Osteoporoza u zakażonych HIV

1. Osteoporoza u zakażonych HIV Ewa Siwak Alicja Wiercińska – Drapało* Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. K.Dłuskiego w Białymstoku Klinika Obserwacyjno – Zakaźna AM w Białymstoku*,

2. Osteoporoza u zakażonych HIV- dane literaturowe Decreased bone mineral density in HIV-infected children receiving highly active antiretroviral therapy] An Pediatr (Barc). 2004; 60(3):249-53 Rojo C i wsp. CONCLUSIONS: The prevalence of decreased bone mineral density in our cohort of HIV-infected children receiving HAART is high. The etiology and factors associated with this alteration are still not well known. Osteoporosis in HIV-infected subjects: a combined effect of highly active antiretroviral therapy and HIV itself? J Acquir Immune Defic Syndr. 2005; 40(4):503-4 Bongiovanni M ; Fausto A ; Cicconi P ; Menicagli L ; Melzi S ; Ligabo VE ; Cornalba G ; Bini T ; Sardanelli F ; Monforte AD

3. Potencjalne mechanizmy wpływające na wystąpienie zmniejszonej BMD u HIV (+) • Niewłaściwe żywienie (niska podaż Ca, niskie BMI), niska szczytowa masa kostna • Zaburzenia hormonalne (hypogonadyzm u mężczyzn, wcześniejsza menopauza u kobiet, hypowitaminoza D, zmniejszone stężenie somatostatyny) • Aktywacja cytokin prozapalnych (TNF- α, IL-1, IL-6) zaburzenia regulacji układu RANK/RANKL/OPG modulującego osteoklastogenezę • Wpływ samego HIV na układ RANK/RANKL/OPG

4. Osteoporoza - definicja, metody pomiaru • Uogólniona choroba szkieletu polegająca na zmniejszeniu mineralnej gęstości kości (BMD) i upośledzeniu jej wytrzymałości prowadząca do zwiększonego ryzyka złamań • Złoty standard pomiaru BMD – technika dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (dual-energy x-ray absorptiometry – DXA. osteoporoza (T-score równy lub niższy -2,5) osteopenia (T-score pomiędzy -1 a -2,5). • BMD mierzone w bliższym odcinku kości udowejjak i w kręgosłupieL1-L4 (w projekcji tylno-przedniej)

5. Ocena układu kostnego u zakażonego HIV Badanie podmiotowe (ocena ryzyka złamań) - wiek, płeć, okres menopauzalny, skłonność do upadków, przebyte złamania niskoenergetyczne, złamania osteoporotyczne u matki, palenie papierosów, nadużywanie alkoholu, zażywanie leków obniżających stężenie Ca: glikortykosteroidy, heparyna, lit, leki przeciwpadaczkowe, inne choroby: RZS, choroby zapalne przyzębia, szpiczak mnogi, przerzuty nowotworowe do kości, choroba trzewna, niedoczynność gonad podaż Ca w diecie. Badanie fizykalne: wzrost, masa ciała, BMI, ocena sylwetki, ocena siły mięśniowej, próba Romberga Badania radiologiczne: rtg kręgosłupa przy podejrzeniu złamań kompresyjnych w obrębie kręgosłupa

6. Ocena układu kostnego u zakażonego HIV Badania laboratoryjne: • ocena gospodarki wapniowej (wapń, fosfor w surowicy i moczu, fosfataza zasadowa-frakcja kostna) • markery biochemiczne obrotu kostnego jako niezależny od BMD czynnik ryzyka złamań: • kościotwórcze: • N-końcowy propeptyd prokolagenu typu I (P1NP) • osteokalcyna, • kościogubne: • C-końcowy usieciowany telopeptyd łańcucha alfa kolagenu typu I (CTX) • pirydynolina i dezoksypirydynolina (PYD i DPD), • N-końcowy usieciowany telopeptyd łańcucha alfa kolagenu typu I (NTX), • cena układu RANK/RANKL/Osteoprotegryna

7. Ocena układu kostnego u zakażonego HIV

8. Ocena układu kostnego u zakażonego HIV Wskazania do wykonania badania DXA – algorytm postępowania Istotne czynniki ryzyka złamań osteoporotycznych tak nie Odpowiednia podaż Ca w diecie Umiarkowane ćwiczenia fizyczne Eliminacja upadków Modyfikacja stylu życia (alkohol, papierosy) Stosowanie farmakoterapii (Ca, Vit D, HTZ) Badanie DXA Dalsza obserwacja Profilaktyka osteoporozy Ponowna ocena po 1 roku lub w przypadku wystąpienia istotnego czynnika ryzyka złamań Po wykonaniu DXA konsultacja reumatologiczna z oceną bezwzględnego ryzyka złamań oraz ewentualne wdrożenie leczenia przeciwosteoporotycznego