Wrocław, 11 października 2010 r.

Prace nad „Perspektywą uczenia się przez całe życie” w tym Krajowymi Ramami Kwalifikacji. Aspekty ważne dla kształcenia na kierunkach ścisłych. Wrocław, 11 października 2010 r.

Podstawowe wymiary LLL w ELLI versus PLLL W PLLL mniejszy nacisk kładzie się na kapitał społeczny (uczyć się, aby żyć razem) oraz osobistą sferę życia (uczyć się, aby być). Różnica ta jednak nie wynika z różnicy podstawowych założeń merytorycznych.

Wymiary uczenia się przez całe życie

Obraz uczenia się w Polsce w świetle benchmarkow programu Education&Training UE

Obraz uczenia się w Polsce w świetle ELLI

Powody tworzenia Perspektywy uczenia się przez całe życie 1. Opieranie rozwoju na wiedzy wzrost znaczeniakompetencji (kluczowych i profesjonalnych) oraz kwalifikacji (kompetencji potwierdzonych świadectwem) wymóg uczenia się w różnych miejscach i formach oraz przez całe życie (lifewide lifelong learning – LLL) 2. Nowy model kariery tradycyjny model – uczenie się formalne w młodości, zdobycie zawodu, utrzymanie go możliwie najdłużej nowy model – zdolność LLL i adaptacji do szybkich zmian w gospodarce i społeczeństwie, udział w kreowaniu zmian 6

Powody tworzenia Perspektywy uczenia się przez całe życie 3. Komple-ksowa i spójna polityka LLL obejmuje cały zakres uczenia się, nie tylko uczenie się formalne zapewnia ciągłość uczenia się w różnych miejscach, formach i okresach życia 4. LLL w planie porząd-kowania strategii rozwoju Plan zakłada, że wszystkie strategie rozwoju określą działania na rzecz podnoszenia poziomu kompetencji (kluczowych, profesjonalnych) i kwalifikacji we właściwym sobie zakresie Perspektywa ma pomóc w kompleksowym i spójnym podejściu do uczenia się w strategiach rozwoju 7

Powody tworzenia Perspektywy uczenia się przez całe życie 5. Wdrażanie w Polsce zasad polityki LLL uzgodnionej w UE uznawanie wartości różnych form uczenia się obejmowanie polityką LLL wszystkich osób w każdym wieku rozwijanie partnerstwa na rzecz LLL ocenianie i uznawanie kompetencji (nadawanie kwalifikacji) niezależnie od miejsca, sposobu i czasu uczenia się ułatwianie nowego modelu kariery – dostosowanego do szybszych zmian w gospodarce i społeczeństwie postawienie osoby uczącej się w centrum zainteresowania polityki, w tym zindywidualizowaniekształcenia i szkolenia skuteczne inwestowanie w uczenie się 8

Powody tworzenia Perspektywy uczenia się przez całe życie Wszystkie strategie rozwoju dotyczą m.in. uczenia się i jego efektów – kompetencji i kwalifikacji Perspektywa ma zapewnić spójność podejścia do uczenia się, kompetencji i kwalifikacji LLL LLL LLL LLL LLL LLL LLL LLL LLL Krajowy system kwalifikacji – efekt działań państwa na rzecz rozwoju kwalifikacji Kwalifikacje – kompetencje ocenione i zaświadczone przez właściwe instytucje Kompetencje – faktyczne efekty uczenia się Uczenie się w różnych miejscach, formach, okresach życia [LLL] 9

Wybrane elementy diagnozy Rozwój upowszechnienia wykształcenia wyższego wśród osób w wieku 30-34 lata w okresie 2000-2008 (jeden z głównych wskaźników strategii Europa 2020) W Polsce wystąpił w latach 2000-2008 największy w Europie (po Malcie) wzrost liczby osób w wieku 30-34 lata z wykształceniem wyższym (wzrost o 137,6%) [Raport Komisji Europejskiej z 25 listopada 2009 r.] 10

Wybrane elementy diagnozy Stopa wzrostu liczby absolwentów nauk matematycznych, przyrodniczych i technicznych w latach 2000-2007 Źródło: DG EAC, obliczenia na podstawie danych Eurostat (UOE), 2000-2007

Wybrane elementy diagnozy Liczba szkół wyższych z poszczególnych krajów umieszczonych w rankingu 500 najlepszych na świecie według Uniwersytetu Jiao Tong w Szanghaju – rok 2010 (w układzie 20, 100, 200, 300, 400 i 500 najlepszych) Academic Ranking of World Universities, Jiao Tong University, 2010

Wybrane elementy diagnozy Liczba uczelni danego kraju na liście szanghajskiej (region Europa) Źródło: Raport o Kapitale Intelektualnym Polski na podstawie Academic Ranking of World Universities, 2007

Wybrane elementy diagnozy Młodzieżze słabymi osiągnięciami w matematyce Źródło: PISA database, OECD, 2006

Wybrane elementy diagnozy Stopa bezrobocia absolwentów w Polsce w latach 2003-2010 – według wykształcenia Wysoka jest stopa bezrobocia absolwentów (od niespełna 50% do 20% w latach 2003-2008, obecnie 24%), w tym zwłaszcza silny jest jej związek z wykształceniem – silniejszy niż z miejscem zamieszkania i płcią; ponadto, mała jest odporność absolwentów szkół zawodowych, zwłaszcza zasadniczych, na zjawiska kryzysowe w gospodarce – wtedy stopa ich bezrobocia może sięgać nawet ok. 70% MEN, na podstawie danych GUS z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności

Wybrane elementy diagnozy Stopa bezrobocia wśród ludności z wyższym wykształceniem w wieku 25-64 lat w Unii Europejskiej i w Polsce w latach 1999-2009 (%) Źródło: Eurostat, 2010

Wybrane elementy diagnozy Zgodność pierwszej pracy z zawodem wyuczonym (dla ludności w wieku 15-34 lata po zakończeniu/przerwaniu formalnej edukacji) Źródło: Wejście ludzi młodych na rynek pracy – II kwartał 2009 roku, GUS

Wybrane elementy diagnozy • w Polsce jest mniejsza niż w najbardziej rozwiniętych krajach UE i OECD podaż pracy dla osób poniżej 25 roku życia, w tym pracy dającej możliwość uczenia się pozaformalnego, tj. uczenia się w pracy i poprzez pracę (np. w II kw. 2009 dla osób w wieku 15-24 lat współczynnik aktywności zawodowej wynosił 32,9% a wskaźnik zatrudnienia 26,6%) • najwyższa stopa bezrobocia dotyczy osób młodych w wieku 15-24 lat; • mała jest progresja wartości świadectw na rynku pracy od poziomu świadectwa szkoły zasadniczej do dyplomu licencjata – istotną wartość pracodawcy przypisują dopiero dyplomowi magistra

Kierunki działania Wzmacnianie konkurencyjności • Rozwijanie aktywności, innowacyjności i kreatywności w uczeniu się 2. Stosowanie podejścia opartego na efektach uczenia się w krajowym systemie kwalifikacji Wzmacnianie spójności 3. Podnoszenie poziomu kompetencji profesjonalnych ważnych dla gospodarki i społeczeństwa obywatelskiego 4. Ułatwianie wszystkim nabywania kluczowych kompetencji 5. Opieranie polityki na faktach 19

Kierunki działania Europejskie Ramy Kwalifikacji (ERK) dla uczenia się przez całe życie(zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23. kwietnia 2008 r.) Cele: • poszerzanie i uznawanie wiedzy, umiejętności i kompetencji obywateli – czynnik kluczowy dla rozwoju osobistego, konkurencyjności, zatrudnienia i spójności społecznej • ułatwianie międzynarodowej mobilności pracowników i osób uczących się • spełnienie wymogów w zakresie popytu i podaży na europejskim runku pracy

Kierunki działania Wyzwania: • utrwalić podejście oparte na efektach uczenia się – to, co osoba ucząca się rzeczywiście wie, rozumie, potrafi wykonać • stworzyć krajowe struktury i system w zakresie uznawania efektów uczenia się – formalnego, pozaformalnego i nieformalnego • opracować standardy i system zapewniania jakości w kształceniu i szkoleniu

Kierunki działania Główne cele wprowadzenia Polskich Ram Kwalifikacji • przejście z systemu edukacji opartego na „nauczaniu i treściach programowych” do systemu opartego na „efektach uczenia się” • stworzenie systemu dogodnego dla realizacji strategii uczenia się przez całe życie • uelastycznienie systemu edukacji • stworzenie praktycznych możliwości szybkiego reagowania na nowe potrzeby społeczeństwa i rynku pracy • zapewnienie większej integracji wszystkich trzech sektorów edukacji w Polsce (ogólnej, wyższej ,zawodowej) • stworzenie warunków ułatwiających uznawanie kwalifikacji nadawanych w Polsce w innych krajach, zwłaszcza w państwach członkowskich UE • zrealizowanie zobowiązań wynikających z uregulowań w ramach UE

Kierunki działania Deskryptory poziomów i deskryptory efektów uczenia się

Kierunki działania Kwalifikacja jako zbiór efektów uczenia się (po walidacji) Polskie Ramy Kwalifikacji Efekty uczenia się 1 Europejskie Ramy Kwalifikacji Deskryptory Efektów Uczenia się właściwe dla poziomu i profilu Deskryptory poziomu PRK Efekty 2 Efekty „n” Zgodność wykazana w Raporcie Referencyjnym - RR Zgodność zapewniona przez system jakości Zgodność zapewniona przez budowę PRK i wykazana w RR

Wrocław, 11 października 2010 r.