Oyun Terapisi

1. Oyun Terapisi Yrd. Doç. Dr. Elif AkdağGöçek Bilgi Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

2. Oyun ne zaman başlar? Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

3. Oyun çocuğun konuşma dilidir • Terapistler bu dili ne kadar iyi konuşabilirlerse- yani ne kadar iyi oyunu anlayabilir, oynayabilir ve oyunun gelişmesine yardımcı olabilirlerse- o kadar tedavide başarılı olurlar Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

4. Oyun Terapisinde Amaç: -Oyun yardımıyla çocuğun iç dünyasını anlayabilmek -Çocukla terapötik bir ilişki kurmak -Çocuğun olayları anlamasına yardım etmek -Çocuğa olaylarla baş etme becerileri kazandırmak -Çocuğun olumlu benlik algısı geliştirmesine yardım etmek …………………………… Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

5. Freud • Endişe verici olaylar karşısında, çocuklar da daha önce varolan güvenli/tanıdık durumu yeniden yaratma çabası vardır. Bu çaba onları olayları tekrar ederek biriken psişik enerjilerini azaltmaya yönlendirecektir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

6. Anna Freud & Melanie Klein • Oyun bilinçaltına açılan bir penceredir Örn: Boyama, su, kum oyunları anal takıntıların boşaltımına yardımcı olan araçlardır. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

7. WİNNİCOTT • Psikoterapi,terapist ve danışan arasında oyun alanı arasında gelişir. Psikoterapi oyun oynayamıyan bir danışanı, oyun oynayan bir kişi durumuna getirebilmektir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

8. Oyun Terapisi Yöntemleri • Yönlendiren Terapistin kuralları koyduğu ve seansta oynanılacak oyunları önceden belirlemiş olduğu oyun terapisi • Yönlendirmeyen (çocuk odaklı) Çocuğun istekleri doğrultusunda, onun belirlediği oyunlarla gelişen oyun terapisi ****Her iki yöntemi de oyun terapisi içinde çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda kullanabilmek önemlidir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

9. Yönlendirmeyen (Çocuk Odaklı) Oyun Terapisinde 8 kural (Axline,1947) 1-Çocukla olumlu ilişki kurabilmek 2-Çocuğu olduğu gibi kabul etmek 3-Çocuğun istediği gibi davranmasına izin vermek 4-Çocuğun duygularını yansıtabilmek 5-Çocuğa saygı duymak 6-Çocuğun seansları yönlendirmesine izinvermek 7-Çocuğu hızlandırmamak 8- Terapisinin sınırlarını oluşturmak ve gerektiğinde uygulamak Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

10. Meta-analiz araştırmaları yönlendirmeyen oyun terapisinin etkin bir yöntem olduğunu bulmuşlardır (Ray, Bratton, Rhine, & Jones, 2001) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

11. Oyun Terapisi bir veya daha çok çocukla uygulanabilir • Bireysel • Grup (3-12 yaşları) -Çocukların yaşları ve gelişimleri çok farklı olmamalı -1-1, 5 saat -2 terapist Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

12. Oyun Terapinin Süresi • Kısa Süreli Oyun Terapisi- 10 veya daha fazla olan seanslar • Uzun Süreli- 1 yıl ve daha uzun süren terapiler (Bağlanma sorunları olan çocuklarla terapi sürecinin çok kısa olmamasına dikkat edilmelidir – çocuk esirgemede kalan çocuklar, vs.) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

13. Oyun Terapisi Modellerinden Bazıları: • Psikodinamik Oyun Terapisi • Bilişsel-Davranışçı Oyun Terapisi • Gestalt Oyun Terapisi • Çocuk Odaklı Oyun Terapisi • Travma odaklı Oyun Terapisi • Jungian Oyun Terapisi • Adlerian Oyun Terapisi • Kum Terapisi • Kukla Oyun Terapisi Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

14. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

15. Eklektik Oyun Terapisi • Çeşitli oyun terapisi teknikleri üzerine iyi eğitim almış terapistler, oyun terapisini danışanın ihtiyacına göre şekillendirmelidirler (Kaduson, Cangelosi, & Schaefer, 1997) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

16. Ebeveynlerin de oyun’a katıldığı terapi modelleri -Watch, Wait, andWonder- İzle, Bekle ve Merak Et -Filial Terapi -Theraplay Araştırmalar ebeveynlerinde terapi süreçlerine katılmalarının önemini vurgulamaktadırlar. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

17. Oyun Terapisi Hangi Sorunlarda kullanılabilir • Psikolojik sorunları olan çocuklarda: -travmaya maruz kalmış -endişeli -sosyal ilişki zorlukları olan -depresif • Sorunlu ebeveyn-çocuk ilişkilerinde • …………………………. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

18. Sorunlu Davranışlar Korkutucu ve yoksun bir gelişim ortamında çocuk: • Dış dünyaya karşı saldırgan bir tutum geliştirebilir. • Dış dünya ile olan ilişkisini sınırlar veya keser • Dış dünyaya karşı yoğun bir endişe sergiler Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

19. Oyun terapisinde • Endişe verici bir durum veya olay oyunda tekrar edilebilir • Olaylar oyunda değiştirilebilir veya farklı sonuçlandırılabilir • Olaylardan oyunda kaçınılabilir veya çözümler aranabilir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

20. Oyun anlaşılmamış duyguları organize etmede katarsis rolü oynamaktadır • Oyun endişe veya şiddet içeren duyguları zararsız bir düzeyde ifade etmeye yardımcı olmaktadır Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

21. Oyuncaklar üzerinden sergilenen oyun dünyasında çocuk anlaşılamayan korkularını sergilemekte ve de bu duygular ile kendisi arasına bir mesafe koyarak onlarla baş etmeye çalışmaktadır. • Oyun ve oyuncaklar çocuğu pasif bir kurban olmaktan çıkarıp olayları kontrol edebilen bir kişi konumuna sokacaktır Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

22. Oyun çocuğun olumsuz duygularını oyunda tekrar ederek onları kontrol edilebilmesine ve anlamasına yardımcı olur • İçselleştirilmesi güç olaylar oyunda küçük parçalara bölünüp, tekrar tekrar oynanarak alışılagelmiş/ tanıdık duruma getirilecektir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

23. Oyun fantezi ile realitenin ayırımına yardımcı olacaktır • Psişik çatışmalarına oyun sürecinde çözüm yolları bulmasına yardım edecektir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

24. Oyun’un terapötik olarak kullanılabilmesi için çocuğun yaşadığı endişe düzeyenin çok aşırı olmaması gerekmektedir- • Bazen travma üzerinden bir müddet geçmesi oyun oynama kapasitesini daha da artırmaya yararlı olabilecektir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

25. Oyun Terapisinde Değerlendirme • Çocuğun gelişimi • Aile dinamiği • Okul ve arkadaşlar • Kültür ve toplum Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

26. Ekolojik Sistem (Bronfenbrenner, 1977) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

27. Çocuk Gelişimi • Mizaç • Yaş ve genel fiziksel gelişimi • Zeka düzeyi • Dil gelişimi (kendini ifade edebilme kapasitesi • İlişki kurma düzeyi Bağlanma Zihinselleştirme kapasitesi Özdeğerlendirme kapasitesi Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

28. Mizaç (Thomas & Chess, 1977) • KOLAY • GÜÇ ISININAN • ZOR Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

29. Bağlanma Teorisi (Bowlby, 1969) Ainsworth (strange situation-yabancı deneyi) • Güvenli çocuk • Güvensiz çocuk Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

30. Güvenli Bağlanma İçin Annenin yapması gerekenler • Bebeğin gösterdiği işaretleri doğru olarak algılamak • Bebeğin gösterdiği işaretlere duyarlı ve doğru yanıt vermek • Bebek huzursuz veya çevresiniincelerken fiziksel ve duygusal olarak erilişilebilir olmak Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

31. Şefkat ve mutluluğunu gösterebilmek • Bebeğin duygu ve davranışlarını kabul etmek ve düzenleyebilmek • Bebeğin zihnini kendi zihninde tutabilmek (zihinselleştirme yetisi) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

32. Zihin Teorisi (Theory of Mind) Baron-Cohen, Leslie, & Frith(1985) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

33. Zihin Teorisi-(Theory of mind) • Kişilerin başkalarının istek, duygu ve düşüncelerini anlama kapasitesi …. • 4-5 yaşlardan itibaren çocukların başkalarını anlama testlerinden geçmeye başladıkları bulunmuştur…… Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

34. Sally ve Anne testi…. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

35. Annenin kendi özgeçmişindeki bağlanma kalitesi çocuğuyla arasındaki ilişkiyi etkilemektedir. • Annenin geçmişindeki güvenli bağlama---- Kendi düşüncelerini ve bebeğindeki zihinsel süreçleri anlamasını desteklemektedir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

36. Anne-çocuk ilişkisindeki hayaletler (Fraiberg, Adelson, & Shapiro, 1975) • Annelerin erken dönemdeki yoksunluklarından kaynaklanan tamamlanmamış yaslar onların kişisel gelişimlerini, bireyselleşmelerini ve de ilişkilerini kısıtlayacaktır. Bu anneler erken dönemlerle bağlantılı olan, tanımadıkları bu duygulardan olumsuz olarak etkileneceklerdir Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

37. . Bu “hayalet duygular” annenin bebeğiyle olan ilişkisini, dolayısıyla da bebeğin güvenli bağlanma sürecini olumsuz olarak etkileyecektir. (Fraiberg, Adelson, & Shapiro, 1975) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

38. Oyun Sürecinde Çocuğun: Başkalarıyla ilişki kurmada: -yakınlık ve ayrışma düzeyi -bağımlılığı- bağımsızlığı -kontrol etme düzeyi -özdeşleşme ve deneyimi paylaşma kapasitesi Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

39. Kendisiyle: -Benlik ve vücut imajı; bunun gerçek ve fantezi düzeyleri -Benlik düzeyinin sürekliliği/değişkenliği -Kendine güven ve başarısızlıklara dayanma toleransı Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

40. Duygu • Duygu kalitesi -Duygunun derinliği ve zenginliği -Akışkanlığı -İstikrarı -Uygunluğu -Değişebilirliği Duyguyu paylaşabilme kapasitesi Duygu durumunun genel aktivite düzeyine yansıması Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

41. Endişe • Endişe miktarı -Kalitesi -Yerleşmesi (bir semptom halinde mi yoksa genel mi) -Endişenin kontrol edilme şekli Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

42. Zevk alabilme kapasitesi • Acı ve heyecana dayanabilme kapasitesi Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

43. Terapistin özellikleri • Duyarlılık • Anlama ve yansıtma kapasitesi • Oyun oynama ve oyunu geliştirme becerisi • Sözel ve sözel olmayan ifadenin uyumluluğu • Yaratıcılık Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

44. OYUNCAKLAR • Bebek ( biberon, yatak, üstünü örtebilecekleri minik örtü, ve giysiler) • Aile’yi oluşturan bebekler (anne, baba, kız çocuğu, erkek çocuğu, büyükanne, büyükbaba, vs.) • Otorite sembolü figürler - polis, asker, vs. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

45. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

46. Oyuncaklar • Oyun evi ve ev eşyaları (mutfak, masa sandalyeler, banyo ve tuvalet, yatak odası, tv, koltuk, vs.)-2 ev oda da olması tercih edilir • Mutfak malzemeleri (çatal, kaşık, bıçak, tabak, bardak, tencere, vs.) ve yiyecekler • Karşılıklı konuşmak için iki telefon • Kuklalar (hayvanlar, insan figürleri) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

47. Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

48. Oyuncaklar • Hayvanlar (evcil ve vahşi hayvanlar)- mümkünse aile olabilecek şekilde • Trenler (vagonlar, raylar) ve uçaklar • Arabalar ( itfaiye, polis arabaları, içine figürlerin konabileceği taşıtlar) • Doktor malzemeleri (steteskop, iğne, termometre, vs.) • Yumuşak top • Giysiler ve aletler (polis şapkası, tamir aletleri, vs) Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

49. Oyuncaklar • Legolar • Kule yapılabilecek küpler • Boyama ve çizme aktiviteleri için gerekli olan kalemler, boya ve kağıtlar (çocuğun yaşı küçükse kağıdın boyutu büyümelidir) • Oyun hamuru ve parmak boyaları • Yapıştırma ve kesme için yaşa uygun malzemeler • Masa oyunları • Kum ve su Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek

50. Süreç İLK SEANS - Tanışmak - Amacı belirlemek • Ne sıklıkla ve ne kadar süreyle görüşüleceğini açıklamak - Terapinin sınırlarını oluşturmak Terapiste ve oyuncaklara zarar vermeden oynamak Oyunun bitmesine en az 10 dakika kala oyunun biteceğini çocuğa haber vereceğinizi anlatmak Oyun odasını birlikte toplayacağınızı açıklamak Yrd. Doç. Dr. Elif Akdağ Göçek