Wykład 3

1. Technologie informacyjne ZIiP1 dzienne Wykład 3

2. Dyskowy system plików organizacja logiczna informacji

3. Prosta struktura systemu plików Pamięci zewnętrzne oznacza się literamiz dwukropkiem G: optyczne Flash "pendrive" DVD określenie pliku nazwa pamięci : nazwa pliku np.: A: list_1.txt C: turbo.exe niedogodność - pojemne dyski i duża liczba plików - nazwy nie mogą się powtarzać Stąd wynika konieczność systematyzacji (KATALOGI/FOLDERY)

4. Plik (ang. file) - zbiór informacji o spójnym logicznie znaczeniu - o nazwie (identyfikatorze) nadawanej przez użytkownika lista płac - zestaw nazwisk + kwot pismo, list program komputerowy rysunek Nazwa pliku nazwa właściwa [.rozszerzenie] zawartość pliku typ (sposób zapisu informacji) litery, cyfry, _, inne Fizycznie ciąg bajtów w pamięci zewnętrznej (HD, FD, CD-ROM, DVD)

5. Np.: list_1.txt list_2.doc lta_plac.98 lta_10_98.plc read.me lta_stud_1KDR.xls Standardowe rozszerzenia: sys - systemowe com, exe, bat, dll - programy docdocx - Word txt - ASCII bmpjpgpnggif i inne - grafika pas - język Pascal xlsxlsx- arkusz Excel Rozszerzenia nadawane plikom domyślnie przez programy – niekiedy można dobierać typ zapisu

6. Przykład: 1 znak tekstu 1B 1 wiersz tekstu 60B 1 strona A4 tekstu 25*60 = 1500B = 1,5KB 10 stron 15KB 1 plik CD-ROM 700MB 5 000 książek ( 50 000 plików) dysk 400GB 3000 000 książek ( 300 000 plików) Hierarchiczna (katalogowa, drzewiasta) struktura systemu plików • Katalog (folder) • grupa plików • nazwana - jak plik (zwyczajowo bez rozszerzenia) • o organizacji hierarchicznej (podkatalogi)

7. Zalety - różne nazwy tylko w jednym katalogu - wielu użytkowników - własne podkatalogi - w danym momencie operujemy w zakresie jednego katalogu Określenie położenia pliku - pełna nazwa C:\LISTY\BRAT\b1_98.doc dysk + ścieżka dostępu+ nazwa pliku

8. Struktura oprogramowania (software) użytkowe (własne) opracowywane samodzielnie na indywidualne zamówienia systemowe niezbędne podstawowe wyposażenie komputera usługowe typowego przetwarzania dostępne w handlu Oprogramowanie systemowe: program wprowadzający (ang. bootstrap) - w pamięci EPROM • system operacyjny - zarządzanie zasobami komputera: • - gospodarowanie czasem pracy komputera • zarządzanie pamięcią operacyjną • obsługa systemu plików w pamięciach zewnętrznych • dialog z użytkownikiem • współpraca z innymi komputerami

9. Systemy operacyjne • DOS - środowisko tekstowe, • Windows 3.x (3.1, 3.11 for WORKGROUPS)- nakładka, system graficzny, 16-bitowy • Windows 95, 98 2000, XP, VISTA, Windows 7 (10) 32-bitowy lub 64-bitowy, graficzny odmiany – Solaris, XWindows, MACWindows • UNIX - znakowy, do zastosowań profesjonalnych wiele dystrybucji (UBUNTU, RedHat, Debian i in.) • NOVELL Netware - system sieciowy

10. Programy usługowe • edycja tekstu • grafika • wspomaganie inżynierskie (projektowanie, zestawienia typu arkusz kalkulacyjny, programy obliczeniowe) • komunikacja sieciowa • zarządzanie bazami danych • środowiska programowania w różnych językach – dla twórców oprogramowania • programy obsługi multimediów (tworzenie, edycja, odtwarzanie, kodowanie)

11. Niezawodność sprzętowa UPS- y (Uninterruptible Power Supply) – zasilanie awaryjne Macierze RAID (Redundant Arrays of Inexpensive Disks) – podwójny zapis (główny+ rezerwa) Backup – kopie zapasowe Klastry (cluster) - grupa komputerów połączona prywatną siecią

12. Serwer • Komputer lub zestaw sieciowo współpracujących komputerów (np. klastry) z zainstalowanym odpowiednim oprogramowaniem umożliwiającym współdzielenie swoich zasobów: • mocy obliczeniowej, • zasobów dyskowych • urządzeń peryferyjnych • łączności cyfrowej Wymagane bezawaryjne działanie > 5 lat

13. Typy serwerów • aplikacji (komputery z oprogramowaniem wspomagającym statutową działalność firmy), • bazodanowe (komputery obsługujące bazy danych wykorzystywane w firmie), • WWW, • systemu archiwizacji i backup’u, • systemów komunikacyjnych (sprzęt, w postaci specjalizowanych komputerów ze stosownym oprogramowaniem służący do niezawodnej i bezpiecznej cyfrowej komunikacji w ramach firmy/korporacji i z komputerami/systemami zewnętrznymi).

14. Oprogramowanie systemowe • System operacyjny • BIOS –Basic InstructionsOperating System • Zespół współpracujących programów zapewniających: • –przyjazną współpracę z komputerem (łatwe korzystanie z jego potencjału), • –optymalne wykorzystanie możliwości sprzętu, • –wielozadaniowość i wielodostępność. • interfejs graficzny – GUI (ang. GraphicalUserInterface) • Najpowszechniejszy: Windows i jego nowa edycja: Windows7 (Windows8)

15. Systemy operacyjne AIX AS/400 BSD (any) Be OS Digital UNIX HP-UX IRIX Java_VM Linux MVS MacOS MacOS X Server NetWare OS/2 OS/400 OSF/1 QNX Red Hat Linux SCO OpenServer Solaris Windows 95/98, 2000, XP, VISTA, 7 Windows NT 4.0 Windows Server 2003

16. Open source Free Software Foundation: potężny zbiór aplikacji, kompilatorów, bibliotek itp. Apache foundation: np. httpd (serwer WWW), tomcat (serwer JSP) Mozilla foundation:np. Firefox (przedlądarka WWW), Thunderbird (klient pocztowy) OpenOffice.org: pakiet aplikacji biurowych PHP(język budowy stron i aplikacji WWW) MySQL, Postgresql, mSQL(serwery baz danych) Inne programy, np. eMule, GIMP

17. Programy biurowe • Pakiet Office – firma Microsoft. • Zawiera on cztery podstawowe aplikacje: • –Microsoft Word (edytor tekstu), • –Microsoft Excel (arkusz kalkulacyjny), • –Microsoft PowerPoint (tworzenie i wyświetlanie prezentacji multimedialnej), • –Microsoft Access (tworzenie i zarządzanie bazami danych)

18. IT – (Information technology) w firmie Systemy wspomagające • obieg dokumentów w firmie, • bazy i hurtownie danych, • CRM - relacje z klientem • MRP - planowanie zasobów przedsiębiorstwa • ERP – zarządzanie pracownikami • statystyki kontaktów, • i inne.

19. Dane – sztuczne lub naturalne sygnały, które mogą mieć znaczenie. Sztuczne – mikrofon, komputer, głośnik itp. Naturalne: obraz, dźwięk odbierane bezpośrednio przez zmysły. Informacja – dane, które mając znaczenie, są odbierane w celu ich wykorzystania. Problemy z zapisem i przetworzeniem – nadmiar np. fotografie z satelitów

20. INFORMACJA MULTIMEDIALNA rysunek (obraz)  zbiór punktów punkt - pozycja i numer koloru  liczba binarna obraz ruchomy - video dźwięk - ton (wysokość) - numer tonu  liczba binarna - wartość (trwanie) - numer  liczba binarna - rytm - numer rytmu  liczba binarna - barwa - numer -  liczba binarna

21. Obraz - grafika bmp Cyfrowy zapis obrazu w postaci opisującej każdy piksel, bez żadnych uproszczeń, nazywany zapisem bitmapowym. Jest on najdokładniejszy – brak kompresji! – duże pliki! Pliki tego typu zapisywane są z rozszerzeniem bmp

22. problem rasteryzacji

23. Kompresja danych • Programowy proces redukcji objętościdanych cyfrowych, wykorzystujący naturalną nadmiarowość w zapisie informacji – bazujący na redukcji powtórzeń w ciągu bitów, umożliwia zmniejszenie rozmiaru archiwum. • Ważne z powodów: • składowanie (magazynowanie) • przesył

24. Kompresja: z częściową utratą informacji pierwotnej (kompresja stratna) bez straty informacji źródłowej (kompresja bezstratna) np. w programach archiwizujących.

25. Standard RGB • Dominującym standardem zapisu barw jest RGB. • R –red (czerwony) • G–green (zielony) • B –blue(niebieski). • W wyniku mieszania tych barw można uzyskać dowolną inną barwę dostrzeganą przez ludzkie oko. • W związku z tym, że dane o barwie każdego piksela składają się z ośmiobitowych informacji o nasyceniu czerwieni, zieleni i barwy niebieskiej, piksele zapisywane są 24 bitami (dla każdej barwy osiem bitów). • Istnieje wiele innych standardów cyfrowego tworzenia barw, są to m.in.: CMY, CMYK, LAB, HLS, HSI, HSV, sRGB.

26. Zapis bitmapowy vs wektorowy bitmapowy wyróżnionym fragmentom obrazu odpowiadają cyfrowe zapisy pikseli (duże rozmiary) wektorowytworzą go obiekty opisane matematycznie, np. równaniem prostej, łuku czy okręgu (b. małe rozmiary)

27. STANDARDY PLIKÓW GRAFICZNYCH JPEG(Joint PhotographicExpert Group) - umożliwia stratną jak i bezstratną kompresję danych, popularny w sieci. BMP– niekopresowany, bitmapa, duże pliki PDF – jest używany przez program AdobeAcrobat,

28. GIF (GraphicsInterchange Format) - umożliwia niezależną sprzętowo, transmisję grafiki online. Obrazy są kompresowane metodą Lempela-Ziva. PNG(Portable Network Graphics -"ping") -24-bitowy format jako alternatywa dla formatu GIF; podobnie jak GIF jest używany do wyświetlania obrazów w sieci WWW i w serwisach interaktywnych - większe możliwości kompresji od GIF'a.

29. wiele innych PICT - używany przez programy graficzne jako format pośredni do przesyłania plików między aplikacjami TGA

30. Metody kompresji DCT(Discrete Cosinus Transformation) algorytm wykorzystujący kodowanie metodą JPEG i MPEG. Obraz dzielony jest na bloki o wielkości 8x8 pikseli.

31. Kompresja HUFFMANA obraz jest analizowany ze względu na częstość występowania poszczególnych kolorów. Kolor występujący najczęściej otrzymuje najkrótszy kod, drugi otrzymuje drugi najkrótszy itd., dzięki temu zmniejsza się ilość miejsca niezbędnego do zapamiętania.

32. DELTA - do kodowania filmów W metodzie kodowania Delta przesyła się jedynie różnice pomiędzy obrazem poprzednim a bieżącym- np. fragmenty tła pozostają niezmienione. FRAKTALNA Fraktal to twór podobny do samego siebie - po jego dowolnym powiększeniu otrzymuje się zawsze podobny obraz, np. płatek śniegu. Ideą fraktalnej kompresji obrazów jest znalezienie w danym obrazie fraktalnego wzorca i wyrażenie go za pomocą formuły matematycznej.

33. fraktal Mandelbrota

34. LEMPELA-ZIVA (LZW) kompresja bez straty danych. Algorytm szuka takich samych sekwencji bajtów w oryginalnym pliku. inne CCITT FAX QUADTREES

35. Standardy grafiki skompresowanej Dobry do publikacji zdjęć WWW Głębia barw do 24 bitów Małe rozmiary plików .jpg Bardzo małe rozmiary plików Obsługują wszystkie przeglądarki Przezroczystość, animacje Głębia barw –tylko 8 bitów .gif

36. Edytory graficzne specjalizowane programy służące do tworzenia i edycji map bitowych, nazywanych także grafiką rastrową: Photoshop, CorelDraw Suite, Corel PhotoPaint Do obróbki grafiki wektorowej wykorzystuje się m.in: CorelDraw, PageMaker, Adobe Illustrator, Visio.

37. Inne programy do obróbki grafiki IrfanView (przeglądarka grafiki i zdjęć) RawShooter Essentials 2006 GIMP 2.4.4 Photo Pos Pro Picasa 2.7 –darmowy ThumbsPlus 7 –komercyjny Corel PaintShop Pro X2 - komercyjny Bardziej zaawansowane programy (np. Corel Trace) posiadają funkcję przetwarzania obrazów rastrowych w wektorowe (obiektowe)

38. Zamiana na format PDF Create Adobe PDF Online, PrimoPDF, Qprinter. PDFCreator – wydruk z aplikacji do formatu PDF konwertowane dane można zabezpieczać hasłem, szyfrować, kompresować i podpisywać. OpenOffice ma możliwość bezpośredniego eksportu plików do formatu PDF Microsoft udostępnia "wtyczkę" do eksportu do tego formatu w najnowszym pakiecie Microsoft Office oraz konwerter –NOVAPDF -do każdej aplikacji generującej dokument pod Windows

39. DTP(ang. Desktop Publishing) zajmuje się profesjonalnym, kompletnym przygotowaniem materiałów do druku („składem”). Programy DTP umożliwiają import kilkudziesięciu formatów dokumentów najstarszy –Ventura Publisher, Corel Ventura, Adobe PageMaker QuarkXpress Scribus (open source)

40. Kompresja innych mediów mp3 kompresja z wkalkulowaną stratą jakości (m.in. usuwanie b. wysokich i b. niskich częstotliwości, cichych dźwięków)

41. Inne formaty stratnej kompresji dźwięków WMA –Windows Media Audio. Utwór przy kompresji 64 Kb/s zajmuje połowę miejsca w porównaniu z MP3 przy strumieniu 128 b/s. Porównywalna jakość AAC, MPC, OCG

42. Podstawowe formaty video AVI –Audio Video Interleave, MPEG-4 MPEG-1 –przestarzały 352x288 MPEG-2 –zmienny strumień MPEG-4 – do kodowania AVI DivX –komercyjna pochodna MPEG-4 inne SVCD, VCD –oparty na MPEG-1

43. Video - kodeki DivX 5.2.1. DivX 6.0.2 XviD 1.1.0

44. Grafika Główny podział: • bitmapowa (rastrowa) - np. Paint, Photoshop • wektorowa – np.Corel, narzędzia w pakiecie Office

45. Grafika bitmapowa (np. Paint) raster– element podstawowy to pixel- punkt ekranowy! • typowa aplikacja: - nowy, otwarcie, zapisz, zapisz jako *.bmp, *.jpg, *.gif. *.png - ustawienia strony, podgląd wydruku, wydruk - schowek • dostępne: - przybornik narzędzi (rysowanie, edycja) - opcje narzędzi - paleta kolorów (główny i tła) • makro-obiekty: • typ, rozmiar – tylko w trakcie tworzenia, potem już sieć pikseli • potem jako piksele

46. Figury + tekst • kolory - główny i tła: - lewe albo prawe kliknięcie w kolor z palety - weź kolor + kliknięcie we fragment (lewe albo prawe) • szczególne figury - Shift: - linia pozioma, pionowa lub pod 450 - prostokąt  kwadrat - elipsa  okrąg • udogodnienia: - rezygnacja - Esc - wycofanie Edycja  Cofnij, Ctrl+Z - powtórzenie Edycja  Powtórz, F4 • tekst: - przeźroczysty lub z kolorem tła - czcionka, rozmiar + styl - prosta edycja - w trakcie pisania

47. Edycja • wycinek – grupa pixeli: - prostokątny, dowolny lub pełny (Ctrl-A) - przeźroczysty lub z kolorem tła - myszką ciągnięcie (lub z Ctrl); zmiana rozmiaru - usuwanie (Del) - operacje przez schowek (także do innych aplikacji) - dodatkowo Kopiuj do... Wklej z ... (pliku) • gumka: - rozmiar - zwykła - lewy przycisk - kolorowa - prawy przycisk - rysowanie w kolorze tła • powiększenia (bez tekstu): - 1, 2, 6, 8 - krotne - siatka (Ctrl+G grid) - możliwa miniaturka

48. Efekty specjalne • obrót kształtu • rozciąganie (skalowanie) • odwracanie kolorów

49. Grafika wektorowa - rysunek-schemat składa się z kształtów (bloczków, obiektów - ang. shape) bloczki (figury dwuwymiarowe) linie - jednowyniarowe - technika ciągnij i upuść (ang. drag & drop) - dostępne wzorniki (zestawienia kształtów- Autokształty), np.: ogólne organizacyjne kartograficzne informatyczne elektroniczne budowlane - okno robocze może mieć roboczą siatkę - ułatwia pozycjonowanie - bloczki i połączenia mogą być sklejane (znaczniki + kolor zielony|czerwony) Dostęp do kształtu w dowolnym momencie! Każdy obiekt można wskazać narzędziem wskazywania (Pointer tool)

50. własność kształtu: - przemieszczanie - przeciąganie - kopiowanie - zmiana rozmiaru - przeciągnięcie za znaczniki - kąt obrotu - większość może być opisywana tekstem (2x kliknięcie) lub pola tekstowe • połączenia: - można niekiedy "przyklejać" do bloczków lub innych połączeń - można modyfikować jak bloczki • operacje przez schowek • grupy kształtek: - zaznaczanie - Shift+kliknięcie - otaczanie - usuwanie, kopiowanie, przesuwanie, grupowanie (tworzy jeden obiekt z wielu)