Lys naładowane (+) D, Asp E, Glu R, Arg H, His naładowane (-)
Diagram Venn’a Specyficzne własności reszt aminokwasowych decydują o strukturze i aktywności biologicznej białek.
cechy/kryteria: • hydrofobowe/hydrofilowe • alifatyczne • aromatyczne, oddziaływujące warstwowo • polarne-neutralne • polarne naładowane dodatnio/ujemnie • kwasowe, zasadowe • C-β rozgałęzione • małe/duże • zawierające siarkę • tworzące wiązania wodorowe • wzmacniacze/łamacze struktur
Ala Gly Thr Ile Val Ser Leu Łańcuch polipeptydowy- struktura pierwszorzędowa • struktura I-rzędowa: kolejność, sekwencja aminokwasów w łańcuchu(skład i kolejność kolejność decydują strukturze i funkcji) NH2 - AlaValGlySerThrLeuIle - COOH NH2 - AVGSTLI - COOH
Kierunkowość łańcucha, nazewnictwo a) 4-Alanina lub tetra-Alanina, b) tetrapeptyd o sekwencji R1R2R3R4 Łańcuch aminokwasów: 2-10 – oligopeptyd, 10-100 – polipeptyd, powyżej 100 reszt aminokwasowych – białko.
0o 180o 90o
Sekwencja białka determinuje jego strukturę przestrzenną mRNA (1) PrekursormRNA mRNA (2) Sekwencja aminokwasowa (1) Sekwencja aminokwasowa (2)
ψ ω φ Struktura drugorzędowa Przestrzenne ułożenie łańcucha opisane za pomocą kątów torsyjnych φ i ψ.
Elementy struktury II-rzędowej • helisy: • prawoskrętna α helisa • 310 helisa • π helisa
α - helisa 310 - helisa π - helisa 22-reszty aminokwasowe
Elementy struktury II-rzędowej • beta-harmonijki, (β-kartki, struktury pofałdowanej kartki): • równoległe • antyrównoległe • mieszane
Wykres Ramachandrana (Biochemistry, Jeremy Berg, John Tymoczko, Lubert Stryer. 5th ed,PWN 2005).
Wykres Ramachandrana (Biochemistry, J.Berg, J.Tymoczko, L.Stryer.,PWN 2005).
Wzmacniacze Łamacze - helisa M L E C A P G Y T S - harmonijka równoległa V IF M L Y P G D E A N S K - harmonijka antyrównoległa Q T R H W C kłębek, zwrot G P D N S Y, naładowane Łamacze i wzmacniacze
C δ- O δ+ H N Wiązanie wodorowe • oddz. elektrostatyczne między dwoma względnie elektroujemnymi atomami • energia: 4 - 13 kJ/mol (energia wiązań kowalencyjnych: 418 kJ/mol) akceptor δ- δ+ δ- N — H · · · · · ·N N — H · · · · · ·O O — H · · · · · ·N O — H · · · · · ·O donor
Wiązania wodorowe dla - harmonijki struktura równoległa struktura anty-równoległa
i+4 i Wiązania wodorowe dlaα - helisy
Wiązanie wodorowe białko ligand
Rodzaje oddziaływań stabilizujących strukturę • oddziaływania wodorowe • oddziaływania hydrofobowe • oddziaływania van der Waalsa • mostki dwu-siarczkowe • mostki solne
Oddziaływania hydrofobowe I. Energia otoczenia i układu jest stała układ • Zasady termodynamiki: II. W procesach spontanicznych entropia rośnie (ΔS>0) ciepło otoczenie S - entropia - miara przypadkowości i nieuporządkowania H - entalpia - zawartość ciepła w układzie(zwiększenie = wzrost entropii) ΔSotoczenia = -ΔHukładu/T G - energia swobodna (Gibbsa) ΔG = ΔHukładu-TΔSukładu < 0 Reakcja zajdzie spontanicznie jeśliΔG < 0
Oddziaływania hydrofobowe-spontaniczne zwijanie białek układ nieuporządkowany - duża entropia (S)
Oddziaływania hydrofobowe-spontaniczne zwijanie białek układ nieuporządkowany: - grupy hydrofobowe porządkują cząsteczki wody - spadek entropii grupy hydrofilowe grupy hydrofobowe
Oddziaływania hydrofobowe-spontaniczne zwijanie białek układ uporządkowany (niższa entropia?): - grupy hydrofobowe połączone - uwolnione cząsteczki wody są nieuporządkowane - wzrost entropii grupy hydrofilowe grupy hydrofobowe
Oddziaływania hydrofobowe-spontaniczne zwijanie białek układ uporządkowany (niższa entropia?): - grupy hydrofobowe połączone - uwolnione cząsteczki wody są nieuporządkowane - wzrost entropii ΔSwody = -ΔHbiałka/T wzrost entropii wody kompensuje jej spadek związany ze zwijaniem białek! grupy hydrofilowe ΔG = ΔHbiałka-TΔSbiałka < 0 grupy hydrofobowe
Rodzaje oddziaływań stabilizujących strukturę • oddziaływania wodorowe • oddziaływania hydrofobowe • oddziaływania van der Waalsa • mostki dwu-siarczkowe • mostki solne
δ- δ+ N+ O C δ- δ+ δ+ O C OH C δ+ δ- δ+ δ- CH3 H3C Oddziaływania van der Waalsa • ładunek - dipol • dipol - dipol • dyspersja (indukowane dipole)
Mostek dwu-siarczkowy --CH2-S-S-CH2-- sekwencja insuliny wołowej
Struktura trzeciorzędowa • przestrzenne ułożenie elementów struktury II-rzędowej pojedynczego łańcucha
Struktura czwartorzędowa Przestrzenne ułożenie dwóch lub więcej łańcuchów polipeptydowych tworzących natywną cząsteczkę białka białko Cro z bacteriofaga l, jest dimerem złożonym z identycznych podjednostek
Struktura VI-rzędowa tetramer a2b2hemoglobiny (1G0B.pdb) dimer abhemoglobiny
Struktura IV-rzędowa Ferytyna - 24mer (1BG7.pdb) Insulina (1APH.pdb)
Oddziaływanie białek z ligandami Jądrowy receptor hormonu Grupy prostetyczne to często kofaktory Apoproteina - białko bez grupy prostetycznej
Ćwiczenia - RasMol http://www.amu.edu.pl/~ewas/pracownia/c1_budowa.htm http://www.amu.edu.pl/~ewas/pracownia/c1_budowa.htm