Å studere religion ved eit teologisk fakultet

1. Å studere religion ved eit teologisk fakultet

2. Teologi > religion og samfunn • Frå 1811: teologi (som profesjonsstudium for prestar, og som forskingsfag) • Frå 1990: kristendomsstudium ved TF (innretta mot kristendoms- og religionsundervisning i skulen; låg tidlegare ved HF) • Frå 2003: samarbeid med HF om religionsstudiar. Vedatt avvikla 2009. • Frå 2005: religion og samfunn som nytt studieprogram ved TF

3. Teologi og religionsvitskap • Teologar, filosofar og religionsvitarar arbeider side om side på religionsprogramma ved universiteta i Agder, Trondheim og Tromsø, og i RLE-utdanninga ved høgskulane • Tilsvarande tverrfagleg samarbeid ved dei fleste nordiske universitet • Historisk sett eit meir spenningsfylt forhold mellom teologi og religionsvitskap ved Universitetet i Oslo

4. Universitetets betændte blindtarm? Wilhelm Schencke, UiOs første professor i religionshistorie (artikkel frå 1913: ”Det teologiske fakultet bør sløifes”) • “Det teologiske fakultet er universitetets betændte blindtarm, som maa opereres væk jo før jo heller.” • “En teologi som vil være ’moderne’! Ja, undskyld sammenligningen; men mig forekommer det at resultatet blit et lignende som om man vilde klæ en hottentot i hvit vest og snipkjole. Det bliver med andre ord latterlig.” • “Og jeg sier: Vi maa erklære det teologiske fakultet krig, med den aapent uttalte hensigt at faa det væk fra universitetet, eller rettere sagt: faa det sløifet.”

5. Teologien og det kritiske studiet av religion • Det kritiske studiet av religion byrja for alvor med historisk-kritisk gransking av Bibelen på 1800-talet • Teologifaget har alltid inkludert religionsfilosofien som gir eit kritisk, filosofisk perspektiv på teologien (”læra om Gud”) • ”Moderne religionskritikk” er derfor eit naturleg studieemne ved eit teologisk fakultet • TFF3001: Humanisme, sekularitet og religion • RESA4203: Moderne religionskritikk

6. Religionsstudium ved eit teologisk fakultet • Grunnleggande: å kunne veksle mellom eit kritisk-distanserande og hermeneutisk-innlevande perspektiv. Hermeneutikk: å erkjenne sitt eiga tolkande blikk, og sjølv kunne bli ein reflektert tolkar av tradisjonen … • Å kunne arbeide både i eit utanfrå- og eit innanfrå-perspektiv er i dag eit ideal som teologi og religionsvitskap langt på veg deler. • Teologien (og ein del religionsvitarar) vektlegg også eit kritisk aktørperspektiv: gjennom å studere teologi og religion kan du sjølv bli ein kvalifisert aktør i kultur- og religionsutviklinga – ikkje berre som tilskodar, men som deltakar …

7. Religionsstudium ved eit teologisk fakultet (I) • KONTEKSTUELL FORANKRING • Kva religiøse og livssynsmessige tradisjonar er sterkast representert i Norge? Kvantitativt tyngdepunkt på den kristne tradisjonen i bachelorstudiet, men også vektlegging av islam, buddhisme, nyreligiøsitet og humanisme • Meir spesialisering på masterstudiet > planar om ei eiga studieretning i islam

8. Religionsstudium ved eit teologisk fakultet (II) • RELASJONELLE (INTERRELIGIØSE) PERSPEKTIV • Interreligiøse studiar som forskingsområde ved fakultetet • Studerer ikkje berre religionane kvar for seg, men i interaksjon med kvarandre og med det sekulære samfunnet (historisk og aktuelt) • ”Interaksjon”: i spennet frå krigersk konfrontasjon til fredsskapande dialog … • TFF1002: Det flerreligiøse Norge • RESA2001: Islam, kristendom og Vesten

9. Religionsstudium ved eit teologisk fakultet (III) • NORMATIVITET OG ETIKK • Den hermeneutiske tilnærminga inneber at du er invitert til sjølv å bli ein kompetent og kritisk tolkar av den religiøse tradisjonen du studerer. Dette inneber også: • Normativitet: du blir utfordra til å sjølv å reflektere over kva som er gyldige og relevante tolkingar av den religiøse tradisjonen du arbeider med. • Religionsstudiet ved TF inkluderer etikk. Normative spørsmål er ofte etiske spørsmål. Kan ein kritisere de religiøse tradisjonane på moralsk grunnlag? For eksempel på feministisk grunnlag? • TFEXFAC03: Exfac, teologivarianten • TFF1003: Etikk og religion (vekt på kristendom og islam)

10. Religionsstudium ved eit teologisk fakultet (IV) • KULTURELL KOMPLEKSITET Religion har mange dimensjonar: • Religion som kulturell identitet (samlar/splittar?) • Religion som individuell identitet (kor viktig? • Religion som organiserte trussamfunn (ulike tendensar!) Religion på ulike nivå – motsetnadsfulle uttrykk: • Eksempel frå islamdebatten: tillitsfull religionsdialog mellom religiøse leiarar (i trussamfunna) vs. konfronterande debatt i media (om religion som kulturell identitet)

11. Prest og imam side om side i gravferda til Bano Rashid, eit av offera for Utøya-massakren.

12. Dialog: (F.v.) Imam Ahmad Noor (Minhaj-ul-Quran International) og prest Ivar Flaten (Fjell kirke) snakker mye sammen om hvordan de kan bidra til et godt og positivt nærmiljø på Fjell. En målsetting er å få ungdommen på Fjell i dialog – med hverandre og troslederne.

13. Slik ser trossamfunnene i Nacka kommune utenfor Stockholm for seg det felles bygget der et kirkerom og en moské er bygd sammen med en felles foajé.

14. Dialog – eller gjenoppvekking av korstogsmentalitet?HISTORIAS TYNGDE – OG SAMTIDAS BRYTNINGAR