İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI TANITIMI DR. MEHMET YAŞAR

1. İLKÖĞRETİM DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ ÖĞRETİM PROGRAMI TANITIMI DR. MEHMET YAŞAR

2. Program; • Genel amaçlar, • Öğrenme alanları, • Kazanımlar, • Etkinlik örnekleri • Açıklamalar • Temel beceriler ve değerlerden oluşmaktadır.

3. Öğrenme alanı; birbiri ile ilişkili beceri, tema, kavram ve değerlerin bir bütün olarak görülebildiği, öğrenmeyi organize eden yapıdır.

4. ÖĞRENME ALANLARI 1. İnanç 2. İbadet 3. Hz. Muhammed 4. Kur’an ve Yorumu 5. Ahlak 6. Din ve Kültür

5. Öğrenme alanları, 4. sınıfta başlayıp 8. sınıfa kadar devam etmektedir. Her sınıfta, altı öğrenme alanından her birisi için bir ünite bulunmaktadır. Bununla birlikte bazen bir ünite, bir ya da birden fazla öğrenme alanını içerebilir. Bu sebeple bir öğrenme alanına ait üniteler veya kazanımları, kendi üniteleriyle ya da ünitelerin kazanımlarıyla veya diğer öğrenme alanına ait ünitelerle ya da ünite kazanımlarıyla ilişkilendirilmektedir.

7. İnanç alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Din ve Ahlak Hakkında Neler Biliyoruz? 5. Sınıfta Allah İnancı 6. Sınıfta Peygamberlere ve İlahî Kitaplara İnanç 7. Sınıfta Melek ve Ahiret İnancı 8. Sınıfta Kaza ve Kader (Bkz. Program Kitabı, 33. Sayfa)

8. İbadet alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Temiz Olalım 5. Sınıfta İbadet Konusunda Bilgilenelim 6. Sınıfta Namaz İbadeti 7. Sınıfta Ramazan Ayı ve Oruç İbadeti 8. Sınıfta Zekât, Hac ve Kurban İbadeti

9. Hz. Muhammed alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Hz. Muhammed’i Tanıyalım 5. Sınıfta Hz. Muhammed ve Aile Hayatı 6. Sınıfta Son Peygamber Hz. Muhammed 7. Sınıfta Bir İnsan ve Peygamber Olarak Hz. Muhammed 8. Sınıfta Hz. Muhammed’in Hayatından Örnek Davranışlar

10. Kur’an ve Yorumu alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Kur’an-ı Kerim’i Tanıyalım 5. Sınıfta Kur’an’da Kıssalar 6. Sınıfta Kur’an-ı Kerim’in Temel Eğitici Nitelikleri 7. Sınıfta Kur’an’da Akıl ve Bilgi 8. Sınıfta İslam Düşüncesinde Yorumlar

11. Ahlak alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik 5. Sınıfta Sevinç ve Üzüntülerimizi Paylaşalım 6. Sınıfta İslam’ın Sakınılmasını İstediği Davranışlar 7. Sınıfta İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar 8. Sınıfta Din ve Güzel Ahlak

12. Din ve Kültür alanı ile ilgili üniteler 4. Sınıfta Aile ve Din 5. Sınıfta Vatanımızı ve Milletimizi Seviyoruz 6. Sınıfta İslamiyet ve Türkler 7. Sınıfta Kültürümüz ve Din 8. Sınıfta Dinler ve Evrensel Öğütleri

13. 4. Sınıf Üniteleri 1. Ünite Din ve Ahlak Hakkında Neler Biliyoruz? 2. Ünite Temiz Olalım 3. Ünite Hz. Muhammed’i Tanıyalım 4. Ünite Kur’an-ı Kerim’i Tanıyalım 5. Ünite Sevgi, Dostluk ve Kardeşlik 6. Ünite Aile ve Din

14. 5. Sınıf Üniteleri 1. Ünite Allah İnancı 2. Ünite İbadet Konusunda Bilgilenelim 3. Ünite Hz. Muhammed ve Aile Hayatı 4. Ünite Kur’an’da Kıssalar 5. Ünite Sevinç ve Üzüntülerimizi Paylaşalım 6. Ünite Vatanımızı ve Milletimizi Seviyoruz

15. 6. Sınıf Üniteleri 1. Ünite Peygamberlere ve İlahî Kitaplara İnanç 2. Ünite Namaz İbadeti 3. Ünite Son Peygamber Hz. Muhammed 4. Ünite Kur’an-ı Kerim’in Temel Eğitici Nitelikleri 5. Ünite İslam’ın Sakınılmasını İstediği Davranışlar 6. Ünite İslamiyet ve Türkler

16. 7. Sınıf Üniteleri 1. Ünite Melek ve Ahiret İnancı 2. Ünite Ramazan Ayı ve Oruç İbadeti 3. Ünite Bir İnsan ve Peygamber Olarak Hz. Muhammed 4. Ünite Kur’an’da Akıl ve Bilgi 5. Ünite İslam Dinine Göre Kötü Alışkanlıklar 6. Ünite Kültürümüz ve Din

17. 8. Sınıf Üniteleri 1. Ünite Kaza ve Kader 2. Ünite Zekât, Hac ve Kurban İbadeti 3. Ünite Hz. Muhammed’in Hayatından Örnek Davranışlar 4. Ünite İslam Düşüncesinde Yorumlar 5. Ünite Din ve Güzel Ahlak 6. Ünite Dinler ve Evrensel Öğütleri

18. Yeni program anlayışı ile yapılan diğer ders programlarından farklı olarak İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ders programında ayrıca ünite açılımları (ve konu alt başlıkları) ayrıntılı bir şekilde verilmiştir. Örneğin; 4. sınıf 4. ünite konu açılımı programda şöyle verilmiştir: KUR’AN-I KERİMİ TANIYALIM 1. Son İlahî Kitap Kur’an-ı Kerim 2. Kur’an-ı Kerim'in Hz. Muhammed’e İndirilişi 3. Kur’an-ı Kerim’in Kitap Hâline Getirilmesi ve Çoğaltılması 4. Kur’an-ı Kerim’in İç Düzeni 4.1 Ayet 4.2. Sure 4.3. Cüz (Bkz. Program Kitabı, s. 71-76)

19. Kazanımlar Kazanımlar, eğitim sürecinin sonunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, değer, beceri ve tutumları kapsamaktadır. Bu sebeple, öğrencilerin öğrenme alanlarındaki gelişmeleri, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Kazanımlar, programda öğrencilerin gelişim düzeyine ve öğrenme alanının özelliğine göre 4. sınıftan 8. sınıfa kadar verilmiş olup, kazanımların yazılımında bir mantık bütünlüğü de gözetilmiştir.

21. Program kullanılan semboller: Programın “KAZANIMLAR, ETKİNLİK ÖRNEKLERİ VE AÇIKLAMALAR TABLOSU”nda bakanın dikkatini çekmek ve aranan şeyi bulmada kolaylık açısından bazı semboller kullanılmıştır. Bunlar; • Etkinliğin sınıf ortamında mı, sınıf dışında mı yapılacağını belirtmek, • İlgili konunun hangi sınırlar içerisinde işleneceğini göstermek, • Önemli görülen noktaları belirtmek, • Atatürkçülük kazanımlarının ünitedeki hangi kazanım içerisinde verileceğini göstermek, • Konunun farklı öğrenme alanlarında yer alan ve birbirleriyle ilişkili olan kazanımlarını belirtmek • Ünitedeki kazanımlara ulaşılıp ulaşılmadığını belirlemek amacıyla kullanılacak ölçme ve değerlendirme yöntemlerini göstermek amacıyla kullanılmıştır. Bunlar ayrıca kolaylık açısından tüm “KAZANIMLAR, ETKİNLİK ÖRNEKLERİ VE AÇIKLAMALAR TABLOSU” altlarında verilmiştir. Ayrıca Program Kitapçığı 32. sayfada topluca şu şekilde yer almaktadır:

23. Etkinlikler Programda verilen etkinlikler birer öneri ve örnek niteliğindedir. Öğretmen, bu etkinlikleri aynen kullanabilir veya ekleme ve çıkarmalar yapabilir. Bunun dışında başka etkinlikler de ekleyebilir. Etkinlik hazırlanırken hangi kazanımlara yönelik olduğuna ve içeriğine dikkat edilmelidir. Ayrıca çevresel özelliklerle, öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır. Etkinlikler, öğrenci merkezli ve öğrenme sürecinde öğrencinin etkin bir rol üstlenmesini sağlayacak şekilde düzenlenmiştir.

24. Örneğin, öğrencinin sadece kitap okuyarak veya öğretmeni dinleyerek bilgi edinmesi veya beceri geliştirmesi yerine; sınıfta arkadaşlarıyla tartışarak, görüşlerini açıklayarak, sorgulayarak, başka arkadaşlarına aktararak öğrenme sürecine etkin olarak katılması amaçlanmıştır. Öğrencilerin birbirleriyle ve öğretmenlerle karşılıklı iletişime ve etkileşime girmelerini, birbirlerine açık uçlu ve anlamlı sorular sormalarını, araştırma yapmalarını sağlayıcı etkinliklere de yer verilmiştir.

25. Değerler Değer; Bir sosyal grup veya toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlamak ve sürdürmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli oldukları kabul edilen; ortak düşünce, amaç, temel ahlaki ilke ya da inançlardır. Dersimiz çerçevesinde verilecek değerler programda şu şekilde sıralanmıştır: Adalet, aile kurumuna ve birliğine önem verme, demokrasi bilinci, dürüstlük, alçak gönüllülük, bağımsızlık, bağışlama, barış, Türk Bayrağına ve İstiklal Marşı’na saygı, bilimsellik, cesaret, cömertlik, çalışkanlık, dayanışma, doğa sevgisi, doğal çevreye duyarlılık, doğruluk, dostluk, duyarlılık, emaneti korumak, estetik, fedakârlık, gazilik, görgülü olmak, güvenirlik, hakseverlik, hakikat sevgisi, hayâ, hoşgörü, ibadet yerlerine saygı, iffet, iyi niyet, kadirşinaslık, kanaat, kardeşlik, merhamet, millet sevgisi, millî birlik şuuru, misafirperverlik, mürüvvet, namuslu olmak, nezaket, ölçülülük, paylaşımcı olmak, sabır, sadelik, sağlıklı olmaya önem verme, samimiyet, saygı, sevgi, sorumluluk, sözünde durmak, şehitlik, şükür, tarihsel mirasa duyarlılık, temizlik, tutumluluk, Türk büyüklerine saygı, vatanseverlik, vefa, yardımseverlik.

26. Beceriler Beceri; Öğrencilerde, öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Dersimiz çerçevesinde verilecek beceriler programda şu şekilde sıralanmıştır: • Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma, • Eleştirel düşünme, • İletişim ve empati, • Problem çözme, • Araştırma, • Bilgi teknolojilerini kullanma, • Değişim ve sürekliliği algılama, • Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama, • Sosyal katılım, • Kur’an-ı Kerim mealini kullanma.

27. Kavramlar İnsanın eşyayı, kendisini, evreni kısaca ilişkide bulunduğu her şeyi ifade etmesinin en önemli yollarından biri kullandığı kavramlardır. İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersinin de kazanımlarını gerçekleştirebilmesi için dersin üzerine kurulu olduğu kavramların öğrenci tarafından doğru bir şekilde öğrenilmesi ve kullanılması gerekmektedir. Öğretim programında öğrencilere dersimizle ilgili olarak verilecek olan kavramlar sınıf bazında Program’ın 21. sayfasında verilmiştir. Öğretmenlerin din ve ahlakla ilgili kavram öğretiminde nelere dikkat etmesi gerektiği ve öğrenme sürecinde işe koşulabilecek tekniklerle ilgili bilgiler de yine Program‘ın Öğretmen Bilgi Notları kısmında verilmektedir. Ders çerçevesinde verilecek kavramlar: