Kulturowe podstawy życia społecznego

1. Kulturowe podstawy życia społecznego Krzysztof T. Konecki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania ISUŁ Podyplomowe Studium Edukacji Ekonomicznej i Społecznej dla Nauczycieli Szkół Podstawowych i Gimnazjalnych www.krzysztofkonecki.prv.pl

2. Globalne antropologiczne definicje kultury • E. B. Taylor „Kultura lub cywilizacja jest to złożona całość obejmująca wiedzę, wierzenia sztukę, prawo, moralność i obyczaje i wszystkie inne zdolności i nawyki nabyte przez człowieka jako członka społeczeństwa.” www.krzysztofkonecki.prv.pl

3. Kultura a działanie • R. Linton „Kultura jest konfiguracją wyuczonych zachowań i ich rezultatów, których elementy składowe są wspólne członkom danego społeczeństwa i przekazywane w jego obrębie” www.krzysztofkonecki.prv.pl

4. Korelaty kultury • Stanisław Ossowski, korelaty kultury • Postawy i dyspozycje do obiektów naturalnych są korelatami kultury. www.krzysztofkonecki.prv.pl

5. Globalne antropologiczne ujęcie(podsumowanie) • Definicja - KULTURA obejmuje różnorodne postacie zjawisk: przedmioty będące wytworami i obiektami ludzkiej działalności, same działania oraz stany psychiczne człowieka ( postawy, dyspozycje , nawyki stanowiące rezultat wcześniejszych oddziaływań oraz przygotowanie i warunek przyszłych działań). www.krzysztofkonecki.prv.pl

6. Socjologiczne ujęcie kultury (Stefan Czarnowski) • ‘Kultura jest dobrem zbiorowym’ ‘owocem wysiłku niezliczonych pokoleń.’ • ‘O kulturze możemy mówić wtedy, gdy odkrycie lub wynalazek zostaje zachowane, gdy jest przekazywane z pokolenia na pokolenie, gdy staje się dorobkiem trwałym zbiorowości, nie jednostki.’ • ‘Stan kulturowy w danej chwili warunkuje wejście w jej skład nowego odkrycia’ (Leonardo DaVinci) • ‘Jest w rozwoju kultury konieczność, która sprawia, że każdorazowy stan jest warunkiem stanu jej następnego.’

7. Socjologiczne ujęcie kultury (S. Czarnowski, c.d.) • Materia a duch w kulturze • „Wyrzuty sumienia są zależne i ich charakteru, od epoki historycznej”

8. Socjologiczne ujęcie kultury (S. Czarnowski, c.d.) • Niecały dorobek zbiorowości może być zaliczony do kultury (gwara, wierzenia). Element dorobku społecznego zaliczony może być do kultury, gdy stanie się dobrem wspólnym szeregu grup ludzkich, np. totemizm jest zjawiskiem międzygrupowym. • Kultura jest zjawiskiem geograficznym, krąg kulturowy. • Definicja - Kulturą jest całokształt zobiektywizowanych elementów dorobku społecznego, wspólnych szeregowi grup i z racji swej obiektywności ustalonych i zdolnych rozszerzać się przestrzennie.

9. Socjologiczne ujęcie kultury (S. Czarnowski, c.d.) • Im bardziej zobiektywizowana rzecz, tym łatwiej się przyjmuje, np. towar do spożycia, a nie technika, czyli dłuta, noże, ogólnie zasady prawa. Trudno przyjmuje się język, wyrazy łatwo.

10. Socjologiczne ujęcie kultury • Czy zasady ekonomii kapitalistycznej przyjmują się łatwo? (Pytanie do Państwa) • Czy znaczenie pieniądza w ekonomii kapitalistycznej przyjmują się łatwo? • Czy „oszczędzanie” jako obyczaj przyjmuje się łatwo?

11. Socjologiczne ujęcie kultury – obyczaje • Kiedy jest dzień oszczędzania? • 31 października jest Światowym Dniem Oszczędzania • Niestety, aż 52 proc. Polaków nie oszczędza. Jak wynika z badania TNS Pentor, regularnie robi to tylko 7 proc. pytanych. (GW, 31.10.2011). • Najwięcej środków trzymamy na lokatach bankowych, są jednak też inne metody odkładania pieniędzy. Anna Wiśniewska z warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych przekonuje, że długoterminowe inwestycje na giełdzie mimo kryzysu są dobrym sposobem oszczędzania (j.w.).

12. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • Specjaliści ze Związku Firm Doradztwa Finansowego podkreślają, że w porównaniu z krajami rozwiniętymi Polska ma skromne tradycje oszczędzania. Reguły wolnorynkowej gospodarki, stabilny rozwój gospodarczy oraz środowisko niskiej inflacji należą do stosunkowo świeżych czynników mających wpływ na mentalność społeczną. • Okres socjalizmu oraz początek transformacji systemowej wykształciły postawy nastawione na przeznaczenie wypracowanych dochodów na konsumpcję.

13. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja?

14. Akulturacja banków • Według deklaracji ankietowanych niespełna jedna trzecia dorosłych Polaków (31%) w ogóle nie korzysta z usług bankowych (cbos.pl, 2009 – “POLAK PRZED BANKOWYM OKIENKIEM”)

15. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • “Zaufanie do banków na początku kryzysu finansowego”, 2009 (CBOS.pl – zaprezentować raport) • Czy korzysta z usług bankowych: • Tak 44%; Nie 32% • Czy, Pana(i) zdaniem, obecnie banki w Polsce gwarantują klientom pewność zysku od powierzonego kapitału? • Wśród korzystających z banku -> Tak – 44%; Nie – 49%, trudno powiedzieć 7%

16. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • Wizerunek banków – akulturacja bankowości w Polsce. • Mimo ogólnego zaufania do banków Polacy nie mają złudzeń co do zasad działania tych instytucji. Ponad połowa ankietowanych (54%) ocenia, że klient nie jest traktowany w banku jak partner, z którym robi się interes, ale wyłącznie jako źródło zysku, czyli mówią bardziej obrazowo raczej jako ofiara do wykorzystania. O tym, że banki traktują klient po partnersku, przekonany jest mniej niż co trzeci respondent (32%). (j.w.) www.krzysztofkonecki.prv.pl

17. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • Niska skłonność do oszczędzania w Polsce wynika głównie z niskich dochodów (wg Anny Wildowicz) • Demografia i wykształcenie też ma znaczenie. www.krzysztofkonecki.prv.pl

18. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • Kultura wpływa na preferencje co do podziału dochodu na oszczędzanie i konsumpcję • Pewne kultury akceptują bardziej odroczona gratyfikację w czasie. • Zjawiska gospodarcze mają duchowy charakter (por. S. Czarnowski, Max Weber). • Ważny jest system wartości w danym społeczeństwie (zob. system wartości Polaków, www.cbos.pl - „CO JEST WAŻNE, CO MOŻNA, A CZEGO NIE WOLNO – NORMY I WARTOŚCI W ŻYCIU POLAKÓW “). www.krzysztofkonecki.prv.pl

19. Oszczędzanie i inwestowanie w Polsce – tradycja? • Postawy wobec pieniądza są określone normami społecznymi wynikającymi z wartości • Wpływa to na podział dochodu na konsumpcję teraźniejszą i przyszłą • Na decyzję konsumenta wpływa tutaj reklama • W Polsce nastąpił wzrost znaczenia konsumpcji www.krzysztofkonecki.prv.pl

20. Dziękuję bardzo  • Praca domowa: • Napisz esej na następne zajęcia na temat: „Oszczędzanie jako wartość w kulturze społeczeństwa polskiego.” Pamiętaj o: • Postawieniu na początku tez i celów do osiągnięcia • Rozwinięciu tematu • Podsumowaniu z odniesieniem do postawionych na początku tez i celów • Przeglądzie literatury, powołaniach i cytowaniu oraz bibliografii na końcu eseju.