İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ile SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ

1. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ile SAVAŞIMDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ Yunus ARIKAN REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Yöneticisi İÇEF, 24 Şubat 2007

2. REC, REC Türkiye ve İklim Değişikliği Programı • İklim Değişikliği • İklim Değişikliği ile Savaşımda Enerji Verimliliği

3. Bölgesel Çevre Merkezi - REC • “(…) Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş olan REC, çevreyle ilgili sorunların çözümüne yardımcı olma amacını taşımaktadır (…)” • Orta ve Doğu Avrupa’da 1990, Türkiye’de ise 2004 yılından bu yana aktif REC Video – Click!

4. REC Türkiye İklim Değişikliği Çalışma Programı • Hedef: • Türkiye’nin uluslararası yükümlülükleri kapsamında, ilgili paydaşların teknik ve kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesinde etkin bir rol oynamak • tüm paydaşların doğru ve en geniş bilgiye erişiminin kolaylaştırılması, • tüm sektörlerde çağdaş iklim değişikliği politikalarının tanıtılması ve • kurumsal yapılanmaların en uygun şekilde hayat geçirilmesini kolaylaştıracak stratejilerin tanıtılması • Etkinlikler • Yayınlar; • Kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları • Ulusal ve uluslararası ortaklıklar • 9 Mayıs 2005 tarihinden itibaren Çevre ve Orman Bakanlığı’nın görevlendirmesiyle Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme alanında Ulusal Odak Noktası

5. Enerji – Çevre • İnsan sağlığı • Hava kirliği; kentsel/kırsal • Doğal kaynaklar • Asit Yağmurları • Küresel ısınma • iklim değişikliği

7. SERA ETKİSİ

8. Kısa dalgalı Güneş ışınımı Kısa dalgalı Güneş ışınımı Uzun dalgalı kızılötesi Uzun dalgalı kızılötesi ışınım ışınım Bulutlar , sera gazları , aerosoller Bulutlar , sera gazları aerosoller Bulutlar , sera gazları , aerosoller Yeryüzü Yeryüzü Şekil-1 Bitki Serası Şekil-2 Doğal sera etkisi Şekil-3 Kuvvetlenmiş sera etkisi KÜRESEL ISINMA

9. Ortak mirasımız; KARBON UYGARLIĞI! • Dünyanın BATTANİYESİ KALINLAŞTI! • Dünyanın ATEŞİ YÜKSELDİ! • Bu kadar artış bile DÜNYANIN DENGESİNİ BOZDU! • Felaketler herkesin başına gelebilir, SİZİN DE! • Beterin beteri, ANİ İKLİM DEĞİŞİKLİKLERİ!

10. BÜTÜNSEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARI • İklim Değişikliği ile Savaşım • Enerji, Sanayi, Ulaştırma, Tarım, Atık, Ormancılık • İklim Değişikliğine Uyum • Tarım, Su kaynakları, Biyolojik Çeşitlilik, Halk Sağlığı, Kıyı Alanları, Kentsel Altyapı • Sistematik Gözlem ve Araştırma • Eğitim, Kamuoyu Bilinçlendirilmesi • Kurumsal Kapasite

11. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN MÜZAKERE SÜRECİ Bilimsel verilerin toplanması Eylem Stratejileri Yükümlülükler ve mekanizmalar 2002 2001 2005 1997 2001 1994 1992 1979 1988 1990 1995 1991 FAR SAR TAR KP Yürürlükte Johannesburg Zirvesi Kyoto Protokolü (COP3) Marakeş Uzlaşmaları (COP7) WMO/UNEP IPCC’nin Kuruluşu WMO İkinci Dünya İklim Konferansı WMO Birinci Dünya İklim Konferansı BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio) BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi

12. EK-I OECD EK-II EIT Belorussia Russia Ukraine Kazakhstan* AB France UK Netherlands Ireland Spain Sweden Italy Luxembourg Portugal Greece Germany Ausria Belgium Denmark Finland AB-10 Czech Rep. Hungary Poland Slovakia Estonia Latvia Lithuania Slovenia USA Australia Switzerland Japan Canada Norway New Zealand Iceland Lichtenstein Monaco Cyprus, Malta Korea Mexico EIT AOSIS G77/ÇİN Albania Armenia Azerbaijan Georgia Kyrgyzstan FYRM Tajikhstan Uzbekhstan Serbia & Mon. EK-I Dışı TÜRKİYE Bulgaria CroatiaRomania (Höhne, 2003)’ten uyarlandı Sözleşme Dışı:Andorra, Irak, Brunei, Somali, Vatikan,

13. KÜRESEL ISINMADA ÜLKELERİN SORUMLULUĞU

14. EK-I ÜLKELERİ (1990-2004)

16. Source: RIVM-ACCC

17. ÇEŞİTLİ ÜLKELERİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ • Tayland Hükümeti, geliştirdiği enerji verimliliği programıyla 57 milyon CO2/yıl düzeyinde bir tasarruf öngörmektedir. • Filipinlerde 1999-2008 yıllarını kapsayan 12 projede enerji denetimleri, ev ürünleri ve kaçakların önlenmesi ele alınmıştır. Bu projelerin 2008 yılı itibarı ile 491 MW eşdeğerinde elektrik tasarrufu sağlayacağı öngörülmüştür. • Arnavutluk’ta konut sektöründe geliştirilen 9 proje toplam enerji tasarrufu portföyünün %22’sini, sanayi sektöründe geliştirilen projeler ise toplam portföyün %47’sini oluşturmaktadır.

18. EK-I ÜLKELERİNİN SERA GAZLARI SALIMLARI SEKTÖREL DEĞİŞİMLERİ (2003)

20. ALMANYA’NIN 1990 – 2002 İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÖNLEMLERİNİN SONUÇLARI (Tg eşdeğer CO2)

21. AB İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ • Avrupa Birliği, Birlik olarak 2000 yılında yayınladığı Enerji Verimliliği Eylem Planı’nda 1998-2010 yılları arasında 1995 tüketimine oranla % 18 oranında ekonomik yapılabilirliğe sahip enerji tasarrufu potansiyeli olduğu belirlenmiştir. Eylem Planı, 15 üyeli AB’nin Kyoto Protokolü’nde öngörülen sera gazı salım azaltım hedefinin %40’ının tek başına enerji verimliliği çalışmalarından karşılanabileceğini öngörmüştür. • 2006 yılında yürürlüğe giren Yapıların Enerji Performansı Direktifi (2002/91/EC) ile yıllık 20 Mt e-CO2/yıl, • geliştirilen Ev Ürünlerinde Enerji Etiketlemesi Direktifi (92/75/EEC) ile 43 MT e-CO2/yıl, • 2007 yılında yürürlüğe girecek Enerji Kullanan Ürünlerde Eko-Tasarım Direktifi (2005/32/EC) ile 40-55 Mt e-CO2/yıl

22. ÇEŞİTLİ ÜLKELERİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ • İngiltere’de 2000 yılında kabul edilen İklim Değişikliği Programı kapsamında, alınacak ek önlemlerle 2008-2012 yılları arasında yılda yaklaşık 17,75 Milyon ton C azaltılması öngörülmüştür. Bu toplamın %40’ını oluşturan 7 Milyon ton C azaltımı; • özel sektöre yönelik hizmet veren Carbon Trust çalışmaları, • yapı mevzuatının geliştirilmesi, • evlerde verimli enerji ve elektrik tüketiminin desteklenmesi gibi

23. TÜRKİYE’NİN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARINDA ENERJİ VERİMLİLİĞİ • Türkiye’nin başta konut ve sanayi sektörleri olmak hemen hemen her alanda çok büyük bir enerji tasarrufuna sahip olması bu alanda, sera gazı salımlarının azaltılması ile ilgili politikalarda da ısı ve enerji verimliliği sektörlerini öne çıkarmaktadır. Böylelikle Türkiye • hem enerji tasarrufu yoluyla dışa bağımlılığını ve ekonomik darboğazlarını aşacak, • hem istihdam yaratacak • hem de iklim değişikliği ile mücadelede uluslararası alanda da hak ettiği yeri alabilecektir.

24. BMİDÇS/KP ve TÜRKİYE

25. SONUÇ ve ÖNERİLER • Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2005 yıl Ülke Raporu’nda Türkiye’nin enerji yoğunluğunun OECD ülkelerinin 2 katına ulaştığına ve bu eğilimin artarak devam edeceğine dikkat çekilmektedir. • Ülkemizin 2004 yılında BMİDÇS’ye taraf olmasının ardından, enerji verimliliği alanında atılacak adımlar iklim değişikliği ve Kyoto Protokolü süreciyle de doğrudan ilişkilendirilmek zorundadır. Bu çerçevede, geçmişte uygulanmış ve gelecekte uygulanması planlanan bütün çalışmaların, Enerji Verimliliği Strateji Belgesi de dahil olmak üzere, CO2 ve diğer sera gazları salımlarının azaltımına katkısı sayısal olarak ortaya konmalıdır. • Ulusal düzeyde yürütülecek çalışmaların daha etkin ve daha geniş bir şekilde uygulanabilmesi için, uluslararası ortaklıklara katılım sağlanmalı / daha etkin yer alınmalıdır.

26. www.iklimlerdegisiyor.info rec@iklimlerdegisiyor.info / yunus.arikan@rec.org.tr / gulcin.ozsoy@rec.org.tr

27. “PETROL UYGARLIĞINDAN” “YENİLENEBİLİR UYGARLIĞINA” SÜRECİN BAŞARISI İÇİN HIZLI, KARARLI VE GENİŞ KATILIMLI BİR GEÇİŞ