ไรแมงมุม-ชีวิตภายใต้เส้นใย Spider mite – Life under Web

ไรแมงมุม-ชีวิตภายใต้เส้นใยSpider mite – Life under Web

ไร (mite) • เป็นสัตว์อยุ่ในไฟลัม Arthropoda เช่นเดียวกับแมลง • แตกต่างจากแมลงอย่างเด่นชัด คือ • ลำตัวของไรแบ่งออกเป็น 2 ส่วนไม่ได้แบ่งเป็น 3 ส่วนเช่นแมลง • ไรมีขา 4 คู่ในขณะที่แมลงมีขาเพียง 3 คู่เท่านั้น • เป็นสัตว์ที่แพร่กระจายอยู่ทั่วโลก • สามารถพบได้ทุกแห่ง • ทะเลสาบ แม่น้ำ ทะเล มหาสมุทร • น้ำพุร้อน ภูเขาสูง ทะเลทราย ป่า ถ้ำ โพรงไม้ • ซากพืชซากสัตว์ ส่วนต่างๆของพืช • ลำตัวมนุษย์และสัตว์ หรือแม้แต่ในอากาศ

ไรทางการเกษตร • ประเทศไทยมีไรที่ทำลายศัตรูพืชเศรษฐกิจ 4 วงศ์(family) • ไรแมงมุม (วงศ์ Tetranychidae) • ไรแมงมุมเทียม (วงศ์ Tenuipalpidae) • ไรขาว (วงศ์ Tarsonimidae) • ไรสี่ขา (วงศ์ Eriophyidae และ Diptilomiopidae)

ไรแมงมุม(spider mite) • ไรที่แพร่ระบาดและสร้างความเสียหายให้กับพืชมากที่สุด • แพร่ระบาดในทุกทวีปทั่วโลก โดยเฉพาะแหล่งเกษตรกรรมของทุกประเทศ • ได้รับการตั้งชื่อแล้วมีประมาณ 70 สกุล 1200 ชนิด • มีขนาดใหญ่ที่สุดในบรรดาไรศัตรูพืชด้วยกัน • ไรแมงมุมบางชนิด มีต่อมสร้างเส้นใย (silk gland) เพื่ออำนวยความสะดวกในการดำรงชีวิต

ไรแมงมุม Phylum :Arthopoda Subphylum : Chelicerata Class : Arachnida Order : Acari Family : Tetranychidae

ลักษณะทางโครงสร้างของไรแมงมุมลักษณะทางโครงสร้างของไรแมงมุม ที่มา : Helle and Sabelis, 1985

ส่วนปาก (gnathosoma) ก และ ข) ระยางค์ปากของ Tetranychus sp. และ Bryobia sp. (ที่มา: Helle and Sabelis, 1985) ค และ ง) ปล้อง tarsus ของระยางค์ปากไร Eutetranychus orientalis และ Eotetranychus cendanai ซึ่งมีเส้นใยติดอยู่ปลายขน eupathidia (su)(ที่มา: อังศุมาลย์, 2550)

ลำตัว (idiosoma) • ก) ชื่อเส้นขนบนหลังของไรแมงมุม • ข , ค ) เส้นขนบนขาและบนสันหลังของไร ที่มา : Helle and Sabelis, 1985

วัฏจักรชีวิต ที่มา: Cranshawand Sclar, 2007

ลักษณะการเข้าทำลายพืชลักษณะการเข้าทำลายพืช ที่มา : htpp://www. Spide Mites.htm

ลักษณะการเข้าทำลายในพืชอื่นๆลักษณะการเข้าทำลายในพืชอื่นๆ mite\UNL Entomology - Turfgrass Insects - Spider Mites.htm ที่มา : htpp://www.Pests Twospotted Spider Mite.htm

เส้นใยของไรแมงมุม ที่มา : htpp://www. Spide Mites.htm

- เส้นใยกับการแพร่กระจาย ที่มา : htpp://www. Spide Mites.htm

- เส้นใยกับการแพร่กระจาย (ต่อ) ballooning ที่มา : htpp://www.Pests Twospotted Spider Mite.htm

- เส้นใยกับการหาคู่

- เส้นใยกับการป้องกันตัว ที่มา : htpp://www.Pests Twospotted Spider Mite.htm

- เส้นใยกับการหลบหลีกศัตรู

การป้องกันกำจัด • - ศัตรูธรรมชาติ • ตัวห้ำ • ตัวเบียน • - การใช้สารเคมี

- ศัตรูธรรมชาติ ตัวห้ำ ด้วงเต่าลาย (Coccinellidae) ในสกุล Stethorus ที่มา : htpp://www. Pests & mite (Twospotted Spider Mite).htm

- ศัตรูธรรมชาติ ไรตัวห้ำ Amblyseius longispiosus (Evans) ที่มา : htpp://www. Twospotted Spider Mite.htm

- ศัตรูธรรมชาติ ตัวเบียน • ราในอันดับ Entomophthorales ที่สำคัญได้แก่Neozygites sp. • แบคทีเรีย Bacillus thuringiensis ซึ่งมี -exotoxin เป็นพิษต่อไร • เชื้อ Wolbachia • ไวรัส Non-occluded virus • แตนเบียนในวงศ์ Braconidae ที่มา : htpp://www. Mite/ORGANIC SPIDER MITE CONTROL. htm

- การใช้สารเคมี ที่มา : Cranshawand Sclar, 2007

สรุป ไรแมงมุมสามารถผลิตเส้นใยทีเอื้ออำนวยประโยชน์ในดำรงชีวิต และการเข้าทำลายพืช โดยการผลิตเส้นใยใช้เป็นที่อยู่อาศัย หลบหลีกศัตรู ใช้เป็นที่ยึดเกาะ ช่วยในการเคลื่อนย้ายหรือแพร่กระจาย ช่วยในการหาคู่ ปกป้องไข่จากตัวห้ำ ป้องกันภัยให้ลูกอ่อน และรักษาความชื้นใต้ใย ส่งผลให้ไรแมงมุมเกิดการแพร่ระบาดอย่างรวดเร็วและกลายเป็นศัตรูที่สำคัญของพืช

จัดทำโดย นางสาววีนัส เส็นสะเห อาจารย์ที่ปรึกษา รศ.ดร.จิราพร เพชรรัตน์ ภาควิชาการจัดการศัตรูพืช คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา 90110 โทร. 074-286101-2

ไรแมงมุม-ชีวิตภายใต้เส้นใย Spider mite – Life under Web