260 likes | 1.05k Views
Mayoz bölünme nedir?. Eşeyli üreyen canlıların gametlerinin (üreme hücrelerinin) oluşumunu saglayan özel bölünme şeklidir. Mayoz bölünme hakkında bilgi. Mayoz bölünme bir birini takip eden Mayoz 1 ve Mayoz 2 olmak üzere ikiye ayrılır.
E N D
Eşeyli üreyen canlıların gametlerinin (üreme hücrelerinin) oluşumunu saglayan özel bölünme şeklidir.
Mayoz bölünme hakkında bilgi. • Mayoz bölünme bir birini takip eden Mayoz 1 ve Mayoz 2 olmak üzere ikiye ayrılır. • Her iki bölünmede de profaz,metafaz,anafaz ve telefoz evreleri bulunur. • Mayoz 1 de kromozom sayısı yarıya iner mayoz 2 de ise kromozom sayısı degişmez. • Mayoz bölünme ile diploit(2n) hücrelerden haploit(n) hücreler meydana gelir.
Mayoz Bölünmenin temel özellikleri • 1-Sadece 2n kromozomlu hücrelerde görülür. • 2-2n kromozomlu hücrelerden n kromozomlu 4 hücre oluşur. • 3-iki karyokinez ve iki sitokinez görülür. • 4-Eşey ana hücresi ve spor ana hücrelerinde görülür. • 5-Bölünme sonunda gamet ve sporlar oluşur. • Oluşan hücreler kalıtsal olarak birbirinden farklıdır.
Mayozun evrimsel önemi • 1-Krossing-overle kalıtsal çeşitlilik sağlar. • 2-Kromozom sayısını yarıya indirerek, döllenme sonunda türe özgü kromozom sayısının sabit kalmasını sağlar.
Mayoz bölünme ile oluşan yapılar • 1-Sperm • 2-Ovum • 3-Makrospor • 4-Mikrospor • 5-Spor
Profaz-1 evresi • Mayozun en karışık evresidir. • Profazın erken evresinde kromatidin iplikler sarılıp yogunlaşarak kısalır kalınlaşır. • Anne ve babadan gelen kromozomlar kısalmaya devam ederek belirginleşmeye başlar ve son şeklini alır.
Krosing-over (Parça degişimi) • Crossin-over:Eşey ana hücrelerinde gerçekleşen mayoz bölünmenin profaz 1 safhasındaki oluşan tetratkromatitlerin arasındaki parça degişimidir. • Crossin-overmayozun en önemli olaydır çünkü parça degişimi ile gen birleşmeleri meydana gelerek tür içindeki çeşitliligi sağlar.
Metafaz 1 • Bu evrede homolog kromozomlar tetratlar halinde ekvator düzlemine dizilir.
Anafaz 1 • İğ ipliklerinin kısalmasıyla homolog kromozomlar zıt kutuplara dogruharaket eder.Bu şekilde homolog kromozomların ayrılması oluşacak hücleri kromozom sayısının yarıya inmesini saglar.
Telefoz 1 • Hücrenin iki kutbunda bulunan kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. • Etrafında çekirdek zarı oluşur. • Sitoplazmanın bogumlanmasıyla da haploid(n) sayısı kromozoma sahip iki yavru hücre oluşur • Buraya kadar geçen olay Mayoz-1 olarak adlandırılır.
Profaz 2 • Telofaz 1 den sonra görülen ve çok kısa süren bir evredir. • Çekirdek zarı parçalanır • İğ iplikleri kromotitlerinkinetokorlarına bağlanır
Metafaz 2 • Kromozomlar hücrenin ekvator düzlemine düzgün bir şekilde dizilir.
Anafaz 2 • Kardeş kromatitlerinsentromerleri birbirinden ayrılır. • Her bir kromatit hücrenin zıt kutuplarına dogru çekilir
Telofaz 2 • Kromozomlar kutuplara çekilince çekirdek zarı oluşurken bir yandan da sitoplazma bölünmesi gerçekleşir ve hücre ikiye bölünür.
Spermatogenez • Mayoz bölünme erkek üreme organı olan testislerde gerçekleşiyorsa bu olaya spermatogenez denir. • Spermler erkek üreme sistemindeki özel yapılarda bulunan 2n kromozomlu sperm ana hücrelerinden oluşur.
Oogenez • Belirli dönemlerde dişi üreme sisteminin bir parçası olan yumurtalıklarda mayoz bölünme ile yumurta hücresinin üretilmesine oogenez denir. • Her ay genelliklile bir yumurta hücresi olgunlaşarak döllenmenin gerçekleşebilmesi için yumurtalıgın dışına bırakılır.
Mitoz ve Mayoz Bölünme Arasındaki Farklar Mitoz Bölünme 1-Vücut hücrelerinde görülür 2-2n kromozomlu 1 hücreden 2n kromozomlu 2 hücre oluşur. 3-Kromozom sayısı değişmez. 4-Oluşan hücrelerin gen yapısı aynıdır. Mayoz Bölünme 1-Üreme organlarındaki üreme ana hücrelerinde görülür 2-2n kromozomlu 1 hücreden n kromozomlu 4 hücre oluşur. 3-Kromozom sayısı yarıya iner. 4-Oluşan hücrelerin gen yapısı farklıdır