1.89k likes | 4.13k Views
YOĞUN BAKIMDA SEDASYON VE ANALJEZİ. Dilek Memiş Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD. Sedasyon; çevre ile ilginin kopması ve dış uyarılara yanıtın azalması.
E N D
YOĞUN BAKIMDA SEDASYON VE ANALJEZİ Dilek MemişTrakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
Sedasyon; çevre ile ilginin kopması ve dış uyarılara yanıtın azalması
48 saatten uzun süre mekanik ventilatör tedavisi almış 150 yoğun bakım hastasında yapılan çalışmada hastaların bu deneyimlerini ortak tanımlama şekli; • Korku • Anksiyete • Ağrı • Uykusuzluk • Çaresizlik • Kontrol kaybı • Yalnızlık
Yoğun bakımda yatan hastaların %87’si rahatsızlık hissettiğini belirtmiştir
Korku Konfüzyon Uykusuzluk Alarmlar Gürültü Işık Kontrol kaybı Bellek kaybı Ağrı Ateş İlaçlar Yoğun Bakımda Anksiyete Sebepleri
Hasta, yoğun bakım ünitesinden taburcu olduktan sonra, bütün yaşamını etkilemekte
Ventilatöre bağlı ajite hastanın değerlendirilmesi Ajite hasta Sözel rahatlatma sağla Hasta sakin Yine ajite mi? Ventilatör ve diğer aygıtları kontrol et Ventilatörü ayarla Aygıtları çıkar Yine ajite mi? Ağrı için değerlendir Ağrıyı tedavi et Ağrı yok Sedatize et
Yoğun bakımda sedasyon; Hasta konforunu sağlamak Anksiyetesini azaltmak Ağrısını azaltmak Girişimleri kolaylaştırmak Hastayla iletişimi bozmamalı Solunum depresyonu yapmamalı Normal uyku paternini sağlamalı Amnezi sağlamalı
Hasta konforunda ideal denge Yetersiz Sedasyon Aşırı Sedasyon Hipertansiyon Taşikardi Rahatsızlık Hipoksi ve hiperkapni Kortizol, Katekolamin, ADH Hiperkoagulopati Hipotansiyon Bradikardi Koma Solunum depresyonu İleus Renal Yetmezlik Venöz staz İmmunsupresyon
Sedasyon kalitesi= Yeterli sedasyon saatleri -------------------------------- Total sedasyon saatleri %85
Yoğun bakımda sedasyon Ağrı Hiponatremi Hipoglisemi Hipotansiyon Hipoksemi İlaç ve alkol çekilmesi Öncelikle akut fizyolijik bozukluklar düzeltilmelidir
Ajite kritik hastalarda sedasyon ancak yeterli analjezi sağlanıp, fizyolojik nedenler tedavi edildikten sonra başlanabilir (Öneri C)
Sedasyonun Değerlendirilmesi Objektif Yöntemler Subjektif Yöntemler Gözlerini aç Gözlerinle beni takip et Ellerimi sık
Objektif Yöntemler • Plazma ilaç düzeyi • Frontal kas elektromiyogramı • Sürekli elektroensefalografi • Serebral fonksiyon monitorü 5. Serebral fonksiyon analiz monitorü 6. Bispektral indeks 7. İşitsel uyarılmış potansiyeller
Subjektif Yöntemler Ramsay Sedasyon Skalası (RSS) Sedasyon Ajitasyon Skalası (SAS) Motor Aktivite Değerlendirme Skalası (MAAS) Ricmond Sedasyon Ajitasyon Skalası (RASS) Vancouver Etkileşim ve Sakinlik Skalası (VICS) Gözlemci Uyanıklık/Sedasyon Değerlendirme Skalası (OAAS) COMFORT---sadece çocuklarda
RAMSEY SEDASYON SKALASI Ramsey MA, et al.BMJ 1974, 2:656-659
RİKER SEDASYON-AJİTASYON SKALASI (SAS) Riker RR, et al. Crit Care Med 1999;27,1325-9
RİCHMOND AJİTASYON-SEDASYON SKALASI (RASS) • Sessler, CN, et al. Am J Respir Crit Care Med 2002;166,1338-44.
MOTOR AKTİVİTE DEĞERLENDİRME SKALASI (MAAS) Devlin JW, et al. Crit Care Med 1999;27,1271-5
VANCOUVER ETKİLEŞİMİ VE SAKİNLİK SKALASI (VICS) de Lemos J, et al. J Clin Epidemiol 2000;53,908-19
GÖZLEMCİ UYANIKLIK/SEDASYON DEĞERLENDİRME SKALASI(OAAS) Chernik DA, et al. J Clin Psychopharmacol. 1990;10:244-51.
SAS, MAAS veya VICS gibi sedasyon değerlendirme skalalarının kullanımı önerilmektedir (Öneri B ) • BİS gibi sedasyonun objektif ölçümü yoğun bakım hastası için tam anlamıyla uygun değildir(Öneri C ) • Bir sedasyon hedefi belirlenmelidir ve her hasta için düzenli olarak yeniden tanımlanmalıdır.Düzenli değerlendirmeler ve tedaviye cevaplar sistematik olarak dökümante edilmelidir (Öneri C )
Sedasyon Non-farmakolojik yöntemler Farmakolojik Yöntemler Stabil oda ısısı Gürültünün kontrolü (kulak tıkaçları) Güneş ışığının içeri girmesine izin verilmeli Geceleri gürültü minumuma indirilmeli, ışıklar söndürülmeli veya azaltılmalı Doğru pozisyonu vermek Masaj, fizyoterapi Bası alanlarının bakımı Temiz, düzenli yatak örtüleri Kırıkların stabilize edilmesi
SEDASYON Benzodiazepinler Propofol Diğerleri Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler
SEDASYON Midazolam Diazepam Lorezepam Benzodiazepinler Diğerleri Propofol Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler
Benzodiazepinler • Anksiyolitik,hipnotik,antikon vülzan ve amnestik etkili • Anksiyolitik,antikonvülzan; GABA reseptörleri • Yağda çözünürler • SSS’de birikim • Karaciğerde metabolize olup idrarla atılırlar • Obez hastalarda dikkatli kullanım • Çekilme sendromuna neden olabilir
Diazepam • Aktif metabolitlerinin birikmesi sonucu sedasyonda uzama ve derinleşmeye sebep olur • Enjeksiyonu çok ağrılı • Hızlı enjeksiyon apneye sebep olabilir • Spastik kaslarda gevşeme yapar
Lorazepam • Yavaş etki başlangıcı, uzun etki süresi • Düşük lipid çözünürlüğü • Farmakokinetiği yaşlılarda ve kritik hastalarda değişmez • Deliryum • Propilen glikol içerir
Propilen glikol toksitesi yaşamı tehdit eder Açıklanamayan metabolik asidoz, hiperosmalite ve klinik bozulmada Eğer IV lorazepam veya diazepam infüzyonu alıyorsa Dikkat!!!
Midazolam • Suda çözülebilen tek benzodiyazepin • Doza bağımlı solunum depresyonu, vazodilatasyon ve hipotansiyon görülür • Uzamış etki, metaboliti olan alfa-hidroksimidazolamın birikimine bağlı olabilir • Deliryum riski • Uzamış infüzyon ile • Derin sedasyon • Weaningde gecikme • Çekilme sendromu
Kamijo Y, et al. Cardiovascular response and stress reaction to flumazenil injection in patients under infusion with midazolam. Crit Care Med 2000; 28: 318-23. • Rutin, benzodiazepin antagonisti flumazenil önerilmez. • Geri çekilme sendromunu artırabilir • Myokard oksijen tüketimini artırır • Ancak, uzamış sedasyonda önerilir
Midazolam veya diazepam akut ajite hastalarda hızlı sedasyon için kullanılabilir (Öneri C) • Midazolam kısa dönemde kullanılması önerilir, 48-72 saatten fazla infüzyon süresi uyanma ve ekstübasyonu uzatabilir (Öneri A) • Lorezepam uzun süreli aralıklı veya infüzyon yöntemiyle kullanılabilir (Öneri A)
SEDASYON Benzodiazepinler Propofol Diğerleri Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler
Propofol; • Kısa etkili bir sedatiftir • SSS’ne çabuk geçen bir genel anesteziktir • Sedatif etkisi SSS’de GABA res. bağlanma ve GABA transmisyonunu artırma yeteneğine bağlıdır • Analjezik etkisi yoktur
Doza bağlı hipotansiyon • Solunum depresyonu • İnfüzyon yerinde ağrı • Trigliserit düzeyinde yükselme • Propofol, en az midazolam kadar etkili • Fakat hipotansiyon !!!
Propofol infüzyon sendromu; kardiak yetmezlik, rabdomyolizis, ağır metabolik asidoz ve böbrek yetmezliği • 48 saatten fazla uzayan propofol infüzyonunda,özellikle akut nörolojik veya inflamatuar hastalıkta 5 mg/kg/sa dozu geçmemeli
Propofol, hızlı uyanmada önemlidir, özellikle nörolojik değerlendirme veya ekstübasyonda (Öneri B) • Trigliserid düzeyleri 2 günden daha uzayan propofol infüzyonlarında takip edilmeli ve total kaloriden lipitler azaltılmalı (Öneri B)
SEDASYON Benzodiazepinler Propofol Diğerleri Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler
Adrenoseptorler 2 1 2a 2c 2b Santral sinir sistemi Periferik otonom sistem Otonomik ganglionlarOtonom innervasyonu olan dokular Vasküler düz kaslar
2 Agonist İlaçlar • Klonidin ve deksmedetomidin,2 agonist ilaçtır • Etkisini beyin sapında yerleşmiş 2 reseptörleri stimule ederek göstermektedir • Bu reseptörlerin uyarılması SSS sempatik akışında azalmaya neden olur • Sonuç olarak; • KAH • Periferik vasküler direnç • KB
Klonidin ve deksmedetomidin Doza bağımlı Minimal solunum depresyonu Uyandırılabilir Anestetik ve analjezik kullanımını azaltır Reversible (atipamezole) Amnezi ?
Deksmedetomidin; benzodiazepinler, propofolle karşılaştırılınca daha ideal sedatif ajan olarak gözükebilir • KAH ve KB azalma?? • Maliyet?? • Daha fazla araştırma
SEDASYON Benzodiazepinler Propofol Diğerleri Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler
Barbitüratlar; • Artmış KİB’ın akut azaltabilir • Konvülsiyon tedavisinde • Yağ dokusuna redüstribisyon • Uzun süreli kullanımda dikkat • Yüksek dozlarda hemodinamik instabilite • Sedatif amaçlı kullanımları ve amnestik etkileri sınırlı
SEDASYON Benzodiazepinler Propofol Diğerleri Sedasyon Barbitürat alfa2 agonistler İnhalasyon ajanları Antipsikotikler