680 likes | 1.81k Views
Kamil Barański Na podstawie prezentacji Pani Dr hab. n. med. Małgorzaty Kowalskiej. Cele i Zadania Zdrowia Publicznego. Katedra i Zakład Epidemiologii Wydział Lekarski w Katowicach 2013. +. KiZE 2013. Zdrowie Publiczne. WHO, 1948. Zdrowi E. „Zdrowie to stan zupełnego fizycznego,
E N D
Kamil Barański Na podstawie prezentacji Pani Dr hab. n. med. Małgorzaty Kowalskiej Cele i Zadania Zdrowia Publicznego Katedra i Zakład Epidemiologii Wydział Lekarski w Katowicach 2013
+ KiZE 2013 Zdrowie Publiczne
WHO, 1948 ZdrowiE „Zdrowie to stan zupełnego fizycznego, psychicznegoorazspołecznegodobrostanu, a nie tylko brak choroby lub ułomności.” KiZE 2013
Determinanty zdrowia (Pola zdrowia wg M. Lalonda, Ottawa 1978) KiZE 2013
PUBLICZNE Umacnianie zdrowia ludzi opierające się na zorganizowanym wysiłku społeczności, a nie indywidualnych staraniach i zabiegach! Sygit M.: Zdrowie Publiczne, 2010 KiZE 2013
Charles Edward Amory Winslow (1877-1957)pierwszy kierownik Zakładu Zdrowia Publicznego w YaleSchool of Epidemology & Public Health profesor, bakteriologihigienista,założyciel American Journal of Public Health KiZE 2013
Zdrowie Publiczne • Definicja zdrowia publicznego wg Ch.E.A. Winslowa(1920 r.) : „Zdrowie publiczne to nauka i sztuka zapobiegania chorobom, wydłużania życia oraz promowania zdrowia fizycznego i sprawności poprzez zorganizowane wysiłki społeczeństwa mające na celu higienizacjęśrodowiska, zwalczaniezakażeń występujących w społecznościach, edukację jednostek odnośnie zasad higieny osobistej, organizację świadczeń lekarskich i pielęgniarskich mających na celu wczesną diagnozę oraz profilaktycznie ukierunkowane leczenie oraz rozwój mechanizmów społecznych, które zapewnią każdej jednostce w społeczeństwie standard życia właściwy dla utrzymania zdrowia.” KiZE 2013
Definicja wg D. Achesona (autor raportu o nierównościach w zdrowiu w zależności od przynależności do klasy społecznej, Wlk. Brytania, 1998) r. „Zdrowie publiczne to sztuka i nauka zapobieganiachorobom, promowaniazdrowia oraz wydłużania życia poprzez zorganizowane wysiłkispołeczeństwa”. "Smoking is an important component of differences in mortality between social classes." KiZE 2013
Definicja wg Kulik T.B., Latalski M.(Lublin 2002 r.) „Zdrowie publiczne to dyscyplina naukowa obejmującazagadnieniazdrowiaspołeczeństwa, współzależnośćstanuzdrowia od warunków życia oraz form troski o zdrowie w odniesieniu do jednostki, rodziny i całej społeczności.” KiZE 2013
Definicjawg J. Nosko(SzkołaZdrowiaPublicznego, InstytutMedycyny Pracy w Łodzi, 2005 r.) „Zdrowie publiczne jest to troska o zachowanie i umacnianie zdrowia w wymiarze makrospołecznym, lokalnym i środowiskowym, polegająca na naukowym rozpoznawaniu stanu zdrowia i potrzeb zdrowotnych zbiorowości oraz inicjowaniu skoordynowanych wysiłków instytucji rządowych, samorządowych i pozarządowych w celu osiągnięcia pożądanych standardów zdrowia.” KiZE 2013
Definicjawg J. Nosko(SzkołaZdrowiaPublicznego, InstytutMedycyny Pracy w Łodzi, 2005 r.) cd. „Cel ten uzyskuje się przez kontrolę czynników ekologicznych, tworzenie sprzyjających zdrowiu warunków społeczno-ekonomicznych, zapobieganiezakaźnymi niezakaźnym chorobom społecznym, powszechny i równy dostęp do opieki medycznej, a przede wszystkim w wyniku kształtowania nawyków zdrowego stylu życia w ramach edukacji przedszkolnej i szkolnej oraz realizacji programów promocji zdrowia w środowisku ludzi dorosłych.” KiZE 2013
Nowe zdrowie publiczne w definicji M. Miller i M.J. Wysockiego (IZP PZH w Warszawie, 2003 r.): „Nowe zdrowie publiczne (NZP) jest nauką i kompleksowym postępowaniem zmierzającym do zachowania i umacniania zdrowia ludności w wymiarze makrospołecznym i lokalnym. Podstawą tego postępowania jest naukowe rozpoznawanie zdrowia i potrzeb zdrowotnych zbiorowości oraz inicjowanie i organizowanie skoordynowanych wysiłków instytucji rządowych, samorządowych i pozarządowych w celu osiągania pożądanych standardów zdrowia.” KiZE 2013
Nowe zdrowie publiczne w definicji M. Miller i M.J. Wysockiego (IZP PZH w Warszawie, 2003 r.): „Cel ten uzyskuje się poprzez wdrażanie podstawowych funkcji zdrowia publicznego, a zwłaszcza przez ukształtowanie nawyków zdrowego stylu życia, realizację programów promocji zdrowia, zapobieganie zakaźnym i niezakaźnym chorobom o znaczeniu społecznym, kontrolę czynników ekologicznych, tworzenie sprzyjających zdrowiu warunków społeczno-ekonomicznych oraz zapewnienie powszechnego i równego dostępu do opieki medycznej.” KiZE 2013
ZDROWIE PUBLICZNEwg Oxford Textbook of Public Health2001 ZDROWIE PUBLICZNE – • Profesjonaliści • Zaplecze naukowe EBM • Stałe wartości – sprawiedliwość w dostępności • Stałe cele • Zmienne priorytety POLITYKA ZDROWOTNA • Zmienność celów • Fasadowość wartości – deklaracje w zależności od społecznych nastrojów • Zaplecze naukowe – instrumentalne wykorzystywanie KiZE 2013
TU KONCENTRUJE SIĘ UWAGA POLITYKÓW MIN. KOSZTY KiZE 2013
Wydatki na zdrowie według funkcji Jednostka w MLD Zielona księga, Kraków 2009
Wydatki na ochronę zdrowia, 1999-2005, PPP per capita Zielona księga, Kraków 2009
Prywatne wydatki na ochronę zdrowia, 1999-2005, PPP per capita Zielona księga, Kraków 2009
Historia zdrowia publicznego – wybrane fakty 1. Hipokrates (400-377p.n.e.) – traktat ‘O powietrzu, wodach i klimatach’ – ojciecmedycyny 2. Bernardino Ramazzini (1653-1714) – traktat ‘De morbisartificiumdiatriba’ – prekursor medycyny pracy 3. Antony Leeuwenhoek (1632-1723) – szlifierz, wynalazca mikroskopu, opisał krwinki, plemniki, strukturę kości i mięśni 4. Gotfryd Wilhelm Leibnitz (1646-1716) – filozof, matematyki prawnik, domagał się stworzenia systemu publicznej opieki zdrowotnej 5. John Graunt (1620-1674) – prekursorepidemiologiii demografii, analizował zmiany stanu zdrowia brytyjczyków w oparciu o sprawozdania o urodzeniach i zgonach 6. William Farr (1807-1883) – uporządkował i rozwinął system statystyki medycznej, wyznaczył główne zasady obowiązujące w epidemiologii
Johann Peter Frank (1745-1821) profesor medycyny w Getyndze, Pawii, Wiedniu i Petersburgu, autor podstaw zdrowia publicznego ‘System einer vollständing medizinischen Polizei’ Postulaty pod adresempaństwa dla dobra zdrowiaogółu * wprowadzenieobowiązkuposiadania świadectw zdrowia przed zawarciem związku małżeńskiego * zapewnienieopiekinadmacierzyństwem * zapewnieniepomocy w chorobie * urządzenie szkół i nauczania zgodnie z wymogami zdrowia * zwalczaniealkoholizmuiprostytucji * zaopatrzenie w wodę i usuwanie nieczystości KiZE 2013
Historiazdrowiapublicznego CD. 8. prace XIX wiecznych uczonych nad zapobieganiem chorobom zakaźnym – złoty wiek zdrowia publicznego - Jenner (krowianka przeciwko ospie); Semmelweis (aseptyka); Pasteur (szczepienia p. wąglikowi i wściekliźnie); Koch (odkrywca laseczki wąglika, prątka gruźlicy,przecinkowca cholery) ; Pettenkofer (higienadoświadczalna) ; Lister (twórcaantyseptyki) ; Snow(opanowanieepidemiicholery) 9. Prawo ograniczające w Anglii czas pracy młodzieży < 18 lat do 12 godzin dziennie oraz zakazująca pracy dzieciom < 9 lat (1883) 10. Ustawy o ochronie zdrowia ‘Public Health Act’ 1848 i 1875 gwarantujące tworzenie samorządowych organów zdrowia w Anglii 11. Bismarkowski system ubezpieczeń społecznych (1883-9) 12. Józef Polak (1857-1928) – czasopismo‘Zdrowie Publiczne’ KiZE 2013
Historia zdrowia publicznego CD. 13. Alice Hamilton (1869-1970) – matka zdrowia publicznego w Stanach Zjednoczonych 14. Raport Marca Lalonde’a, Kanada 1974 – uwarunkowania stanu zdrowia mieszkańcówKanady 15. Światowa Organizacja Zdrowia, Konferencja w Ała-Acie 1978 : Strategia „Zdrowie dla wszystkich do roku 2000” – HFA 2000 – wyrównanie nierówności w zdrowiu w skali globalnej 16. Karta Ottawska 1986 – wytyczono działania dla promocji zdrowia 17. Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015, Polska KiZE 2013
WHO, Kopenhaga 1999 Dwagłównecele: 1. Promocjaiochronazdrowia w ciągucałegookresużycia 2. Redukcjazapadalnościizapobieganiegłównymchorobomorazwypadkom KiZE 2013
WHO, Kopenhaga 1999 Trzyzasadniczewartości: 1. Zdrowieczłowiekajakonadrzędnawartość 2. Równość w zdrowiu i solidarnośćniezależnieodkraju, grupyspołecznejczypłci 3. Uczestnictwo w procesierozwojuzdrowiapojedynczychosób, grupspołecznych, organizacji,wielosektorowość KiZE 2013
WHO, Kopenhaga 1999 Czterygłównestrategie: 1. Wielosektorowość w procesieocenyzdrowia (determinanty zdrowia i ich ocena poprzez procedury HIA) 2. Programyzdrowotneukierunkowanenarozwój i wspieranie zdrowia oraz na leczenie 3. Zintegrowanierodzinyispołeczności w zakresiepodstawowejopiekizdrowotnej 4. Uczestnictwo w procesie rozwoju zdrowiapartnerów z różnychśrodowisk (dom, szkoła, miejscepracy, lokalnaspołecznośćlubkraj)
Nowe kraje EU – problemy zdrowia publicznego wg Baer 2002 1. Brakjasnejpolitykizdrowotnej 2. Niski prestiż i status ekonomicznydziedzinyipersonelumedycznego 5.Narkomania 6. Małezaangażowanie społeczne w sprawy zdrowia 3.Zapadalnościnach.zakaźne 4.Szczepieniaobow.zdrowia 7.Zdegradowaneśrodowisko 8.Złajakośćurządzeńpomocydoraźnej
Celezdrowiapublicznego Głównym celem zdrowia publicznego jest zapewnienie bezpieczeństwazdrowotnegoobywateli, poprzezrealizacjęzadań posiadającychwymiarzbiorowylubindywidualny.
Wymiarzbiorowy • monitorowanie stanu zdrowia oraz określanie potrzeb zdrowotnych ludności; • zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób (zakaźnych i społecznych); • identyfikacja i zwalczanie zagrożeń zdrowotnych w środowisku; • zapobieganiewypadkomiurazom; • zapewnienienadzoruepidemiologicznego; • promowanie aktywnego współuczestnictwa społeczeństwa w działaniach na rzecz zdrowia poprzez promocję zdrowego stylu życia wszystkich obywateli;
Wymiarzbiorowy • kształcenie i doskonalenie zawodowe lekarzy i innego personelu medycznego zgodnie z wymogami współczesnej wiedzy medycznej, nowych technologii diagnostyczno-leczniczych oraz zgodnie ze skalą potrzeb zdrowotnych społeczeństwa, w tym zapewnienie warunków rozwoju nauk medycznych; • zapewnienie jednolitych, kompleksowych regulacji prawnych w ochronie zdrowia; • monitorowanie zakresu i jakości świadczeń medycznych, ich dostępności, przestrzegania zasad etyki zawodowej personelu, przestrzegania praw pacjenta i międzynarodowych regulacji prawnych w ochronie zdrowia; • ocena sytuacji zdrowotnej kraju na tle porównań międzynarodowych
Wymiarindywidualny • Zapewnienie dostępności służb zapobiegawczych w zakresie szczepień ochronnych, wczesnego wykrywania i leczenia chorób zakaźnych; • Zapewnienie dostępności pomocy medycznej dla osób niepełnosprawnych, bezdomnych i innych grup pozbawionych dostępu do świadczeńzdrowotnych; • Objęcie zakresem świadczeń leczniczych wybranych chorób o znaczeniu społecznym, w tym chorób psychicznych, uzależnień, cukrzycy, itp.; • objęcie badaniami przesiewowymi i czynnym poradnictwem grup wysokiego ryzyka zachorowania na wybrane choroby o znaczeniu społecznym; • nadzór merytoryczny i pomoc finansowa dla instytucji charytatywnych udzielających pomocy medycznej i społecznej osobomubogimiupośledzonym.
Zadaniazdrowiapublicznego • monitorowanie stanu zdrowia i jego uwarunkowań; • profilaktyka i kontrola chorób, urazów i niepełnosprawności; • promocjazdrowia; • ochronaśrodowiska; • ocena skuteczności i efektywności systemu opiekizdrowotnej.
Zdrowiepubliczne – podmiotypolskie • MinisterstwoZdrowiahttp://www.mz.gov.pl/ • Narodowy Fundusz Zdrowia http://nfz.gov.pl/new/index.php • Główny Inspektorat Sanitarny http://www.gis.gov.pl/ • Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów MedycznychiProduktówBiobójczychhttp://www.urpl.gov.pl/ • Biuro ds. Zagranicznych Programów Pomocy w OchronieZdrowiahttp://www.bpz.gov.pl/ • Krajowy Punkt Centralny Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy https://osha.europa.eu/pl/oshnetwork/focal-points/poland
The European Environment andHealthInformation System (ENHIS) Deaths attributable to indoor air pollution, per 1000 capita, per year
Children's Environment and Health ActionPlan for Europe (CEHAPE) Four regional priority goals (RPGs) for Europe: RPG I: ensure safe water and adequate sanitation RPG II: ensure protection from injuries and adequate physical activity RPG III: ensure clean outdoor and indoor air RPG IV: aim at chemical-free environments
Plan dotyczącyśrodowiskaizdrowiadzieci (CEHAP) • Diagnoza • Dotychczasowedziałania • Planowanedziałania Ministerstwo Zdrowia Ministerstwo Środowiska WHO Polska 2009, dostęp: www.cehap.pl
Piśmiennictwo • Rozdział 1 podręcznika pt. Zdrowie publiczne – geneza, przedmiot i zakres. Wprowadzenie do zagadnienia, (w:) Opolski J.(red.): Zdrowie Publiczne. Wybrane Zagadnienia – Tom 1 . Szkoła Zdrowia Publicznego CMKP, Warszawa 2011. Dostęp:www.cmkp.edu.pl/dok_eu/CMKP_Zdrowie_Publiczne_T_1.pdf (tom I) • Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015. Dostęp:http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/za l_urm_npz_90_15052007p.pdf