TEKNOLOJİK YETENEK VE ÖLÇÜLMESİ (Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi – Technology Audit)

1. TEKNOLOJİK YETENEK VE ÖLÇÜLMESİ (Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi – Technology Audit) TTGV - ESİNKAP 14 Ağustos 2008, Eskişehir Müfit AKYOSEndüstri MühendisiTeknoloji Yönetimi Danışmanımufita@ttmail.com

2. “Teknolojik Yetenek” Nedir? Teknoloji esaslı bir firmanın; • teknolojiyi ana rekabet unsuru olarak ekonomik değere çevirebilme, • geleceğin teknolojilerine yatırım yapabilme, • yeni gereksinimleri karşılamak üzere teknoloji geliştirebilme veya uyarlayabilme, • ürün ve servisleri ile teknolojiyi daha iyi buluşturabilme, • bütün bunları rakiplerinden daha düşük maliyetle ve daha kısa sürede yapabilme becerilerinin bütünü, firmanın “teknolojik yeteneği/ tabanı” olarak tanımlanabilir.

3. “Teknolojik Yetenek” Nedir? “Teknolojik Yetenek”, bir işletmeyi başka işletmelerden ayıran, işletmenin vizyonunu gerçekleştirmesinde rol oynayan, rakipler tarafından kolayca taklit edilemeyen bilgi, beceri ve yeteneği ifade etmektedir. ya da “teknolojiyi, ana rekabet unsuru olarak ekonomik değere çevirebilme, geliştirebilme becerilerinin bütünü”

4. TEKNOLOJİ YÖNETİMİ YAPILANMASI FİKİR GELİŞTİRME YÖNETİMİ ÜRÜN/PROSES GELİŞTİRME ÜRETİM/SÜREKLİ GELİŞTİRME Alt Yapı; İnsan Kaynakları Yönetimi; Bilgi Yönetimi; Proje ve Program Yönetimi; İzleme ve Değerlendirme; Bilişim Alt Yapısı

5. “Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi” Nedir? Firma güçlü ve zayıf yönlerine, teknolojik alt yapısına belli bir model çerçevesinde ve sistematik olarak bakarak karar verebilir. Geleceğini biçimlendirecek önlemlerin zamanında alınması ve rekabetçi güce dayalı yaşamın sürdürülmesi bu sayede olası olabilir. “Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi”;Firmanın teknolojik yeteneklerinin bütünsel ve sistematik bir yaklaşımla değerlendirilerek geleceğe yönelik eylem planı oluşturulmasını amaçlayan bir yöntemdir.

6. “Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi”nden Beklenenler • Sürdürülebilir büyüme için gereksinimlerin ortaya çıkması • Şirketin güçlü-zayıf yönlerinin, olası fırsatların ve dar boğazların belirlenmesi (SWOT analizi) • Yeni ürün/hizmet/teknoloji/pazarlar için fırsatların taranması • Araştırma kurumları, üniversiteler, teknoloji ağları ve diğer firmalarla ağyapı içine girilmesi • Potansiyel finans mekanizmalarının araştırılması ve tanımlanması • İnovasyon ve teknoloji geliştirme çalışmaları için ulusal ve uluslararası programların belirlenmesi • Yeni teknik ve finans kaynaklarına ve işbirliklerine ulaşma

7. Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi” • firmanın ana sorunlarını çözmez, ancak tanılama yapar ve Eylem Planı oluşturur • fırsatların gözden geçirilmesi olarak da değerlendirilebilir • firmaların kendilerince öğrenilmeli ancak uzman bir dış destekle uygulanmalıdır • genel bir standardı yoktur

8. Değerlendirme Yönetimi Değerlendirme Planlaması Durum Analizi Gelecek Analizi Çözüm Haritası

9. 1. YÖNETİMİN ADANMIŞLIĞI VE LİDERLİĞİ • 2. Bir çalışma grubunun kurulması 3. Firmanın kendi özdeğerlendirmesi • 6. Eylem planı • ve önceliklerin belirlenmesi • SWOT Analizi • (güçlü-zayıf yönler/fırsatlar-darboğazlar) 5. Kıyaslama Zaman Ekseni Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi Uygulaması

10. Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi Uygulaması (devam) • Yönetimin adanmışlığı ve liderliği Teknoloji yönetimi, firma yönetiminice stratejik bir unsur olarak kabul edilmelidir. Bu bağlamda firma yönetimi yenilikçilikle ilgili mesajını bütün firmaya çekici araçlarla yaymalı ve kararlılığını yeterli kaynakları ve yapılanmayı sağlayarak göstermelidir.  • Bir çalışma grubunun kurulması Oluşturulacak kurul disiplinler arası olmalı ve yenilikçilik/yeni ürün geliştirme sürecinde yer alan elemanların katılımıyla oluşturulmalıdır. Teknolojik inovasyon konusunda ortak bir dil kullanılmalıdır. Bu amaçla gerekiyorsa temel kavramlar konusunda ortak bir eğitim ve dış danışmanlık alınmalıdır.

11. Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi Uygulaması(devam) Firmanın kendi özdeğerlendiremesi Oluşturulan ekip, uygun bir metodoloji (değerlendirme anketleri gibi) kullanarak firmanın teknoloji/inovasyon yönetimi ile ilgili yaklaşımlarını değerlendirebilir ve değerlendirmedeki bireysel farklılıklarını tartışabilir. Firma gerek duyarsa bu aşamada da dış danışman kullanılabilir. SWOT Analizi (güçlü-zayıf yönler/fırsatlar ve darboğazlar) Oluşturulan ekip, genel yaklaşım olarak SWOT Analiz tekniğini kullanarak yürülükte olan sürecin etkinliğini, firmanı güçlü-zayıf yanları/fırsat ve darboğazlarını değerlendirir.

12. Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi Uygulaması (devam) • Kıyaslama Teknoloji yönetimi/inovasyon sürecinde iyileştirici faaliyetler yapılmadan önce sektörde önde gelen firmaların öğrenme sürecinin bir parçası olarak incelenmesi ve örneklenmesi herhangibir teorik modelden daha yararlı olabilecektir. • Eylem planı Çalışma ekibi geliştirilmesi gereken alanlar ve öncelikler konusunda uzlaşmaya varmalıdır. Buna ek olarak eksikliklerin nedenleri, mükemmele ulaşmak için öngörülen eylemler ve gelişmelerin değerlendirilmesinde kullanılacak ölçütler belirlenmelidir. Oluşturulan hedeflerin gerçekleştirilme süreleri de belirlenerek izleme oluşturulmalıdır.

13. “Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi” Süreci • Hazırlık: firma, sektör, ilişkiler, diğer firmalar ve teknoloji tedarikçileri ile ilgili ana veriler • Genel kısa tanılama: - firma üst yönetimi ile soru formları üzerinden ve açık görüşme ile bilgi alma - verilerin analizi: ilk tanılama - ilk tanılamanın firma yetkilileri ile görüşülmesi, tartışılması. Ayrıntısına girilecek konuların belirlenmesi • Kapsamlı veri toplama: Seçilen konulardagörüşmeler yoluyla daha geniş veri toplanması - yönetim (yapılanma-strateji-yatırımlar) - üretim (verimlilik-malzeme akışı-esneklik-otomasyon-bakım-güvenlik v.b) - Ar-Ge faaliyetleri - kalite faaliyetleri (yapılanma, standartlar, süreçler, TKY v.b) - insan kaynakları yönetimi - pazarlama/satış (strateji, pazar payı, rakipler, dağıtım

14. “Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi” Süreci • Raporlama: veri analizi ve sentezi sonucu tanımlı teknolojik sorunları gidermeyi amaçlayan bir “eylem planı” hazırlanmasına esas olacak özet raporun hazırlanması • Eylem planı: raporun üst yönetime sunulması, sonuçların doğrulanması ve eylem planının somutlaştırılması • Uygulama: eylem planının uygulanması sürecinde “izleme ve değerlendirme” ziyaretlerinin yapılması

15. “Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi” Örnekleri(TIPPS -Transnational Innovation Pilot Programme) İNOVASYON ÖZDEĞERLENDİRMESİ Kurumun yapacağı bir inovasyon özdeğerlendirmesi, İnovasyon Yönetimi Süreci’nde olası en yüksek yararı elde etmesini sağlayacaktır. AŞAMA 1 KAPASİTE DEĞERLENDİRMESİ Kapasite değerlendirmesi, kuruluş ve danışman tarafından birlikte geliştirilir ve hazırlanır AŞAMA 2 ÜRÜN YELPAZESİ ANALİZİ Eldeki ürün yelpazesi, fırsatlar ve darboğazların belirlenmesi amacıyla kuruluş ve danışman tarafından birlikte analiz edilir. AŞAMA 3

16. “Teknoloji Yetenek Değerlendirmesi” Süreci (TIPPS) TANILAMA RAPORU İlk üç aşama ile ilgili genel bir değerlendirme raporu danışman tarafından hazırlanır. AŞAMA 4 TEKNOLOJİ İZLEME Kuruluşun, bulunduğu alandaki değişimleri ve gelişmeleri izleme becerisini artırmak amacıyla danışman tarafından geliştirilen Teknoloji İzleme Sistemi, firma tarafından kurulur ve işletilir. AŞAMA 5 EYLEM PLÂNI Kuruluş ve danışman tarafından gerekli inovasyon hedefine ulaşmak için atılması gereken ana adımları açıklayan bir Eylem Plânı birlikte geliştirilir. AŞAMA 6

17. TIPPS (Transnational Innovation Pilot Programme) 1. İNOVASYON ÖZDEĞERLENDİRMESİ 1.1 Yönetim Plânlama 1.2 Pazarlama 1.3 İnovasyon 1.4 Stratejik İşbirlikleri ve Ortaklıklar 1.5 Araştırma ve Geliştirme 1.6 Süreçler 1.7 Kalite 1.8 Finansman •  KAPASİTE DEĞERLENDİRMESİ (Firma Bilgileri; Ürün Geliştirme; Bina ve Ekipman; Kalite; Yapılanma Şeması; Stratejik Konular) • ÜRÜN YELPAZESİ ANALİZİ

18. TIPPS (Transnational Innovation Pilot Programme) • DANIŞMAN TANILAMA RAPORU 4.1 Giriş 4.2 İnovasyon ÖzdeğerlendirmesininGözden Geçirilmesi 4.3 Kapasite DeğerlendirmesininGözden Geçirilmesi 4.4 Ürün Analizinin Gözden Geçirilmesi •   TEKNOLOJİ İZLEME (Firma İçi Araştırma; Firma Dışı Araştırma; Resmi Olmayan Kaynaklar; Teknoloji İzleme Raporu) • İNOVASYON EYLEM PLÂNININ GELİŞTİRİLMESİ •  ORTAKLIK YOLUNUN SEÇİLMESİ

19. 1. İNOVASYON ÖZDEĞERLENDİRMESİ

20. 1. İNOVASYON ÖZDEĞERLENDİRMESİ

21. AB 6.Çerçeve Programı Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi (technology audit) Müfit Akyos Endüstri Mühendisi Teknoloji Yönetimi Danışmanı

22. Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi (technology audit)MODÜL 3/II: TTGV MODELİMüfit AKYOS

23. FİRMA TEKNOLOJİK YETENEK DEĞERLENDİRMETTGV MODEL İ VERİ TOPLAMA/DEĞERLENDİRME DEĞERLENDİRME /YORUMLAMA GERİBİLDİRİM/RAPORLAMA İZLEME

24. FİRMA TEKNOLOJİK YETENEK DEĞERLENDİRMESİ VERİ TOPLAMA/DEĞERLENDİRME • Firma Bilgileri • Veri anketi (maddi veriler) • İnovasyon Yetenekleri • Firma özdeğerlendirmesi • İnovasyon basamakları DEĞERLENDİRME /YORUMLAMA Stratejik analiz Yüz yüze görüşmeler (SWOT’a esas veriler) VERİ TOPLAMA/DEĞERLENDİRME

25. FİRMA TEKNOLOJİK YETENEK DEĞERLENDİRME MODELİ DEĞERLENDİRME /YORUMLAMA • Analiz Sonuçları • Firma kaynakları • Stratejik hedefleri • Yakın dönem hedefleri • SWOT sonuçları VERİ TOPLAMA/ DEĞERLENDİRME FİRMANIN GERİ BİLDİRİMİ RAPORLAMA ÖNERİLER DEĞERLENDİRME /YORUMLAMA

26. FİRMA TEKNOLOJİK YETENEK DEĞERLENDİRME MODELİ RAPORLAMA FİRMAYA GERİ BİLDİRİMİ DEĞERLENDİRME /YORUMLAMA İZLEME TTGV’ye Uzman Geri Bildirim Raporu RAPORLAMA

27. Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi Uygulama Araçları Veri anketi Firma özdeğerlendirmesi anketi İnovasyon basamakları anketi Stratejik analiz Yüz yüze görüşme SWOT Geribildirim raporları (Firmaya ve TTGV’ye)

30. Teknolojik Yetenek Değerlendirmesi Anketleri • Firma özdeğerlendirmesi anketi • İnovasyon basamakları anketi

31. Firma Özdeğerlendirmesi Anketi Bu anket kimler içindir? Bu anket öncelikle firmanın karar vericileri ve Ar-Ge, yenilik ve ürün geliştirmeyle ilgili üst düzey çalışanları içindir. Anket neyi değerlendirecektir? Bu anketi yanıtlayarak firmanızda şu anda yürürlükte olan uygulama ve yaklaşımlarınızın yenilikçilik faaliyetlerinizi nasıl etkilediğini ve bunun düzeyini değerlendirebileceksiniz.

32. Firma Özdeğerlendirmesi (devam)

33. Firma Özdeğerlendirmesi (devam)

34. İnovasyon basamakları Amaç: Firmanızın inovatif (yenilikçi) düzeyinin tanımlı basamaklara göre belirlenmesi. Anket kimler için: Ar-Ge, inovasyon ve ürün geliştirmeyle ilgili üst düzey yöneticiler.

35. İnovasyon Basamakları Anketi Bu anket ne içindir? Bu anket öncelikle firmanın karar vericileri ve Ar-Ge, inovasyon ve ürün geliştirmeyle ilgili üst düzey çalışanları içindir. Anket neyi değerlendirecektir? Bu anketi yanıtlayarak firmanız; yenilikçilik açısından karakteristiğini tanımlayan “inovasyon basamakları”ndaki yerini belirleyebilecektir. Böylece firmanızın gelecekte ne durumda olması gerektiğine karar verebilecek ve “inovasyon basamakları” nda daha üst basamaklara çıkabilmesi için gereken yönetim araçlarını seçebileceksiniz.

36. İnovasyon Basamakları Anketi

37. İnovasyon Basamakları Anketi

38. Uluslararası perspektife sahip, yenilikçi firma. Pazar ve müşteri ilişkileri, yönetim anlayışı, firma kültürü yenilikçiliğin bir sonuç olarak tanımlandığı ve yönetildiğine işaret etmektedir. Basamak ‘3’ Stratejik bakış açısına sahip firma. Yenilikçi firma karakteristiği üzerinde durularak eksikliklerin tamamlanması durumunda yüksek düzeyde yenilikçi bir yapıya geçilebilecektir. Basamak ‘2’ İlerleme içinde, dış danışmanlık ve planlama ihtiyacını benimseyen firma. İnovasyonu özendirecek bazı davranışları olduğu biçiminde tanımlanabilirse de daha iyilerle rekabet edebilmek için hâlâ gidilecek yol var. Düşük performansın olduğu alanları tanımlayarak bu alanlarda danışmanlık/yardımı aranmalıdır. Basamak ‘1’ İnovasyonu olmayan, geleneksel bir firma. Ayakta kalmak ve gelişmek için değişime uyum sağlanmalıdır. Birkaç alandan başlanabilir veya radikal bir atak yapılması gerektiğine karar verebilir. Bazı tanımlı hedefler konularak zoru başamayı deneyebilir. Basamak ‘0’ İnovasyon Basamakları Anketi - Sonuçların Analizi (devam)Firmanın İnovasyon Karakteristiği

39. Değerlendirme ve geribildirim • Firma Bilgileri (firma Ar-Ge faaliyetleri, fikri mülkiyet, ilişkiler ve işbirlikleri) • Ön Tanı • Stratejik Analiz • Analiz Sonuçları • Öneriler • Destek Önerileri • Firma Geribildirimi

40. Değerlendirme ve geribildirim (devam)Stratejik Analiz Stratejik Hedefler Rekabet ve Engeller Pazar ve İşbirlikleri Yakın Dönem Hedefler

41. Değerlendirme ve geribildirim - Stratejik Analiz • Stratejik Hedefler • Sektörde enformasyon sistemlerinde dünya liderinden biri olmak. • Gömülü yazılımlara sahip yüksek katma değerli sitemlerle %60 tan fazla gelir elde etmek. • Ciroyu üç kat arttırarak 15M€’nun üzerine çıkarmak. • Pazar ve İşbirlikleri(gelecek 2-4 yıl) • Dünya çapında yerel ve ulusal yönetimler. • Deniz aşırı tedarikçiler ve akademiya ile işbirlikleri. • Eklenecek özelliklerle güvenilir sistemlerin geliştirilmesi. • Üniversitie ve araştırma enstitüleri ile işbirlikleri. • Rekabet ve Engeller (2-4 yıl) • ABC Systems (UK) ve birkaç Avrupa firmasının aktif olarak genişlemesi. • Sınırlı müşteri portföyü ve sitemlerin değerinin bazı sektörlerde değerinin anlaşılamaması. • Yazılım ve test alanında standartların olmaması. • Yakın Dönem Hedefler • İçerde yazılım ve sistem tasarımı yeteneğine sahip olma. • Müşteriler için bütünsel sistemler üretme yeteneğine sahip olma. • Çalışanların gelişkin kalifikasyon sertifikalarına sahip olmaları. • Daha fazla dış satım yaparak cironun 6M€’ta çıkartılması.

42. Stratejik Hedefler: Örnek: Ar-Ge ve yenilikçi ürün geliştirme süreçlerinin etkin yönetimi ile sağlanacak rekabet gücünün pazar payına yansımasını sağlayacak yapılanmanın (yönetim, pazarlama, markalaşma gibi) gerçekleştirilmesi. Örnek: Firmamızın otomatik kesintisiz filtrasyon alanında sahip olduğu bilgi ve deneyim birikimi ile maksimum enerji ve su tasarrufu sağlayarak çevre etkilerini en aza indirecek yenilikçi ürünleri sürekli geliştirerek bu alanda dünya liderlerinden olmak.

43. Yakın Dönem Hedefleri: Örnek: • Ürün sertifikasyonları • Profesyonel satış ve pazarlama • Stratejik “yol haritası “ oluşturulması Örnek: • Firmanın hızlı gelişmesine uygun Firma yapılanma ve yönetim biçiminin geliştirilmesi • Firmaya özgü “Hastane Bilgi Yönetim Sistemi”nin ve yazılım süreçlerinin (yeni ürün geliştirme süreçlerinin) uluslararası normlara kavuşturulması

44. Firmanın Önerdiği Değişiklikler(örnek) • Süreçlerin netleştirilmesi ve iyileştirilmesi • İş tanımlarının yapılması • Teknolojik yeniliklerin takip edilmesi • Çalışmalarda stratejik bir yöntem izlenmesi ve planlı hareket edilmesi • Planlama yapılması • Profesyonel yaklaşım oluşturulması • Daha fazla Ar-Ge yatırımı yapılması • Personel eğitimlerinin sıklaştırılması ve arttırılması • Personel kalitesinin arttırılması • Çalışmalar için uygun ortam hazırlanması • Müşteri ve ürün altyapısının geliştirilmesi • Pazar alanının geliştirilmesi

45. SWOT (Örnek) Güçlü Yönler: • Firmanın hemen bütün dünyada öncelikli bilim ve teknoloji alanı olarak benimsenen bir sektörde ürün geliştirme yeteneğine sahip olması • Nitelikli elemanlara sahip olması, • Yapılanmasının bilim ve teknolojinin arakesitine uygun bir biçimde oluşturması • Modern yönetim ve kalite kavramlarının bilinmesi • Değişim esaslı bir firma olması • Proje yönetim becerisine sahip olması • Güçlü bir liderliğe sahip olması • Bulunulan sektörün niteliğinin gereği olan uzun erimli bakış açısına sahip olması • Yurt içinde alanında öncü firma konumunda olması • Alanında bilgi ve gelişmeleri izleyebilmesi • Teknolojik altyapısının yeterliliği

46. Zayıf Yönler: • Yeni gelişen bir pazarda, pazarın da Firma tarafından oluşturulması gereği (dışsal etken) • Yurtiçinde etkileşimi sağlayacak ve pazarın daha hızlı büyümesini sağlayacak yeterli sayıda firmanın olmaması • Yeni gelişmekte olan bir alanda kural ve regulasyonların oluşmamış olmasının doğurduğu güçlükler (dışsal etken) • Karar süreçlerinde güçlü liderliğin etkisi • Ulusal Ar-Ge destek kaynaklarından yararlanmama • Ürün yelpazesinin darlığı

47. Geliştirmeye Açık Alanlar: • Firmanın sahip olduğı know-how (firma bilgisi) ve deneyim birikiminin farklı pazar ve ürünlere uyarlanabilmesi amacıyla “fırsat alanlarının” belirlenmesine yönelik metodolojik bir çalışmanın yapılması • Fırsatların fazla olduğu kadar belirsizlik ve risklerin de olduğu bir alan olması nedeniyle Firmanın gelecek öngörüsünü içeren bir “finasman modeli” geliştirmesi (örneğin; standart ürünlerin payı, Ar-Ge ve yeni ürün geliştirmeye dayalı gelirler, yurt içi ve dışı hibe ve kredi olanakları, işbirlikleri, hizmet gelirleri bileşenlerinden oluşan bir model) • Ürünün özelliği gereği, gelişen pazara eşzamanlı olarak servis yapısının oluşturulması

48. Geliştirmeye Açık Alanlar (devam): • Ar-Ge ve yeni ürün geliştirme süreçlerinin yönetimi konularında tanımlamaların yapılması ve yönergelerin hazırlanması • Yeni ürün geliştirme sürecinin sürekli gözden geçirilmesini ve iyileştirilmesini (sürecin kısaltılması ve katma değer yaratmayan işlemlerin elenmesi) esas alan bir işleyişin kurulması • Ürün yelpazesinin zenginleştirilmesi • Ulusal Ar-Ge destek kaynaklarından yararlanmak üzere proje çalışması yapılması • Firmanın büyüme olanaklarını dikkate alan bir yönetim yapısı ve anlayışının oluşturulması

49. teşekkür ederim...