350 likes | 1.02k Views
SU METABOLİZMASI. Dr. Emre SARANDÖL. Dersin amacı. İnsan metabolizmasında suyun işlevini, dağılımını ve düzenlenmesinde rol alan temel mekanizmaları öğretmek. Dersin hedefi. Suyun işlevlerini Vücutta suyun dağılımını Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını
E N D
SU METABOLİZMASI Dr. Emre SARANDÖL
Dersin amacı • İnsan metabolizmasında suyun işlevini, dağılımını ve düzenlenmesinde rol alan temel mekanizmaları öğretmek
Dersin hedefi • Suyun işlevlerini • Vücutta suyun dağılımını • Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını • Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.
Vücut ağırlığının % 60’ı sudur • Erkek > kadın • Genç > yaşlı
Vücut suyu • 2/3 hücre içi sıvısı – HİS (intraselüler) • 1/3 hücre dışı sıvısı – HDS (ekstraselüler) - %25 doku hücreleri arasında (interstisyel) - % 8 damar sistemi içinde (intravasküler) - Transselüler (BOS, göz içi sıvı vb.)
Suyun işlevleri • Çözücü • Taşıma • Vücut sıcaklığının düzenlenmesi • Elektrolit dengesi
Osmotik basınç Bir çözeltinin içindeki partikül sayısının sağladığı basınçtır
Osmotik basınç I II ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ SU ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶ ¶¶ ¶ ¶ yarı geçirgen zar Osmotik basınç II > I
Osmotik basınç • Çözünen partikül sayısına • Partikülün zardan geçme özelliğine bağlıdır
Vücut sıvısında çözünen partiküller • Küçük MA olanlar (üre, glukoz vb.) • Büyük MA olanlar (proteinler) • Elektrolitler (katyon ve anyonlar)
Ölçü birimleri • %g, g/dL vb. iyon dengesi ve Molar konsantrasyon osmotik basıç için fikir vermez • Ekivalan konsantrasyon (osmotik basınç için fikir vermez) • Osmolar/osmolal konsantrasyon
Osmolalite: 1 kg suda çözünmüş partikül sayısı Osmolarite: 1 L çözeltide çözünmüş partikül sayısı
Plasma osmolaritesi 275 – 295 mOsm/kg % 1-2 değişim osmoreseptörler yanıt verir
Osmolarite ölçümü • Kriyoskopi Osmolalite (mOsm/kg) = donma derecesi 0.00186 • Osmometre
Osmolarite hesaplanması • Plasma osm. = 1.86 [Na]+[glukoz]+[BUN] 18 2.8 • Osmolal açık (gap)= ölçülen – hesaplanan Normalde < 10 mOsm/kg
ALINAN Beslenme Vücutta yapılan ATILAN İdrar Feçes Görünmeyen (cilt,solunum) Sıvı dengesi
Hücre dışı sıvısının ve osmolaritenin düzenlenmesi • Hipotalamus • Renin-anjiotensin-aldosteron sistemi • Atrial natriüretik peptid • Böbrekler
Atrial natriüretik peptid ve diğerleri • ANP atrium hücrelerinde yapılır *ANP *BNP *CNP • Böbrekten Na atılımını arttırır • ürodilatin: böbrekte üretilir • “Na,K,ATPaz inhibitör substance” (“digitalis-like substance”)
Dehidratasyon • Hipernatremik su kaybı > Na kaybı • Normonatremik su kaybı = Na kaybı • Hiponatremik su kaybı < Na kaybı
Sıvı yüklenmesi (overhidrasyon) • Su zehirlenmesi Toplam vücut sıvısı artar, toplam vücut Na’u normal • Su ve Na fazlalığı olan Toplam vücut sıvısı ve Na artar
Böbreklerin işlevleri • 180 L/gün su süzülür • 1.5 L/gün sıvı atılır İdrar osmolalitesi 50 – 1200 mOsm/kg
Dersin hedefi • Suyun işlevlerini • Vücutta suyun dağılımını • Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını • Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.
Suyun işlevleri • Çözücü • Taşıma • Vücut sıcaklığının düzenlenmesi • Elektrolit dengesi
Dersin hedefi • Suyun işlevlerini • Vücutta suyun dağılımını • Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını • Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.
Vücut suyu • 2/3 hücre içi sıvısı – HİS (intraselüler) • 1/3 hücre dışı sıvısı – HDS (ekstraselüler) - % 25 doku hücreleri arasında (interstisyel) - % 8 damar sistemi içinde (intravasküler) - Transselüler
Dersin hedefi • Suyun işlevlerini • Vücutta suyun dağılımını • Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını • Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.
Osmotik basınç Bir çözeltinin içindeki partikül sayısının sağladığı basınçtır
Dersin hedefi • Suyun işlevlerini • Vücutta suyun dağılımını • Osmotik – onkotik - hidrostatik basınç kavramlarını • Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları anlatabilmektir.
Su dengesinin sağlanmasında rol alan temel mekanizmaları • Osmoreseptörler • Hipotalamus • Antidiüretik hormon • Renin-anjiotensin-aldosteron sistemi • Böbrekler