Dynamische systeemtheorie van ontwikkeling

1. M.C. Escher, Drawing hands (lithography, 1948) Dynamische systeemtheorie van ontwikkeling

2. 1- Dynamische systemen: definitie en kenmerken dynamische systeemtheorie

3. Dynamisch systeem: definitie 1 • “een dynamisch systeem is een manier om te beschrijven hoe een toestand zich ontwikkelt tot een andere toestand in de loop van de tijd” • xt+1 = f (xt) • Wat betekent dit en wat is hier nu zo bijzonder aan? dynamische systeemtheorie

4. Systeemdenken Een voorbeeld van een ontwikkelingspsycho-logische bevinding • Kinderen die voorafgaand aan de intrede in de basisschool veel vrienden hebben in hun sociale netwerk • Hebben minder last van stress tijdens de overgang naar de basisschool • Gevonden in longitudinaal onderzoek • Bij 32 kinderen • Samenhang is statistisch significant • DST is een benadering: een algemene kijk op processen • Het kan op alle klassieke verklaringsmodellen worden toegepast • Veel ontwikkelingsonderzoek volgt een lineaire logica • A beïnvloedt B • Het aspect tijd wordt eruitgehaald • Er wordt gegeneraliseerd over groepen Bij sommige kinderen uit de groep is het andersom Hoe komt het dat het bij sommige kinderen zo werkt en bij andere kinderen anders? Wat is het mechanisme? dynamische systeemtheorie

5. Dag 3 vriendjes stress Dag 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ............................ School-intrede Dag 1 Dag 2 vriendjes • “een dynamisch systeem is een manier om te beschrijven hoe één toestand zich ontwikkelt tot een andere toestand in de loop van de tijd” • xt+1 = f (xt) • een iteratief of recursief proces stress Wat voor mechanisme zit er in die pijlen? dynamische systeemtheorie

6. Dynamisch systeem: definitie 2 • Een systeem • Is een verzameling componenten • Die met elkaar verbonden zijn • Een dynamisch systeem • Is een verzameling veranderlijke componenten • Die elkaar beinvloeden • Een belangrijk kenmerk is zelf-organisatie dynamische systeemtheorie

7. Zelf-organisatie Chomsky en theorie van aangeboren kenmerken: • structuur ontstaat niet vanzelf • Als een structuur niet kan worden aangeleerd dan moet hij aangeboren zijn • Dynamische systeemtheorie: • Zelf-organisatie is een centraal kenmerk van de levende natuur • Structuur ontstaat vanzelf, onder gepaste omstandigheden • De klassieke illustratie: the Game-of-Life dynamische systeemtheorie

8. The Game of Life: een voorbeeld van zelf-organisatie Een structuur van cellen Die “dood” of “levend” zijn Een levende cel met 2 of 3 levende buren overleeft, anders gaat hij dood Een dode cel die precies 3 levende buren heeft komt tot leven gebruikte programma’s: Life32 en Mirek’s Cellebration (zie internet) Life Mirek dynamische systeemtheorie

9. Voorbeelden uit de gedragsbiologie • Gedrag van groepen organismen • “scholen” vissen, vliegende vogels • Gedrag verklaren op basis van heel eenvoudige regels binnen elk individu • Beweeg je in de richting van je naaste buren • Vermijd botsingen met je naaste buren • Vermijd obstakels • Ga ergens naartoe • Voorbeelden van complex groepsgedrag • Zie ook de sociale psychologie CoolSchool.exe dynamische systeemtheorie

10. Voorbeelden uit de ontwikkelingspsychologie • Veranderen van (ongewenst) gedrag: de leetheorie • Stadiagewijze ontwikkeling: Piaget en de neo-Piagetiaanse theorie • Ontwikkeling door sociale interactie: Vygotsky en de sociaal culturele theorie • Is basale kennis aangeboren? Een antwoord vanuit de theorie van Thelen en Smith dynamische systeemtheorie

11. 2- Voorbeeld 1 Leertheorie dynamische systeemtheorie

12. Leertheorie en gedragsmodificatie • Reductie van ongewenst gedrag • Agressief gedrag, pesten in de klas • Door middel van • Straffen en andere aversie stimuli die het gedrag onderdrukken • Door het bekrachtigen van gewenst gedrag en het tot stand brengen van gedragsalternatieven • simulatie: open model of behavior modification.xls (zie website www.vangeert.nl) dynamische systeemtheorie

13. Ongewenst en agressief gedrag in de klas: een dynamisch model Aversiveness of punishment reduces increases Undesirable behavior punishment reduces Determines level of reduces Attractiveness of undesirable behavior Reinforcement of desirable behavior reduces simulation dynamische systeemtheorie

14. Waarom is dit een dynamisch systeem? • Bestaat uit componenten die elkaar in de tijd beinvloeden • Is gebaseerd op een iteratief proces • De gedragspatronen zijn zelf-organiserend • De effecten zijn niet-lineair • Kleine verandering in een variabele brengt een kwalitatieve verandering in het patroon teweeg dynamische systeemtheorie

15. 3- Voorbeeld 2: Stadiagewijze ontwikkeling in de (neo)Piagetiaanse theorie dynamische systeemtheorie

16. Netwerken van componenten en stadia-gewijze groei • Neo-Piagetiaanse modellen van cognitieve groei • een “stadium” • is een specifiek patroon van handelen en denken • De componenten in een ontwikkelingsproces vormen een netwerk van relaties dynamische systeemtheorie

17. Voorbeeld: Fischer’s model • Neo-Piagetiaanse theorie • Stadia in de cognitieve ontwikkeling • Waar komen die vandaan? • Nativisme: genetisch geprogrammeerd • DST: door zelforganisatie dynamische systeemtheorie

18. Conservatie • Vermogen om behoud van kwantiteit,maasa, oppervlakte onder bepaalde transformaties te begrijpen • Is het een stadium-overgang zoals Piaget beweert, of leren kinderen dit geleidelijk? • Hoe zit het met individuele kinderen? dynamische systeemtheorie

19. Conservatie ontwikkeling (± 5 jr) Horizontal = measurement time Vertical = score dynamische systeemtheorie

20. Conservatie: leeftijds- en gecalibreerd gemiddelde dynamische systeemtheorie

21. Pauline:1, 2-3 en 4+ W zinnen dynamische systeemtheorie

22. Pauline:1, 2-3 en 4+ W zinnen dynamische systeemtheorie

23. 1-woord zin Holofrase principe ondersteunt beconcurreert 2&3-woord zinnen Combinatorisch principe 4&meer-woord zinnen Syntactisch principe ondersteunt beconcurreert simulation dynamische systeemtheorie

24. dynamische systeemtheorie

25. 4- Voorbeeld 3: ontwikkeling door sociale interactie (Vygotsky) dynamische systeemtheorie

26. Vygotsky’s model van ontwikkeling • Ontwikkeling vindt plaats in interactie tussen volwassene en kind • Volwassene stelt een doel dat vooruitloopt op het huidige ontwikkelingsniveau van het kind • Volwassene helpt het kind dingen te doen die het huidige ontwikkelingsniveau van het kind overstijgen • Kind leert die dingen vervolgens zelfstandig te doen • Naarmate het kind zich ontwikkelt worden de doelen verhoogd • Als de afstand tussen kind en doel te groot is, is er geen vooruitgang (“het gaat boven mijn pet”) • Kinderen verschillen in de mate waarin ze kunnen leren • simulatie: open leren en instruerenmodel.ppt (zie website www.vangeert.nl) simulation dynamische systeemtheorie

27. Een model van sociaal gedrag • Gedrag is bepaald door belangen of concerns • “samen” belang en “alleen belang” • Concerns worden gerealiseerd door gedrag • Samen dingen doen, iets alleen doen • Emoties • zijn de uitdrukking van de mate waarin concerns worden gerealiseerd • Maken de concerns sterker of zwakker • Gedrag is sociaal dynamische systeemtheorie

28. belangen gedragingen Een dynamisch model van sociale interactie emoties simulation dynamische systeemtheorie

29. dynamische systeemtheorie

30. Emotionele expressie model data dynamische systeemtheorie

31. interactie model data dynamische systeemtheorie

32. 5- Voorbeeld 4: aangeboren kenmerken? (Thelen en Smith) dynamische systeemtheorie

33. Thelen en Smith’s handelingsbenadering • Psychologische kenmerken bestaan slechts in de interactie tussen organisme en omgeving • Ontwikkelingstheorie: wat zijn de concrete en oorzakelijke processen die leiden van A naar B? • “iets is aangeboren”, “het zit in de genen” zijn geen verklaringen dynamische systeemtheorie

34. selection selection Internal properties Internal properties Internal properties action action action Context properties contextproperties context properties Ontwikkeling: een sequentie van organisme-omgeving “loops” dynamische systeemtheorie

35. 6- Samenvatting dynamische systeemtheorie

36. Samenvatting • DST = een algemene benadering • Benadrukt het tijds- en proceskarakter • Welke mechanismen verklaren de processen • Wederkerigheid van invloeden • Nadruk op processen die plaatsvinden bij individuen • In interactie met hun omgeving • Groepsvergelijking niet primair dynamische systeemtheorie

37. 7- Voorbeeld tentamenvragen dynamische systeemtheorie

38. Het “game of life” model... • Is een model van biologische ontwikkeling • Is een model van het proces van zelforganisatie • Is een ontwikkelingsmodel van de menselijke levensloop • Is een model van ontwikkelingstaken Is een model van het proces van zelforganisatie dynamische systeemtheorie

39. Volgens de DST betekent zelforganisatie dat • 1. De ontwikkeling wordt bepaald door de psychodynamica • 2. Orde en structuur vanzelf ontstaan door de werking van iteratieve, lokale mechanismen • Groeimodellen de ontwikkeling sturen • De persoon zelf zijn of haar ontwikkeling stuurt • Orde en structuur vanzelf ontstaan door de werking van iteratieve, lokale mechanismen dynamische systeemtheorie