21.YÜZYILDA TÜRKİYE’DE SAĞLIK ve SAĞLIK SORUNLARI

1. 21.YÜZYILDATÜRKİYE’DE SAĞLIK ve SAĞLIK SORUNLARI Prof. Dr. Recep AKDUR AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

2. SAĞLIKTA KULLANILAN ÖLÇÜTLER • SAĞLIĞI ETKİLEYEN TOPLUMSAL ÖLÇÜTLER • SAĞLIK HİZMETLERİNİN DÜZEYİ • TOLUMUN SAĞLIK DÜZEYİ AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

3. SAĞLIĞI ETKİLEYEN TOPLUMSAL ÖLÇÜTLER • Ekonomik ve kültürel ölçütler • Çevrenin durumuna ilişkin ölçütler AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

4. AB VE TÜRKİYE’DE BAZI TOPLUMSAL ÖLÇÜTLER

5. Türkiye’de Seçilmiş Bazı Gelir Dağılımı ve Yoksulluk Göstergeleri (Yüzde) Kaynak 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı

6. Toplumsal ve Kültürel Sorunlar • İşsizlik, • Gelir dağılımındaki dengesizlik, • Beslenme sorunlarının yaygınlığı, • Engelliler için kapsayıcı bir program olmayışı, • Çekirdek aileye geçişin karşılanamaması • Eğitim düzeyi düşüklüğü, • Sağlık bilinci düşüklüğü. AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

7. Çevresel Sorunlar • Plansız sanayileşme-kentleşme süreci (Konut, su, kanalizasyon, atıkyönetimi, gıda güvenliği) • Ulaştırma politikası ve bağlı sorunlar • Enerji politikası ve bağlı sorunlar • Turizm ve kıyı sağlığı • Veterinerlik hizmetleri ve zoonozlar • Kazalar • Afetler AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

8. SAĞLIK HİZMETLERİNİN DÜZEYİ • Parasal ölçütler • İnsangücü ölçütleri • Araç gereç ölçütleri • Üretilen hizmetlere ilişkin ölçütler AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

9. *Kaynak (6); http://epp.eurostsat.cec.eu.int, **kaynak (12);TheWorld Health Report 2002

10. Türkiye’de Sigortalı ve Sağlık Güvencesi Kapsamındaki Nüfus Kaynak (2) İstatistiki Göstergeler 1923-2004 TC Başbakanlık, TUİK, Yayın No:0535

11. PARASAL SORUNLAR • Ulusal gelirden sağlık hizmetlerine ayrılan pay AB ülkeleri düzeyindedir • Para kaynağı sosyal güvenlik üzerine oturtulamamıştır • Sağlık hizmetlerinde kayıt dışı harcamaların önemli bir payı vardır • Kaynaklar ekonomik ve verimli kullanılmamaktadır AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

12. Türkiye’de Bir Sağlık Personeline Düşen Kişi Sayısı

13. Sağlık Ocakları ve Sağlık Evlerinde ÇalışanPersonel Başına Düşen Ortalama Nüfus, 2001 Kaynak(20); Temel Sağlık Hizmetleri İstatistik Yıllığı,http://www.saglik.gov.tr AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

14. İNSAN GÜCÜ SORUNLARI İnsan gücü kötü yönetilmektedir • Bölgeler, kurumlar ve hizmetler arasında dağıtımı bozuktur. • Bu dengesizlik özel sektörden kaynaklanmaktadır. • Sağlık çalışanlarının özlük hakları düzeyi motivasyon sağlamaktan uzaktır • Eğitimde kalite düşmektedir. AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

15. Türkiye'de Yataklı Kurum ve Hasta Yatağı Sayısı

16. ÖRGÜTSEL- YAPISAL SORUNLAR • Çok kurum ve çok başlılık • Sağlık ocaklarında donanım ve insan gücü yetersizliği • Yürürlükteki sağlık programlarının (AÇS, İş S.) yeterince uygulanmaması • Yaşlı, adölesan sağlığı gibi programlara başlanmamış olması • Enformasyon sistemi yetersizliği AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

17. TOLUMUN SAĞLIK DÜZEYİ • Doğuşta beklenen ömür • Bebek Ölüm Hızı • Beş yaş altı ölüm hızı • Anne ölüm hız AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

18. 1923’ten Günümüze Türkiye’de Sağlık Düzey Ölçütleri AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

19. Türkiye’nin Temel Sağlık Göstergelerinin AB-15 Ortalaması ile Karşılaştırılması (1990-2003) Kaynak (3): Dokuzuncu Kalkınma Planı Sağlık Özel İhtisas Komisyonu Raporu

20. SAĞLIK SORUNLARININ ÖZÜ • TÜRKİYE’DE SAĞLIK ALANINDAKİ SORUNLARIN NEDENİ TOPLUMSAL YA DA YAPISAL DEĞİL SİYASALDIR • ÇÖZÜM DE SİYASALDIR • BU BAĞLAMDA TÜRKİYE ŞANSLI VE AVANTAJLI BİR DURUMDADIR • BAŞKA BİR SÖYLEMLE ÇÖZÜM KOLAYDIR AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

21. SİYASAL SORUNLAR • İktidarlar sağlık alanındaki kamusal sorumluluklarından kaçmaktadır • Türkiye’de sağlık sektörüne kamunun egemen olmasına karşın, iktidarlar sektörü yönetme sorumluluğundan kaçmaktadır • Sektöre müdahale kanıta dayalı değil, salt siyasal tercih ya da misyona dayalıdır. • Bütün bu sorumluluklarından kurtulma yolu olarak da özelleştirmeye sığınıyorlar AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

22. SİYASAL ÇÖZÜMLER 1 • Sağlık hizmetleri: • Toplumsal bir sorumluluktur, • Sosyal devletin bir görevi/işlevidir, • Ulusal gelirin yeniden dağıtımının bir aracıdır, • Ulusun bir harcıdır, • Vatandaşın devletine olan bağıdır, • İktidarlar bunu kabullenmelidir AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

23. SİYASAL ÇÖZÜMLER 2 • Sağlık sunumunda : • Tüm yurttaşları kapsayan, • Doğumdan ölüme yaşam boyu süren, • İnsanları çevresi ile bütünlük içinde ele alan, • Koruyucu hizmetleri önceleyen, • Kaynakları etkili ve verimli kullanabilen, • Kişi haklarını gözeten, hakkaniyete uygun, • bir sistem kurulmalıdır. AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

24. SİYASAL ÇÖZÜMLER 3 • Sağlık hizmet ve örgütü: • Kolay ulaşılabilir, • Kişilerin evine, işine yakın, • Bütüncül hizmet sunma yeteneği olan, • Kademelenmiş, • Çağdaş teknoloji ile donatılmış, • Gelişkin bir enformasyon ağına sahip, • Sosyal güvenceye dayalı, • olmalıdır AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007

25. SİYASAL ÇÖZÜMLER 4 • Türkiye’de sağlık sektörü kayıt dışıdır. • Müdahaleler kanıta dayalı olmalıdır; • Hizmetleri göstergelerle değerlendiren, • Kaynaklarını etkili ve verimli kullanan, • Müdahalelerini kanıta dayandıran, • bir sistem kurulmalıdır. AKDUR, 21.YY TÜRKİYE'DE SAĞLIK 09.03.2007