Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme

1. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme Dr. Tamer KEÇELİ Çankırı Karatekin Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı

2. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme AMAÇ Lisansüstü eğitimde öğrencilerin en önemli sorunlarından biri olan maddi olanaksızlık problemine çözüm getirebilecek ve destek olabilecek öneriler ortaya koymak, kalitenin ve başarının artırılmasına ivme kazandıracaktır. Bu çalışmada; lisansüstü eğitim öğretim yapılan enstitülerde öğrenim gören ve maddi durumları iyi olmayan başarılı öğrencilere her üniversitenin kendi bünyesinde burs sağlamasıyla ilgili bir yöntem önerilerek sorunun kısmen de olsa çözülmesi amaçlanmaktadır.

3. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme KURAMSAL ÇERÇEVE Lisansüstü eğitim–öğretim süreçlerinde bazı öğrencilerin istekli ve başarılı oldukları halde ekonomik sorunlarından dolayı kimi zaman istek, inanç ve umutlarında kırılmalar yaşandığı, bunun da ders, seminer, tez, makale gibi konularda verimlerini düşürdüğü bilinmektedir. Bu sorunun her üniversitenin kendi bünyesinde bazı iç kaynakların devreye sokularak ve üniversitenin bütçesine ek yük gerektirmeksizin çözülebilmesi yönünde geliştirilecek bir “lisansüstü öğrenci burs sistemi” etkin rol oynayacaktır. Bilindiği gibi lisansüstü öğrencileri, gerekli kriterleri sağladıkları taktirde Kredi ve Yurtlar Kurumu, TÜBİTAK, Türk Eğitim Vakfı gibi resmi ve özel kuruluşlardan kısıtlı da olsa yararlanabilmektedirler. Ancak bu gibi burs kaynaklarının kontenjanları sınırlı ve kriterleri yüksek olabilmektedir.

4. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Komisyon ve Sistemin Kurulması ve İşletilmesi Senato veya Yönetim Kurulu kararıyla Üniversitelerin bünyesinde kurulacak bir "Lisansüstü Burs Komisyonu (LÜBK)" ve bağlantılı olarak temelleri atılacak bir "Lisansüstü Burs Sistemi (LÜBS)", lisansüstü öğrencilerine burs kaynağı geliştirilmesinin ilk ve en önemli adımı olacaktır. Bu komisyonda bir rektör yardımcısı, enstitüleri temsilen birer müdür yardımcısı, enstitü anabilim dallarını temsilen birer öğretim üyesi, öğrenci İşleri Daire Başkanı ve enstitülerin lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) öğrenci temsilcileri bulunmalıdır. Komisyondaki sekretarya işlemlerini yürütmek üzere de ÖİDB, İMİDB, SKSDB veya SGDB birimlerinden iki şube müdürü veya memur görevlendirilmelidir. Bu komisyonlarda görev alacak üye sayıları, anabilim dalı ve öğrenci sayısı yüksek olan enstitülerde gerektiği kadar arttırılabilir.

5. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Komisyonun Görevleri ve Sistemin İşleyişi LÜBK görevleri ve işleyişi şu şekilde özetlenebilir; Burs verilebilecek lisansüstü öğrencilerle ilgili kriterlerin belirlenmesi Burs kaynağının belirli, bir düzeye ulaşması Burs verilecek öğrenci sayısının, burs süresinin ve miktarının belirlenmesi Burs ve kontenjan duyurusu Başvuruların değerlendirilmesi ve bursiyerlerin belirlenmesi Sonucun ilan edilmesi Burs ödeme sürecinin başlatılması Bursiyer öğrencilerin istihdam ve başarı durumlarının her dönem başında denetlenmesi

6. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Komisyonun Görevleri ve Sistemin İşleyişi Akademik ve idari kadro ve unvanlarda gerçekleştirilen atama ve yükseltme duyuruları ile kutlama gerektiren hallerdeki diğer bazı duyurular* üniversitenin ve enstitülerin web sayfalarından ilan edilirken, LÜBS web sitesinin linki de verilerek, kutlama, tebrik bağışlarının bu kanalla yapılabileceği belirtilmelidir.

7. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Kutlama/Bağış Formunun Doldurulması Çizelge 1. LÜBS Kutlama/Bağış Formu Taslağı (web sitesi üzerinden doldurulacaktır.)

8. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Kutlama/Bağış Formunun Doldurulması Çizelge 1. LÜBS Kutlama/Bağış Formu Taslağı (Devamı)

9. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Kutlama/Bağış Formunun Doldurulması Çizelge 1. LÜBS Kutlama/Bağış Formu Taslağı (Devamı)

10. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Kutlama/Bağış İşleminin Gerçekleştirilmesi Şema 1. LÜBS Kutlama/Bağış Kartı Taslağı

11. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Kutlama/Bağış Teşviki Şema 2. Lisansüstü Eğitim-Öğretime Destek Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Onur Panosu

12. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Burs Kaynağı Geliştirilmesi Üniversite bünyesinde görev yapmakta olan gerek akademik, gerek idari personelin atanma ve yükseltilmesinin yanı sıra kutlama gerektiren diğer bazı durumlarda yüksek miktarlarda paralar ödenerek çoğunlukla kısa ömürlü olduğu için (veya bakımsızlıktan) bir süre sonra çöpe giden bu kaynağın (çelenk, çiçek, vb.) daha etkin bir şekilde değerlendirildiği taktirde bir sosyal yardımlaşma ve dayanışma sürecine zemin oluşturması mümkün olabilecektir. Önerilen bu sistemde hem kutlanan, hem kutlayan, hem de burs almaya hak kazanan lisansüstü öğrencilerimiz bir ölçüde mutlu olabileceklerdir.

13. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Burs Kaynağı Geliştirilmesi Üniversite bünyesinde atanma yükseltilme gibi kutlama gerektiren ve isteğe bağlı bağış yapılabilecek bazı temel makam/görev/pozisyonlar aşağıda sıralanmıştır.

14. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme UYGULAMA Burs Kaynağı Geliştirilmesi Üniversite bünyesinde atanma yükseltilme durumlarına ek olarak isteğe bağlı kutlama ve bağış yapılabilecek durumlar aşağıda sıralanmıştır. • Yukarıdaki durumlara ek olarak, üniversite içerisinden olduğu gibi dışarıdan gelebilecek katkılara ve bağışlara da açık olacak şekilde "kutlama gerektirmeyen" herhangi bir zaman diliminde yapılacak gönüllü bağışlar da sistemi güçlendirecek ve daha fazla sayıda ihtiyaç sahibi lisansüstü öğrenciye burs sağlanmış olacaktır.

15. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme SONUÇ VE ÖNERİLER Üniversitede görev yapan akademik ve idari personelin atama, yükseltme, idari görev verilmesi gibi kutlama gerektiren hallerinde şahıs ya da topluluk olarak para toplanarak özellikle çelenk-çiçek gönderilmesi, hediye alınması gibi etkinlikler bunları alan kişilerde manevi olarak elbette tartışılmaz ve paha biçilemez değerde güzel hislere vesile olmaktadır. Ancak bu kaynağın her üniversite bünyesinde oluşturulup işletilecek olan bir lisansüstü öğrenci burs sistemine bu çalışmada önerilen biçimde aktarılmasıyla, lisansüstü eğitim öğretimde ihtiyacı olan öğrencilere önemli ölçüde destek sağlanabilecektir.

16. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme SONUÇ VE ÖNERİLER Akademik ortamda sosyal sorumluluk bilinci ve dayanışmanın güzel bir örneğini teşkil edecek olan bu uygulama lisansüstü öğrencilerinde üniversiteye aidiyet duygusunu pekiştirip geliştirerek başarılarında ivme kazandıracak ve verimi yükseltebilecektir.

17. Lisansüstü Eğitimde Burs Kaynağı Geliştirme SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışma, bir taslak önerisi niteliğindedir. Lisansüstü Burs Sistemi'nin yasal prosedürünün (komisyon, mevzuata uygunluk, işleyiş, makbuz, harcama vb. konularda) detaylı biçimde irdelenerek, geliştirilerek en verimli ve etkin biçimde işleyişi sağlanmalıdır.

18. Teşekkür ederim. tkeceli@gmail.com