150 likes | 271 Views
De gedragscode en het opruimen van het probleem van belangenverstrengeling. Frank Bijen en Mare Faber (G&I) VNG Jaarcongres - 17 juni 2014. Stelling 1. Stel, u bent raadslid en autobezitter. Stemt u mee over veranderingen in het parkeerbeleid in uw gemeente? JA / NEE. Stelling 2.
E N D
De gedragscode en het opruimen van het probleem van belangenverstrengeling Frank Bijen en Mare Faber (G&I) VNG Jaarcongres - 17 juni 2014
Stelling 1 Stel, u bent raadslid en autobezitter. Stemt u mee over veranderingen in het parkeerbeleid in uw gemeente? JA / NEE
Stelling 2 U bent raadslid en boer. Uw veeteeltbedrijf valt onder het bestemmingsplan buitengebied van uw gemeente. Stemt u mee over wijzigingen in dat bestemmingsplan? JA / NEE
Stelling 3 U bent raadslid en eigenaar van een kampeerboerderij met dagopvang voor mensen met een beperking. Stemt u mee over aanpassing van de regels voor kampeerboerderijen? JA / NEE
Stelling 4 U bent raadslid en eigenaar van een dierenspeciaalzaak in uw woonplaats. Stemt u mee over aanpassing van de winkelsluitingstijden? JA / NEE
Politieke integriteit (1) • ‘Roermond’, ‘Noord-Holland’. Incidenten? Of topje van een ijsberg? • Voorspelling: belangenverstrengeling speerpunt • Momentum gebruiken: rustig en systematisch aan het werk – samen besluiten, samen doen
Politieke integriteit (2) Aanpak langs drie sporen: • Preventie, focus op top-3 (gedragscode) • Zorgvuldige handhavingspraktijk (tijdig afspraken maken) • Kwaliteit van de besluitvorming (moreel beraad) Alternatief: Struikelend van schandaaltje naar schandaaltje…?
(Schijn van) belangenverstrengeling (1) Als politicus stem je op basis van: • Partijbeginselen • Verkiezingsprogramma • Indien van toepassing: coalitieprogramma • En: een zorgvuldige weging van alle relevante argumenten, d.w.z. van de rechten en belangen van alle betrokkenen En dus niet op basis van: • Belangen van jezelf of van mensen/organisaties met wie jij verbonden bent
(Schijn van) belangenverstrengeling (2) • Maatschappelijk geworteld zijn? Ja. Persoonlijk belang je weging laten beïnvloeden? Nee. • Persoonlijk belang: eigen gewin of financieel voordeel, maar ook familierelaties, bestuurslidmaatschap gesubsidieerde instelling etc. Taak vervullen ‘zonder vooringenomenheid’ • Bovendien: je moet actief de schijn vermijden • En in het héle proces van besluitvorming, niet alleen bij de stemming
Ambitie: Nederlandse politiek van corruptievrij naar belangenverstrengelingsvrij • Belangenverstrengeling tast de zuiverheid van besluitvorming aan • (Schijn van) belangenverstrengeling tast de geloofwaardigheid van een raad of college aan
Werken in spoor 1: preventie • Wat hebben we al? • Wetten (Awb,GW) • In elke gemeente: gedragscode • Jurisprudentie (ABRvS) • Wat hebben we nog nodig? • Betere gedragscodes: compleet en gebruiksvriendelijk • Themabijeenkomsten raad en college (kennisoverdracht, oefenen met casussen) • Persoonlijke risicoprofielen • Op de agenda bij fracties, presidium, college
Hoe de wet beschermt tegende verleiding van BV en tegen de schijn: • Het bestuursorgaan waakt ervoor dat persoonlijke belangen van zijn leden de besluitvorming beïnvloeden (art 2:4 Awb) • Persoonlijk belang? Niet meestemmen (voor raadsleden: verbod in art 28 GW) • Belanghebbend zijn ≠een persoonlijk belang hebben • Overzicht onverenigbare functies en verboden handelingen • Openbaar maken nevenfuncties (en financiële belangen)
Werken in spoor 2: zorgvuldige handhaving • Wat hebben we al? • Praktijkvoorbeelden (vooral van hoe het niet moet)… • Wat hebben we nodig? • Gedachtewisseling in raad en college • Afspraken (op vrijwillige basis) tussen raad en burgemeester: wie doet wat wanneer? • Rollen en procedures: fractievoorzitter, griffier, burgemeester, fractievoorzittersoverleg, raad • Drie uitgangspunten: • onpartijdige handhaving • terughoudendheid met publiciteit • zorgvuldigheid t.o.v. vermeende schender
Acties in uw gemeente: • Check de gedragscode voor raad, wethouders en burgemeester. Update? • Themabijeenkomsten voor raad en college • Preventiegesprekken met bestuurders en raadsleden • Vergeet de commissieleden/burgerraadsleden niet! • Maak (schijn van) BV een vast aandachtspunt voor het presidium bij doorspreken van de raadsagenda • Loop ook de college-agenda er geregeld op na • Maak afspraken met elkaar over zorgvuldige handhaving (gentle agreement) • Breng de griffier in positie: vraagbaak • En de burgemeester…
f.bijen@gi-nederland.com m.faber@gi-nederland.com Graag uw visitekaartje! Dan wij sturen wij u de presentatie van vandaag, een exemplarische gedragscode en het gentle agreement van G&I