150 likes | 757 Views
Ivan Pavlov (1849-1936). Öğrenme ve bellek . Öğrenme; Bilgi edinme yolu bilginin beyine alınması, nöronal ağlarda işlenmesi ve beyine ait hale getirilmesi Bellek; Bilginin depolanabilmesi ve yeniden kullanılabilir forma sokulması, yeniden kullanabilme yeteneği . Öğrenme,
E N D
Öğrenme ve bellek • Öğrenme; • Bilgi edinme yolu • bilginin beyine alınması, nöronal ağlarda işlenmesi ve beyine ait hale getirilmesi • Bellek; • Bilginin depolanabilmesi ve yeniden kullanılabilir forma sokulması, yeniden kullanabilme yeteneği • Öğrenme, • Deneyime bağlı davranış modellerinin değiştirilmesi • Öğrenme ve bellek, • Bireyselliğin, topluma uyumun ve toplumda yer edinmenin temelini oluşturur
Nonasosiyatif öğrenme • Alışkanlık (habituasyon) • Uyaranın önem taşımadığı öğrenme şekli • Ağrı vermeyen uyarana cevabın azalması • Duyarlılık (sensitizasyon) • Uyaranın kendisi önemlidir • Keyif - ağrı verici uyaranlara daha çabuk cevap verme • Önemli olmayan bilginin sinaptik yollarının inhibisyonu • Negatif bellek • Koğuşta uyuma • Yoğun ve rahatsız edici uyarana artmış cevap • Bellek izlerinin belirginleştirilmesi • Sütten ağzı yanan • Musibet/nasihat
Asosiyatif öğrenmeiki farklı uyaran arasındaki ilişki • Klasik koşullanma • Koşullu reflekslere dayandırılır • Koşullu bir uyaranla, koşulsuz bir uyaran eşleştirilir • Salya salgısı için fizyolojik uyaran besinin ağıza alınması, bir süre sonra besinin görülmesi • Sarı ışıkta geçme • Enstrümental koşullanma • Ödül ve ceza ögeleri kullanılarak öğrenme şeklidir Alkoliklerde alkol+emetik verilmesi Davranış bozuklukları ödüllendirme yöntemleri ile tedavi edilebilir Motivasyon ve ödül öğrenmeyi hızlandırır, limbik sistem ödül ve ceza mekanizmalarını işletir
Öğrenme ve bellek • Refleksif • Bilinç dışı • Tekrar ile kalite ve estetiğinde artma • Hatırlama süresinde kısalma • Refleksif hafızadan özellikle beyincik, dekleratif hafızadan özellikle temporal lob ve diensefalon sorumludur • Dekleratif • Bilinçli hatırlama, değerlendirme, karşılaştırma • Önce teorik, sonra bilinçli hatırlama • Zamanla motor yetenek artışı • Refleksif karakter kazanma • Yürüme, araç kullanma, bisiklete binme, lisan ve gramer gibi motor beceriler
Öğrenmenin nöronal temeli • Nöronal sistemlerin adaptasyon yeteneği • Sinaptik plastisite • Anatomik bağlantı • Ateşlenme paternleri • Protein sentez dinamikleri • Nörotransmitter sistemleri • İkinci haberci sistemi • Bebekler deneme-yanılma yolu ile öğrenir • Dil öğrenimi iki yaşa kadar birkaç kelime ile sınırlıdır • 2-5 yaş arası en hızlıdır (10 kelime/gün) • En hızlı öğrenme beş yaşa kadardır
bellek • Adınız, doğum gününüz, rakamlar... • Kim olduğunuz, • Nasıl yürüyeceğiniz, konuşacağınız • Kimleri sevip, kimlerden nefret ettiğiniz, hangi takımı tuttuğunuz... • Bireyselliğin temeli...
kısa süreli/primer bellek • Bilginin kalma süresi sadece birkaç dakika • Bir bilgi üzerinden saatler geçtikten sonra hatırlanabiliyorsa uzun süreli bellekten bahsetmek gerekir • Uzun süreli bellekte bilgi yıllarca kalabilir • Kısa süreli bellekte bilgilerin çoğu ses olarak saklanır • Yeni bilgiler tarafından maskelendiği için kısa zamanda silinir veya uzun süreli belleğe aktarılır Belleğin en önemli ögesi hipokampus, NT’i glutamattır
İntermediate/sekonder bellek • ½-3 saatlik sürede bilgiler bu belleğe yerleşir Yıllarca saklanabilir ancak hatırlanması (bilince çağrılması) zordur • Detaydan çok genelleme ön plandadır, tekrarlama gerektirir
Uzun süreli/tersiyer bellek • Bilginin yerleşimi için süre çok uzun, tekrar çok fazla olmalıdır • Kapasitesi sınırsızdır • Sözcükler anlamlarına göre saklanır • Görüntü, ses, koku bu bellektedir • Kalıcı fonksiyonel, biyokimyasal ve yapısal nöronal bağlantılar gerektirir
Bellek bozuklukları • Alzheimer, travma, iskemi, alkol, toksikasyon ve inflamasyonlar özellikle uzun süreli hafızayı bozar • Genellikle alkoliklerde görülen anterograd ve retrograd amnezi Karsokoff sendromu olarak bilinir • Hipokampus hasarı Anterograd amnezi • Asosiyatif kortikal yapı hasarları Retrograd amnezi • Hasarın durumuna göre Reversible/irreversible