BASMAKALIP ve ÖNYARGI ( STEREOTYPE & PREJUDICE )

1. BASMAKALIP ve ÖNYARGI( STEREOTYPE & PREJUDICE ) ILET 322 KİŞİLERARASI İLETİŞİM

2. BASMAKALIP/STEREOTYPES BAŞKALARI HAKKINDA YARGI ETNİK GURUP ÜYELERİ(1922 by Walter Lippmann) HERHANGİ BİR GURUBUN ÜYESİ(genişletilmiş anlam) GENELLEŞTİRME TÜM GURUP MENSUPLARI İÇİN GEÇERLİDİR BİREYSEL FARKLILIKLAR GÖZ ÖNÜNE ALINMAZ EŞYA / OLAY / İNSANLARI ETİKETLEMEK /KATEGORİZE ETMEK İNANÇLAR (KÜLTÜR BAĞLAMINDA) GÖZLEMLER

3. STEREOTYPES We don’t so much believe what wesee as see what we believe.

4. 􀂄 This picture of an old lady… 􀂄 …and this picture of a pretty princess… We tend to discount any perceptions that don’t conform to our beliefs.

5. ARKADAKİ DAHA BÜYÜK ALGILANIYOR İKİSİ DE AYNI ÖLÇÜLERDE İNSANLAR GÖRMEK İSTEDİKLERİNİ GÖRÜRLER !

6. Sterotip Nedir?

7. ‘BASMAKALIP’ KADIN

8. KADIN = MUTFAK

9. KADINLAR ÇOCUK DOĞURMAK İÇİN VARDIR

11. ERKEKLER ÇİM BİÇER, ÇÖP ATAR, TAMİR İŞLERİ YAPAR

12. ERKEKLER TV’DE MAÇ SEYREDER

13. ERKEKLER GÜÇLÜDÜR, SPORDA İYİDİR, KAVGA EDER

14. ERKEKLER YEMEK YAPMAYI BİLMEZ, ÇAMAŞIR YIKAMAZ

15. STEREOTİPİ - BASMAKALIP • BİR SOSYAL KATEGORİ İÇİNDEKİ İNSANLAR HAKKINDA OLUŞTURULAN İNANÇ KALIPLARIDIR • ALGI, BELLEĞİ VE YARGILAMAYI ETKİLEYEN BİR BAKIŞ ÇERÇEVESİ SUNAR • ÇEVREDEKİ UYARANLAR ARASINDAN SEÇİM YAPMAYI VE GENELLEMEYİ SAĞLAR

16. STEREOTİPİ - BASMAKALIP • ZİHNİMİZDEKİ KALIBA UYMAYAN UYARANLARI GÖZARDI ETMEMİZE NEDEN OLUR • DİĞERLERİNDEN BEKLENTİLERİMİZİ BELİRLER, BU NEDENLE ONLARIN BELİRLİ TARZLARDA DAVRANMASINI SAĞLAR • STRESLİ DURUMLARDA DAHA FAZLA AKTİVE OLUR • ZAMAN İÇİNDE DEĞİŞMEKLE BİRLİKTE, DEĞİŞİME KARŞI DİRENÇLİDİR

17. ÖNYARGI - Prejudice

18. ÖNYARGI : İNSAN İLİŞKİLERİNDE BİR ZEHİR • BİR GRUP İNSANA İLİŞKİN ADİL OLMAYAN, HOŞGÖRÜSÜZ YA DA ALEYHTE BİR GÖRÜŞ OLARAK TANIMLANIR.

19. ÖNYARGI -PREJUDICE • ÖNYARGI NEDİR, NASIL OLUŞUR? • ÖNYARGI, BİR GRUBA VEYA KİŞİYE YÖNELİK OLAN OLUMSUZ DUYGU VE İNANÇLARIMIZDIR.

20. ÖNYARGI • DENEYİMDEN ÖNCE ÖNCÜL BİR YARGI OLARAK KANAATLERİ ETKİLEYEN BİR HAREKET NOKTASI. • BİLİNÇLİ VE KASITLI, BİLİNÇLİ ANCAK KASITSIZ YA DA BİLİNÇDIŞI VE KASITSIZ OLABİLİR

21. AZ VERİ / BİLGİ BOL FİKİR ÖNYARGI ŞABLONLAR

22. ÖNYARGI AYRIMCILIK STEREOTYPE

23. ÖNYARGI NASIL OLUŞUR • KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ: • YAŞADIĞIMIZ ÇEVREYİ KATEGORİZE ETME EĞİLİMİMİZ, HAYATIMIZI BASİTLEŞTİRMEKTEDİR. • YAŞADIĞIMIZ ÇEVREDEKİ İNSANLAR DA DÂHİL OLMAK ÜZERE HER ŞEYİ GRUPLAR, SINIFLANDIRIR VE BU ŞEKİLDE ANLAMAYA ÇALIŞIRIZ. • ANCAK: • SINIFLANDIRMA VE KATEGORİZE ETMEK, HAYATIMIZI KOLAYLAŞTIRMAKLA BİRLİKTE ÖNYARGILARIMIZIN DA OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. • İNSANLARI GRUPLAMAK, ONLARA BİRTAKIM ÖZELLİKLER YÜKLEMEK, ONLARI OBJEKTİF OLARAK DEĞERLENDİRMEMİZE ENGEL OLMAKTADIR.

24. “KAYSERİLİLER .............” İFADESİ BİR ÖNYARGIDIR. • BU İFADEYİ BÜTÜN KAYSERİLİLER İÇİN KULLANIR VE BUNUN DOĞRU OLDUĞUNA İNANIRIZ. • İNSANLARI SINIFLANDIRIRIZ. KENDİMİZİ DE BU SINIFLARA KOYARIZ: • GALATASARAYLILAR,  KOPENHAG’LILAR.

25. GRUBUMUZUN DIŞINDA KALANLARA KARŞI BİR ÖNYARGI GELİŞTİRİRİZ. • ONLAR BİZİM GRUBUMUZUN DIŞINDADIR, BİZDEN FARKLIDIR. • O GRUPLA ARAMIZDAKİ TÜM BENZERLİKLERİ GÖZ ARDI EDER, FARKLILIKLARA ODAKLANIRIZ. • OYSA, KENDİ GRUBUMUZ İÇİN TAM TERSİNE BENZERLİKLERE ODAKLANIRIZ.

26. ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? • DİKKAT ÇEKEN ÖRNEK VEYA ÖZELLİKLERE ODAKLANMAMIZ: • GARİP OLAYLAR, FARKLI KİŞİLER DİKKATİMİZİ ÇEKER VE BİZİM OLAY VEYA KİŞİLER HAKKINDAKİ FİKİRLERİMİZİ ETKİLEYEREK ÖNYARGI OLUŞTURMAMIZA NEDEN OLUR • ÇOCUK İŞÇİLERİN ÇALIŞTIĞI BİR İŞYERİNDE İRİ YARI YA BİR USTABAŞI GÖRDÜĞÜNÜZDE...

27. ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? • STATÜ VE KONUMUMUZ: • BİREYLER ARASINDAKİ KONUM VE EŞİTSİZLİK FARKI ÖNYARGI OLUŞMASINA NEDEN OLMAKTADIR. • STATÜSÜ YÜKSEK OLAN KİŞİLER ALT STATÜDE OLANLARA, ALT STATÜDE OLANLAR DA ÜST KONUMDAKİLERE KARŞI ÖN YARGI SAHİBİ OLABİLMEKTEDİRLER

28. ÖNYARGI NASIL OLUŞUR? • İÇİNDE YER ALDIĞIMIZ GRUBA İTAAT: • AKRABA VEYA ARKADAŞIN BELLİ BİR GRUBA ÖNYARGISI VARSA BİZ DE AYNI GRUBA ÖNYARGI BESLEYEBİLİRİZ. • İÇİNDE YER ALDIĞIMIZ KURUM: • ÇALIŞTIĞIMIZ KURUMLAR DA ÖNYARGI EDİNMEMİZE NEDEN OLABİLİRLER. • OTORİTER BİR KİŞİLİĞE SAHİP OLMAK • KENDİ KENDİNİ DOĞRULAYAN TAHMİN

29. ÖNYARGININKAYNAKLARI • ENGELLENME VE SALDIRGANLIK KURAMINA GÖRE,ÖNYARGILAR SOSYAL STATÜSÜ DÜŞÜK OLAN GRUPLARIN YAŞADIĞI ENGELLEMELERDEN KAYNAKLANIR. • BU KIŞILER ÖFKE VE DÜŞMANLIK DUYGULARINI BAŞKALARINA HATTA KENDILERINDEN DAHA DÜŞÜK STATÜDE KIŞILERE KARŞI ÖNYARGILI TUTUMLAR ŞEKLINDE GÖSTERIRLER. • BIR BAŞKA KURAMA GÖRE ISE, ÖNYARGININ TEMEL KAYNAĞI BAZI KIŞILIK ÖZELLIKLERIDIR. • BAĞNAZ YA DA YETKECI YANI KÖRÜ KÖRÜNE, TARTIŞMADAN SORGULAMADAN GELENEK VE KURALLARA UYMAYI YEĞLEYEN • BUNLARA UYMAYANLARA DA DÜŞMANLIK BESLEYEN AŞIRI TUTUCU KIŞILER DE ÖNYARGI DAHA BASKINDIR.

30. ÖNYARGI ONLARIN YAŞAMA KUŞKUCU VE GÜVENSIZ YAKLAŞIMLARININ BIR IFADESIDIR. • ÖNYARGININ IÇERIKLERI DEĞIŞIK OLABILIR. • ÖRNEĞIN CINSIYETE ILIŞKIN ÖNYARGILAR DAHA ÇOK IŞ, GÜÇ VE DUYGUSAL BOYUTTAKI SÖZCÜKLERI IÇERIRKEN • KAYSERILI VEYA YAHUDI ÖNYARGISI • TICARI ZEKAYA ILIŞKIN SÖZCÜKLERDEN , • ENTELEKTÜEL ÖNYARGISI DA • BIR TAKIM ILGI, MERAK VE FAALIYETLERI ÇAĞRIŞTIRAN SÖZCÜKLERDEN OLUŞABILIR. • “KADINLAR SOSYAL ZEKALARI YÜKSEK ÇABUK HEYECANLANAN, EV IŞI YAPAN INSANLARDIR” “KAYSERILILER TICARI ALANDA BAŞARILIDIRLAR”“ENTELLEKTÜELLER BIR ÇOK ALANA ILGI DUYAN MARJINAL TIPLERDIR.”

31. ÖNYARGILARA ILIŞKIN ALT KATEGORILER DE BULUNUR. • KADIN KATEGORISININ ALTINDA • EV KADINI –ANNE-IŞ KADINI-SEKRETER GIBI ALT KATEGORILER SÖZ KONUSUDUR. • ŞEFKATLI,ZAYIF, EDILGEN ÖZELLIKLERDEN OLUŞAN KADIN ÖN YARGISINA SAHIP BIRI, • BIR GRUP KADININ EVINI BARKINI BIRAKIP BAŞKA BIR YERE SAVAŞMAYA GITTIĞINI DUYARSA • “AMAZON “ALT KATEGORISINI GELIŞTIRIR.(AMAZON=SAVAŞÇI KADIN)

32. ÖNYARGININ SONUÇLARI NE OLABİLİR? ÖNYARGI İLETİŞİMİ VE ÇATIŞMALARI NASIL ETKİLER?

33. ÖNYARGILARI NASIL AZALTABİLİRİZ? • İNSANLAR KENDILERINE BENZEYEN KIŞILERDEN HOŞLANMA EĞILIMINDEDIRLER BUNA DAYANARAK KENDILERININ REDDETTIKLERI GRUPLARA NE KADAR BENZEDIKLERI HATIRLATILARAK ÖNYARGI AZALTILABILIR. • GRUPLAR ARASI GERILIMI AZALTMAK IÇIN GRUPLAR BIR ARAYA GETIRILMELIDIR. • BIREYLER DIĞER GRUP ÜYELERIYLE BIREBIR ILIŞKI KURMALIDIRLAR. • GRUPLAR YARIŞMAK IÇIN DEĞIL IŞBIRLIĞI IÇIN BIR ARAYA GELMELIDIR. • SOSYAL NORMLAR TEMAS KURMAYI ÖZENDIRMELIDIR.

34. ALGILARIMIZIN FARKINA VARIP, YORUMLAMALARIMIZI DEĞİŞTİREREK, DUYGULARIMIZI VE DAVRANIŞLARIMIZI KONTROL EDEBİLİRİZ !!!

35. “İnsanlardaki önyargıyı parçalamak benim atomu parçalamamdan çok daha zor". Einstein

36. KATILDIĞINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…