Siberië, ecologische spanningen

1. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s

2. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s • Leerplandoelen • Door analyse van beelden, van kaarten en van andere informatiebronnen mogelijkheden, moeilijkheden en ecologische problemen van energiewinning in Siberië nagaan. • (ET 1, 2, 4, 6, 10, 15, 16, 21) • Leerinhouden • lokalisatie van Siberië op kaarten van Eurazië en op wereldfacetkaarten • kenmerken van taiga en toendra • beperkingen voor de ontginning en het transport in Siberië door natuurlijke omstandigheden en de grote afstanden • gevolgen voor mens, milieu en natuur Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt

3. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Situeer Siberië in het gradennet en binnen Rusland. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt In het gradennet Noord: ± 75°N Zuid: ± 50°N West: ± 60°O Oosten: ± 170°W Binnen Rusland Ten westen van het Oeralgebergte

4. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Situeer Siberië binnen de natuurlijke en administratieve grenzen. Exploratie Ordening Noordelijke IJszee Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Beringzee Oeral China-Mongolië

5. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Situeer Siberië binnen de klimaatzones (zie eerste lessen). Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt koud gematigd

6. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Situeer Siberië binnen de vegetatiezones (zie eerste lessen). Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek ijswoestijn Conclusie en eigen standpunt toendra taiga gemengd woud

7. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s In welke drie gebieden wordt Siberië ingedeeld? Benoem telkens de overwegende reliëfvorm. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Oost-Siberië Midden-Siberië West-Siberië Vlakte Plateau Gebergte

8. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Exploratie Hoeveel uurgordels omvat Siberië? Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt 1 uurgordel is 15° => 60°O – 170°W = 130° 130° : 15° = 8,666 8

9. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Welke vertrek- en aankomststad heeft de trans-Siberische spoorweg? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Moskou Vladivostok

10. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Wat betekent de uitdrukking: ‘Het laat hem Siberisch koud’? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Het laat hem volkomen onverschillig

11. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s In hoeverre speelt het reliëf een rol? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Waar geen zeeën voorkomen, wordt Siberië begrensd door gebergten.

12. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Bestudeer de vorm van Siberië en maak er een memokaart van. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt

13. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Bestudeer de vorm van Siberië en maak er een memokaart van. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt

14. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Begrens op de memokaart de drie delen waaruit Siberië bestaat. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Oost-Siberië Midden-Siberië West-Siberië Noteer op de memokaart de beide vegetatievormen op de juiste plaats.

15. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Teken op de memokaart de grens tussen de toendra en de taiga. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek toendra Conclusie en eigen standpunt taiga

16. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Noteer de gevonden overheersende reliëfvorm in elk van de drie deelgebieden. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Oost-Siberië Midden-Siberië West-Siberië Gebergte Plateau Vlakte

17. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Stip op de memokaart de klimaatstations op de juiste plaats aan. Benoem het klimaat ervan met behulp van de determineertabel. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Oost-Siberië Midden-Siberië West-Siberië

18. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Maak een tabel met drie kolommen. Kolom 1: ecologische problemen (zie legende) Kolom 2: stre(e)k(en) waar het verschijnsel zich voordoet Kolom 3: oorzaak van het milieuprobleem. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Sterk gepolueerd zeewater Sterk gepolueerde rivieren Aangetast door zure regen Dumping radioactief afval Sterk aangetast woud Plutoniumproductie-centrum Zeer zware stedelijke luchtverontreiniging Noordelijke IJszee -Japanse Zee - Beringzee Ob – Jenissei - Wiljui Zuidwesten Barentszzee - Zee van Ochotsk - Japanse Zee Zuiden en zuidoosten Zuiden Niet in Siberië Lozingen en dumpen Transport en lozingen Uitlaatgassen Dumpen Zure regen Plutonium Niet van toepassing Conclusie en eigen standpunt

19. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Wat zijn de klimaatvoorwaarden van toendra en van taiga? Waarom groeien in de toendra geen bomen en in de taiga wel? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Tw < 10 °C Tw > 10 °C Bomen kunnen niet groeien als de zomertemperatuur geen 10 °C haalt.

20. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Welke nadelen ondervindt men bij de aanleg van pijpleidingen in de toendra rekening houdend met zomer en winter? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Winter: staal wordt broos Zomer: schuift in de modder door dooi

21. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Welke dieren leven in de toendra? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Siberische tijger Beer Wolf Conclusie en eigen standpunt Muggen Welke insectensoort vormt een plaag in dit moerassige gebied?

22. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Welke soorten bomen komen in de taiga voor? Exploratie Ordening Den Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Spar Berk Lork

23. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Waarvoor gebruikt men het hout van de bomen uit de taiga? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt

24. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Waarom is het zo koud in Siberië? Exploratie Ordening Door de continentale ligging (ligt ver van de milderende invloed van de zee) Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Er heerst een krachtig hogedrukgebied In het winterhalfjaar schijnt ook geen zon ten noorden van 66° 33'

25. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s De vervuiling van lucht, water en bodem in Rusland is ernstig. We kennen/kenden in ons land/West-Europa ook dergelijke milieuproblemen. Illustreer eventueel met voorbeelden. Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Uitlaatgassen van transport, industrie en verwarming We halen de Kyotonormen (nog) niet Rivieren werden gebruikt als riolen voor de industrie Nu moet het water eerst gezuiverd worden alvorens te lozen Zeeën dienden als ideale dumpingplaats voor radioactief afval Nu moet het afval opgeslagen worden Onze bodem is vervuild met stoffen die vooral afkomstig zijn uit de landbouw

26. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Hoe draagt de computer positief bij tot de vermindering van de ontginning van de taiga? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt Goed nieuws in webland. Elektronische handel zou de opwarming van de aarde gevoelig doen verminderen, omdat er aanzienlijk veel minder papier moet worden geproduceerd.

27. Siberië, ecologische spanningen Keuzethema: Spanningen en ecologische problemen binnen regio’s Enerzijds beschikt Siberië over tal van economische troeven, anderzijds is het ecologisch zwaar vervuild. Geef elementen die kunnen leiden tot een verbetering van het ecologisch evenwicht. Wat kan het Westen doen? Exploratie Ordening Probleemstelling en onderzoek Conclusie en eigen standpunt • Het Westen kan • betere staalsoorten aanbieden om lekken in de pijpleidingen te voorkomen • zijn technologische kennis in verband met milieubescherming doorgeven (kernenergie) • controle uitoefenen op het navolgen van milieuafspraken