590 likes | 836 Views
YOĞUN BAKIMDA RRT. Dr. Işıl KÖSE. RRT PRENSİPLERİ. Yarı geçirgen membran Aralıklı-Sürekli. YARI GEÇİRGEN MEMBRAN. Tüm kan temizleme tedavilerinin temeli Su ve bazı solutler membranı geçerken , hücresel komponentler ve diğer solutler geçemez. YARI GEÇİRGEN MEMBRAN.
E N D
YOĞUN BAKIMDA RRT Dr. Işıl KÖSE
RRT PRENSİPLERİ • Yarıgeçirgen membran • Aralıklı-Sürekli
YARI GEÇİRGEN MEMBRAN • Tümkantemizlemetedavilerinintemeli • Su ve bazısolutler membranı geçerken, hücreselkomponentler ve diğersolutlergeçemez.
YARI GEÇİRGEN MEMBRAN • Membranı geçensu ve solutler “ultrafiltrat” olarak adlandırılır. • Membran ve kılıfı “filtre” olarak adlandırılır.
RRT PRENSİPLERİ • 4 transport mekanizması: • Diffüzyon • Konveksiyon • Adsorbsiyon • Ultrafiltrasyon
RRT PRENSİPLERİ • 4 transport mekanizması: • Diffüzyon • Konveksiyon • Adsorbsiyon • Ultrafiltrasyon
DİFFÜZYON • Birsolutünbir membranı konsantrasyonfarkınagöregeçişi • Diffüzyonoluşmasıiçinmembranındiğertarafındabirsıvıakışıolmalıdır. Kantemizlemeişlemindeakanbusıvıya “diyalizat” denir.
DİFFÜZYON • Birsolut her zamanyüksekkonsantrasyondandüşükkonsantrasyonahareketeder. (konsantrasyoneşitlenenedek)
DİFFÜZYON • Temelbelirleyici: konsantrasyonfarkı • Diğerbelirleyiciler: yüzeyalanı, kan-membran arasımesafe, ısı, membran kalınlığı, membran geçrgenliği, solutünmolekülbüyüklüğü ve yükü
RRT PRENSİPLERİ • 4 transport mekanizması: • Diffüzyon • Konveksiyon • Adsorbsiyon • Ultrafiltrasyon
KONVEKSİYON • Birsolutünbir membranı suyunakışgücünegöregeçişi • Suyunakışhızıyeterliyseçokbüyükmoleküller de geçebilir.
KONVEKSİYON • KonveksiyonuntemelbelirleyicisiUF hızıdır. • Diğerbelirleyicilerplazmaonkotikbasıncı (tersilişki) • Membran geçirgenliği (doğrusalilişki)
RRT PRENSİPLERİ • 4 transport mekanizması: • Diffüzyon • Konveksiyon • Adsorbsiyon • Ultrafiltrasyon
ADSORBSİYON • Solutlerinmembranatutunarakkandanuzaklaştırılmasıdır. • Yüksekdüzetdetutunma, filtrenintıkanmasınanedenolabilir.
RRT PRENSİPLERİ • 4 transport mekanizması: • Diffüzyon • Konveksiyon • Adsorbsiyon • Ultrafiltrasyon
ULTRAFİLTRASYON • UF; suyunmembrandanbasınçfarkınagöregeçmesidir. • Basınç (+) isesıvıkarşıyageçer, (-) isesıvıyı emer.
ULTRAFİLTRASYON • UF hızı; filtreyeuygulananbasınçve filtredengeçenkanınakımhızınabağlıdır. • Dahayüksekbasınç (arterielbasınç) ,yüksekakımhızı, atıktorbasınındahaaşağıyaalınması UF hızınıartırır. • Ayrıca membran permeabilitesi ve büyüklüğü UF hızınıbelirler.
CRRT TİPLERİ • YavaşSürekliUltrafiltrasyon(SCUF) • SürekliVenovenözHemofiltrasyon(CVVH) • SürekliVenovenözHemodiyaliz(CVVHD) • SürekliVenovenözHemodiyafiltrasyon(CVVHDF)
SCUF (ULTRAFİLTRASYON) • Diyalizatsıvısıyok • Replasmansıvısıyok • Endikasyon: SıvıYüklenmesi (üremi ve elektrolitbozukluğuolmaksızın)
SCUF (ULTRAFİLTRASYON) Return Pressure Air Detector Return Clamp Blood Pump Syringe pump Patient Hemofilter Access Pressure Filter Pressure Effluent Pressure BLD Effluent Pump Pre Blood Pump
SCUF (ULTRAFİLTRASYON) • Primer olarak sıvıçeker. • Diğersolutlerküçükmiktarlardaçekilebilirancakklinik olarak önemsizdir. • 2L/sahızdaçekilebiliramasüreklitedaviprensibineaykırıdır. • Genelde 100 ml/sahızdasıvıçekilir.
CVVH (KONVEKSİYON) • Kanınfiltreyegirişindenönceveyagirdiktenhemensonra “replasmansıvısı” eklenir. • Predilüsyon/postdilüsyon(avantaj/dezavantaj) • Diyalizatkullanılmaz.
CVVH DönüşBasıncı HavaDedektörü Enjektörpompası Dönüşklempi HASTA Hemofiltre FiltreBasıncı ErişimBasıncı Post Pre Atıkbasıncı Post Kanöncesipompa Atıkpompası ReplasmanPompasıPump Replasmanpompası
CVVH (KONVEKSİYON) • Sıvıyüküolsunolmasınözelliklebüyükmoleküllerintemizlenmesindeçoketkilidir. • Endikasyon: • Üremi • Ciddi pH ve elektrolitbozuklukları
CVVH (KONVEKSİYON) • Avantaj: Balansıdeğiştirmedenönemlimiktarlardasoluttemizlenmesi • Hipovolemikhastalardaavantaj • Atıktorbasındakisıvı=çekilensıvı+verilenreplasmansıvısı
CVVHD (DİFFÜZYON) • Filtrenindiğertarafındadiyalizatsıvısıvardır. • Replasmansıvısıkullanılmaz. • Gelenekselhemodiyalizebenzer. • Küçük ve ortaçaplımolekülleriuzaklaştırır. • Diffüzyonabağlıçalışır.
CVVHD (DİFFÜZYON) • BalansıkorumakCVVH’yegörezordur. Çünküsoluttemizlenmehızıhastadançekilensıvıhızınabağlıdır. • Atıktorbasındakisıvı=Hastadançekilensıvı+diyalizat
CVVHDF (KONVEKSİYON+DİFFÜZYON) • Filtrenindiğertarafındadiyalizatsıvısıvardır. • Kanınfiltreyegirişindenönceveyahemensonrareplasmansıvısıeklenir.
CVVHDF (KONVEKSİYON+DİFFÜZYON) • Tüm RRT için en esnekmoddur. • Diffüzyon ve konveksiyonavantajlarınıbirleştirir.
CVVHDF • Replasmansıvıkullanımıyeterlisolüttemizlenmesinisağlarkensıfır/(+) balanssağlayabilir. • Replasman ve diyalizatsıvıhızı CVVHD ve CVVH’yebenzer • Atıktorbasındakisıvı=hastadançekilensıvı+diyalizat+replasmansıvısı
VASKÜLER ERİŞİM VE EKSTRAKORPORİYEL DOLANIM • İkierişimyolu: venovenöz/arteriovenöz • ICU’da en sıkkullanılan VV
CRRT’DE SIVILAR • Diyalizat • Replasmansıvıları
DİYALİZAT VE REPLASMAN SIVILARI • Bu amaçla kullanılan sıvılar normal asit, baz ve elektrolit dengesini sağlayacak içeriklere sahiptir. • Baz desteği amacıyla çoğunlukla bikarbonat veya laktat içermektedirler. • Laktatlısolüsyonlar asit baz dengesinin düzeltilmesinde yeterli etkinliğe sahip olmakla beraber, laktat metabolizmasının bozulduğu ağır karaciğer yetmezliği ve şok durumlarında sıkıntı yaratabilir.
DİYALİZAT VE REPLASMAN SIVILARI • Ülkemizde yakın zamana kadar bu amaçla üretilen solüsyonlar bulunmamaktaydı. • Diyalizatolarak periton diyaliz solüsyonları, replasman sıvısı olarak %0.9 serum fizyolojik (SF) kullanılmaktaydı. • Periton diyaliz solüsyonları içerdikleri yüksek glikoz içeriği nedeniyle hiperglisemi riski yaratmaktadır. • SF özellikle yüksek ultrafiltrasyon hızlarında belirgin hiperkloremikmetabolikasidoza yol açar. (bikarbonat ekle)
RRT SIVILARINDA OLMASI GEREKENLER • Sodyum • Glukoz • K+, Ca2+, Mg2+, PO42- • Anionikbaz (Bikarbonat, laktat, sitrat) • NE ZAMAN HANGİSİ
RRT SIVILARI • Artıkhazırsolusyonlarvardır. • Bu diyalizatsıvıları hem diyalizat hem de replasmansıvısı olarak kullanılabilirler.
ANTİKOAGÜLASYON VE CRRT • Kantüp ve filtrelerletemasettiğindepıhtılaşmakaskadıaktiveolacağıiçinantikoagülasyongerekir. • CRRT antikoagülansız da yapılabilirancakfiltreömrükısalır.
ANTİKOAGÜLASYON VE CRRT • UnfraksiyoneHeparin: 5.000 IU bolus+500IU/safiltreöncesihız • Hedef:aPTT<2 sn
ANTİKOAGÜLASYON-ACT • ACT ileizleme: • Antikoagulasyonöncesi <110 olmalı • >200 iseantikoagulasyongerekmez • >150<180 iseyüklemeyok • Başlangıçta 1/sa/3sa, sonra 1/4sa sıklıktabak
ANTİKOAGULASYON-ACT • Kontrol: • 170-220: değişiklikyapma • >220: 1 saara. Dozo %10 azalt. 1 sasonrakontrol • <170:%10 artır.1 sasonrakontrol
Antikoagulasyon-aPTT • N x 1.2-1.5
LMWH • Filtreömründefarkyok • Kanamariskindefarkyok • Hızlıetkiliantidotyok • Düzeyiizlemekgerekli • Birikimriskivar: renal klirens / minimal filtreklirensi • Dahamasraflı
Sitratantikoagülasyonu • Kateterömrünüuzatır • İstenilenkanakımınısağlar • Filtreöncesiinfüzyon yapılır: Sitrathızı (ml/hr) = 2 x kanakımhızı (ml/min) • Sistemikkalsiyum infüzyonu yapılır • Filtreöncesi ionize Ca++ < 0.4mmol/L amaçlanır • Uygundiyalizatseçilir - alkalozukolaylaştırır • Elektrolitreplasmanınıgerektirir • Na+ / PO4-- / Ca++ / Mg++
CRRT REÇETESİ • SıvıDengesi: • Hedef: Övolemikhastada (balansıdeğiştirmesin) • Sıvıyük olan hastada (-) balans (<1500 ml/24 sa)
CRRT REÇETESİ • REPLASMAN SIVISI/DİYALİZAT • K+yüksekse K+suzsıvı, normeleinince K+lusıvı. • Laktatmetabolizmasındasorunvarsa/laktat>8mmol/L ise tampon olarak laktatlı tampon yerinebikarbonatlı tampon kullan.
DEĞİŞİM HIZI/TEDAVİ DOZU • 1500 ml/sa (75 kg x 20 ml/kg/sa) • UF hızı+diyalizatakımhızı • UF hızı:diyalizathızı=1:1 (genelde)
CRRT’YE BAĞLI PROTEİN KAYBI • Amino asit ve protein kaybı • 7-50 gm/gün • AA/protein kaybınıetkileyenfaktörler • hemofiltreboyutu (yüzeyalanı) ve yapısı • molekülerağırlık • total ultrafiltrasyon • amino asit/protein plazmakonsantrasyonu
CRRT KOMPLİKASYONLARI • Kanama • Hipotermi • Elektrolitbozukluğu • Asit-bazdengesizliği • Enfeksiyon • Ilaçdozayarlamasındasıkıntı
RRT DIŞI AMAÇ • Sepsis (yüksekhız-sitokintemizlenmesi?) • Hemoperfüzyon