Doğal Tehlikeler , Gelişimle ilgili Riskler

1. Doğal Tehlikeler, Gelişimle ilgili Riskler Dünya Bankası’nın Doğal Afet Yardımları Üzerine bir Değerlendirme Ajay Chhibber Direktör, Bağımsız Değerlendirme GrubuDünya Bankası 18 Mayıs 2006

2. Raporun İlettiği Beş Temel Mesaj • Tehlikeleri Doğa Yaratır, Afetleri İnsan yapar. • Daha Proaktif davranın: Zarar Görebilirliği Azaltın ve Müdahale Yeteneğini Arttırın. • Kalıcı İyileşme için Yerel Toplulukları Dahil Edin. • Daha İyi Küresel ve Piyasaya bağlı Finansman Mekanizmaları Geliştirin. • Afet Riskini Gelişim Stratejilerine Dahil Edin.

3. Doğal Afetlerin Sayısı Artıyor Kaynak: EM-DAT: OFDA/CRED Uluslararası Afet Veritabanı - www.em-dat.net-Université Catholique de Louvain, Brüksel. Belçika

4. 100 87 90 80 70 60 50 35 40 30 15 20 Ülke sayısı 10 0 Yüksek Orta Düşük Riskler Son Derece Yoğun Yüksek = GSMH’nın %50sinden fazlası riskli;Orta = % 30-50; Düşük = <%30.

5. Tiplerine göre Afet Oluşumu 1985-2005- Küresel 250 200 150 Olay sayısı 100 50 0 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Sel Kasırga Deprem Kuraklık Toprak kayması Yangın Yanardağ Böcek istilası Dalga / Büyük dalga Sel ve Kasırgalar Artmakta Kaynak: EM-DAT: OFDA/CRED Uluslararası Afet Veritabanı - www.em-dat.net-Université Catholique de Louvain, Brüksel.- Belçika

6. Türkiye, Afetler Açısından Büyük Risk Altında • Dünyada sismik açıdan en aktif ülkelerden biri • Ülke topraklarının %95’ inden fazlası deprem riski altında • Nüfusun %70’i sismik risklerden zarar görebilir konumda • Endüstri tesislerinin %75’i deprem kuşağındaki alanlara kurulmuş

7. Bölge İçinde Afetlere En Çok Maruz Kalan Ülkelerden Biri Türkiye

8. Bölgedeki Depremler En Çok Türkiye’de Gerçekleşmekte

9. 10 9 8 7 6 5 4 Afet sayısı 3 2 1 0 1984 1985 1986 1988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Afet sayısı Türkiye’deki Afetlerin Sayısı Artıyor Kaynak: "EM-DAT: OFDA/CRED Uluslararası Afet Veritabanı www.em-dat.net - Université Catholique de Louvain - Brüksel - Belçika"

10. Türkiye’deki Afet Tipleri Türkiye’deki Doğal Afetler 1984-2005 7 6 5 4 3 Afet sayısı 2 1 0 1984 1985 1986 1988 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Deprem Sel Toprak kayması Yangın Kasırga Kaynak: EM-DAT: OFDA/CRED Uluslararası Afet Veritabanı – www.em-dat.net-Université Catholique de Louvain, Brüksel.- Belçika"

11. Dünya Bankası, Türkiye’de Afetlerle İlgili Faaliyetlere Önemli Finansman Sağlamıştır

12. Tehlikeleri Doğa Yaratır, Afetleri İnsan Yapar. Bulgu #1:

13. Gelişmekte Olan Ülkelerdeki Etki Büyük • 1991 yılından 2000 yılına kadar her sene gerçekleşen depremlerden etkilenen 211 milyon insanın yüzde 98’i gelişmekte olan toplumlardandı. (IFRC 2001). • Bazı ülkelerde, oluşan zararlar GSMH’nın önemli bir kısmına denk gelmektedir. • En çok etkilenenler genellikle yoksullar olmaktadır.

14. Aynı Büyüklükte Afet, Farklı Etkiler • Olaylar; • Konumu iyi seçilmemiş, • Uygun olmayan şekilde tasarlanmış, ve • Kötü inşa edilmiş Bina ve altyapılar üzerinde afet etkisi yaratabilir. • Northridge ile Ermenistan • Fransa ile Venezuella • 1977 ve 1990 Hindistan • 1970 ve 1997 Bangladeş

15. Daha Proaktif Olun: Zarar Görebilirliği Azaltın ve Müdahale Yeteneğini Arttırın. Bulgu #2:

16. Reaktifliğin (Tepkiselliğin) anlamı... • Ülkeler afetler yüzünden sürekli olarak borçlanır. • Proje hedefleri kısa-vadeli çözümler sağlar ve afetin temel sebeplerini nadiren hedefler. • Dikkatli bir şekilde erken planlama yapılmaması yüzünden uygulamalar gecikir. • Yeniden inşa projelerinde, afete dayanıklı altyapılar yapılmaz. • Toplumsal hususlara çok az önem verilir.

17. Proaktifliğin anlamı… • Müdahale ekipleri ve talimatları önceden tanımlanır. • Risk değerlendirmesi ve zarar azaltma konularına gerekli önem verilir. • Finansman mekanizmaları, uzun vadeli gelişimin engellenmesini önleyecek şekilde işler. • Etkilenmesi muhtemel sektörler için afete dayanıklılığı arttırma yolları tanımlanmıştır.

18. Bina Dayanıklılığı İle İlgili Bazı Kritik Unsurlar • Bina yasalarının ve alan kullanım planlarının uygulanması kritiktir. • Gelecekteki felaketlerden korunmanın anahtarı önemli altyapıların bakımı ve onarımıdır. • Müteakip afetlere karşı koyabilmek için ihtiyaç duyulduğunda sağlam yapılı geçici sığınak yapılmalıdır.

19. Türkiye Daha Çok Proaktif Oluyor • Gelecekteki depremlerin etkisinin azaltılması. • Bölgesel acil durum yönetimi yeteneklerinin güçlendirilmesi. • İstanbul’un sismik olarak güçlendirilmesi.

20. 600 İyileştirme ve 500 Yeniden inşa Afet Zararlarını Azaltma ve Hazırlıklı Olma 400 300 Milyon $ 200 100 0 Erzincan TEFER MEER 1999 ISMEP 2005 1992 1998 Türkiye’deki Dünya Bankası Finansmanlı Projeler— Zarar Azaltmaya Daha Çok Odaklanıldı

21. Kalıcı İyileşme İçin Yerel Toplulukları Dahil Edin. Bulgu #3:

22. Başarı İçin Toplulukların Katılımı Kritiktir • Sürdürülebilirliği ve sahipliği arttırır. • Topluluk olmadan getirilen çözümler genellikle yararlananların sorunlarını çözememektedir. Örnek: 1993 Arjantin Sel Rehabilitasyon Projesi, • Yararlanacak olan kişiler, projenin tüm aşamalarında yer aldı. • Yararlananlar ve yerel otoriteler arasındaki iletişim : • İnşaat malzemelerinin zamanında teminini, • Yeni evlerin mimari tasarımının yerel alışkanlıklara uyumlu olmasını, • Yaralananlar arasında mülkiyeti, • Daha iyi korunmasını, sağladı.

23. Neler Uygulandı? • Yararlanacakların görüşlerinin alınmasına önem verildi • Nakit desteği • Geçim imkanları sağlama • Daha ince işçilikli, daha küçük ölçekli düzeyde çalışma • Afet etkisini azaltmak için zarar azaltma

24. Sabit Kentsel Toplulukların Teşvik Edilmesi : SeçilmişYerleşim Alanları • Afet öncesi toplumsal ağların korunması, iş bulma olanağı • Mekanda yeniden yapılandırmanın teşvik edilmesi • Yeni yerleşim alanlarının kent dokusu ile bütünleştirilmesi • Mümkün olduğunda kiracılara yer verilmesi • Tasarım sürecine yararlananların da dahil edilmesi • Tapunun bayanların adına yapılması

25. Daha İyi Küresel ve Piyasaya Bağlı Finansman Mekanizmaları Geliştirin Bulgu #4:

26. Küresel ve Bölgesel Girişimler • Karayip Adaları Felaket Riski Sigortası • BM Merkezi Acil Durum Yardımı Fonu (CERF) • Kapsamı Genişletilmiş CERF: BM Merkezi Acil Yardım Döner Sermayesi • Afrika’daki Kuraklık ve Kıtlık için Özel Acil Yardım Fonu (SEAF)

27. Banka, Riskin Azaltılması İçin Yeni Mekanizmalar Araştırıyor • Acil kredi hatları • Doğal afet sigortaları • Kamu binalarına yönelik sigorta • Kuraklık sigortası • Mikro sigorta • Endekse bağlı sigorta • Kuvertürü kolaylaştıracak afet modelleri

28. Türkiye Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) • Faydaları: ev sahiplerine likidite sağlar, devletin yükümlülüğünü azaltır, ve gelecekte oluşabilecek afetlerde dış bağışçılara olan bağımlılığı azaltır. • Eylül 2000 de başlatıldı • Afet halinde hasarların 1 milyar $’ ını karşılıyor. • Ortalama senelik primin başlangıçta 20$ da tutulması, sistemin yayılımını oldukça hızlandırdı (şu andaki ortalamaprim 46 $) • 2.5 milyon poliçe • Toplum bilinci kampanyası

29. DASK’ın Gelişimi • Deprem kuvertürüyle ilgili sigorta yaygınlığını üç kattan daha fazla arttırdı. • Birtakım küçük ve orta ölçekli depremlerde talepleri süratle ödeme kabiliyetini gösterdi. • Deprem Sigortası Yasa tasarısı onaylanırsa, yaygınlığı daha da arttırabilir, ancak şimdiye dek bu henüz gerçekleşmedi. • Şu anda, poliçe sahiplerinin sayısını arttırmak için çeşitli yollar araştırıyor.

30. Afet Riskini Gelişim Stratejilerine Dahil Edin. Bulgu #5:

31. Doğal Olaylar Mutlaka Gerçekleşecek Olduğuna Göre, Risk Azaltma ve Risk Devri Kritiktir. • Doğal tehlike riskleri son derece yoğunlaşmış durumdadır • Üst düzey risk altındaki ülkeler şu noktalara özel ilgi göstermelidir: • İleriye yönelik planlama • Uzun vadeli zarar görebilirliği azaltma

32. Ancak, Ülke Programları Doğal Afetleri Ele Alması Gerekirken Bunu Yapmıyor Afetlerle ilgili hiçbir Hususun yer almadığı Bir ülkedeki toplam Bu sayıya sahip Ülke Programları Afet projesi sayısı Ülke sayısı sayısı (%) 8 den fazlaafet projesi 16 5 31% 4 ila 7 arasında afet projesi 24 8 33% 2 ila 3 afet projesi 33 15 45% 1 afet projesi 24 15 62% Toplam 97 43 44% Kaynak: IEG verileri.

33. Raporun İlettiği Beş Temel Mesaj • Tehlikeyi Doğa Yaratır, Afetleri İnsan yapar. • Daha Proaktif davranın: Zarar Görebilirliği Azaltın ve Müdahale Yeteneğini Arttırın. • Kalıcı İyileşme için Yerel Toplulukları Dahil Etmek Elzemdir. • Daha İyi Küresel ve Piyasaya bağlı Finansman Mekanizmaları Geliştirin. • Afet Riskini Gelişim Stratejilerine Dahil Edin.

34. Raporun websitesi: http://www.worldbank.org/ieg/naturaldisasters/?intcmp=5254248