Çift İlişkisinde Bağlanma

1. Çift İlişkisinde Bağlanma Prof Dr Süheyla Ünal İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri AD

2. Bağlanma-karşılıklı bağımlılık • İki kişi arasında yakın duygusal ilişki • Karşılıklı duygular • Sık etkileşim ve yakınlık • Seçicilik

3. Internal Working Model-IWM • Yaşamın ilk yılındaki anne- bebek ilişkisi içselleşerek ve sonraki yıllarda ilişkileri belirleyen içerden işleyen bir model (IWM) halini alır.

4. KORUYUCU ZEMİN GÜVENLİ ORTAM Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var • Beni gözetle • Yardım et • Beni eğlendir Araştırıcılığımı destekle Sana ihtiyacım var Sana ihtiyacım var Sana gelmemi bekle • Beni koru • Rahatlat • Keyiflendir • Duygularımı düzenle Her zaman büyük, güçlü, akıllı ve sevecen ol İhtiyaçlarımı farket. Gerektiğinde sorumluluğumu al.

5. Tehlikeli uyaran Bağlanma figürüne ulaşabilme Evet • Stresin azalması • Güvende hissetme • Güven temelli, savunmacı olmayan duygu düzenleme stratejileri • Geniş ve sağlam yapılanmış bir bağlanma döngüsü • Otonomi

6. Bağlanma • Kendilik saygısı • Kişilerarası güven duygusu

7. Bağlanma Stilleri *(Ainsworth) • Güvenli (%56) • Kaçıngan (%20) • Kaygılı / İkircikli (%24)

8. DÜŞÜK KAÇINMA GÜVENLİ SAPLANTILI DÜŞÜK KAYGI YÜKSEK KAYGI YADSIYAN-KAÇINGAN KORKULU-KAÇINGAN YÜKSEK KAÇINMA Bağlanma-kaygı ilişkisi

9. Stil-Şema • Bağlanma stilleri kişilik özelliği olmaktan çok bilişsel şemalardır. • Değişime açıktır.

10. Güvenli bağlanma stili (%56) • karşılıklı doyum sağlama • duygusal açıdan güvenli bir ilişki oluşturma • evliliğin gelişimsel görevlerini yerine getirmede başarılı

11. Olumlu kendilik ve öteki algısı İyimserlik Umut Düşük tehdit Stresli dönemlerde sağlıklı kalma Başkalarının sorumluluğunu alma yetisi Güvenli stil Araştırırıcılık, bilişsel açıklık Distresi taşıma ve ifade etme Destek arama, etkili başa çıkış

12. Aşırı aktivasyon stratejileri Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Evet • Tehditi zihinde tutma, gerekirse abartma • Aşırı etkinleşmiş yakınlık-arama çabası • Bağlanma figürü elde edilene, güvenlik duygusu sağlanana kadar bağlanma sistemini aktif tutmak

13. Aşırı aktivasyon stratejileri • Diğerlerine bilişsel, duygusal ve fiziksel yakınlığı arttırmaya çalışma • Duygusal, baştan çıkarıcı, asılıcı, ve kontrol edici davranışlarla destek sağlama • Korunma ve rahatlık için eşine aşırı güvenme, yaslanma • Kendini incinebilir, çaresiz, kendine yetersiz olarak görme

14. Kaygılı bağlanma Tehditin abartılması ve bağlanma figürünün sürekli kontrol edilmesi • En küçük tehditi bile hızla farketme • Olumsuz sonuçları abartma • Olumsuz duygusal tepkileri yoğunlaştırma • Tehditle ilgili endişelere saplanma • Eşine karşı artmış bir ilgi • Reddedilmeye ilişkin uyarıları hızlı farketme • Bilişsel işlevlerin etkilenmesi • Bağlanmama davranışının baskılanması

15. Olumsuz kendilik algısı Karamsarlıkumutsuzluk Yüksek tehdit algısı Tehdit edici olmayan durumlarda bile bağlanma figürünü test etme Strese aşırı duygusal tepki Kaygılı stil Olumsuz duyguların otomatik olarak yayılması Endişe Acı verici anıları anımsama

16. Kaygılı-ikircikli bağlanma (%20) • yakınlık konusunda ikircikli duygular besleme • eşlerinin kendilerini gerçekten sevip sevmediği, onunla kalmak isteyip istemediği konusunda endişe duyma • ilişkide güvenlik duygusunun artmasına gereksinim duyma

17. Aktivasyon azaltma stratejileri Yakınlık arama sürdürülebilir mi? Hayır • Yakınlık-arama çabasını azaltma • Sevgi ve destek aramama • Tehditi görmezden gelme • Yalnızlık stresi ile başa çıkma • Bağlanma figürünün sağlanamamasından kaynaklanan acıdan kaçınma stratejileri geliştirme

18. Aktivasyon azaltma stratejileri • Bağlanma gereksinimini inkar etme, aşk ve yakınlık konusunu alaya alma • Yakın ilişkilerden ve karşılıklı bağımlılıktan kaçınma • Başkalarına olan bilişsel, duygusal ve fiziksel uzaklığı artırma • Kendine yeterliği artırma

19. Kaçıngan bağlanma Bağlanma figürünün elde edilememesi tehditini baskılama • Bağlanma sisteminiaktive edecek tehditleri baskılama • Eş edinme konusuna ilgi göstermeme • Kişisel sorunlardan, meydan okuyucu aktivitelerden, yeni yaşantı ve bilgilerden potansiyel tehlikeleri nedeniyle kaçınmak • İncinebilirliğini inkar etme yolu olarak kişisel kusurlarını baskılama, güçsüz yönlerini görmezden gelme

20. Acı verici düşüncelerin bastırılması Olumsuz anıların bastırılması Yakınlık olmaması Ayrılık sözkonusu olduğunda bağlanma sürecininin etkinliğini azaltma Olumsuz kendilik temsilcilerini ayrı tutma Kaçıngan stil Olumsuz özelliklerini başkalarına yansıtma Temel korku ve kaygılarını inkar etme Olumsuz duygularının farkına varmama

21. Kaçıngan bağlanma (%24) • yakın ilişkiler kurarken sıkıntıya girme • güvenmekte ve bağlanmakta güçlük çekme • ilişkiyi “kontrol” çevresinde kurma

22. Romantik ilişki • Güvenli bireyler • güven, yakınlık, karşılıklı bağımlılık, bağlılık ve sorumluluk hissederler • kıskançlık ve yakınlıktan korkma duyguları taşımazlar • Kaçıngan bireyler • yakınlıktan korkarlar • Kaygılı-ikircikli tipler • duygusal iniş-çıkışlar yaşarlar • aşırı kıskançlık, tutku ve aşırı güven duygusuna sahiptirler.

23. Eş seçimi • İlişkinin başlamamasında • benzerlik • elde edilebilirlik • aşık olma • İlişkinin devamında • bağlanma

24. Eş seçimi • Benzer bağlanma stiline sahip olan • Tamamlayıcı bağlanma stiline sahip olan • Kaçıngan- güvenli • Kaçıngan-kaygılı/ikircikli

25. Evliliğin işlevleri • bağlanma • ilgi ve bakım • cinsellik • toplumsal üyelik

26. Aile • Kendisini düzenleyen ve kendi içinde evrim geçiren bir sistemdir • Her bir üyenin bağlanma stili, evlilik ilişkisini yakından etkiler

27. Evlilik de bağlanma stilini etkiler. • Güvensiz bağlanma stili ile evlilik ilişkisine başlayan bir eş, ilişkide yeterli bir duygusal destek bulduğunda daha güvenli, daha az kaygılı hale gelebilir.

28. Terkedilmeler güvenli bağlanan bireyi güvensiz kılabilir • Bazı kaçınganlar, yeni bir ilişkide güvenli olabilir (Kirkpatrick & Hazan, 1994)

29. Güvenli bağlanma • Ailede bütünleştirici ilişki • Etkili sorun çözme stratejileri • Destekleyici ortam • Açık iletişim

30. Kaygılı-ikircikli bağlanma • İlişkide kontrolün ön plana geçmesi • Otonomi ve bağımsızlığa izin verilmemesi • Sık çatışma • Diğer eşin ilişkiden çekilmesi

31. Kaçıngan bağlanma • Sorun çözme ile fazla ilgilenmeme • Eşlerinin gereksinimlerinin, sıkıntılarının farkında olmama • Eşin yakın olma isteği karşısında huzursuz olma

32. İlişki doyumu • Güvenli bireyler evlilik ilişkilerini doyumlu bulmaktalar • Kaygılı-ikircikli bireyler ilişkilerini doyumsuz olarak tanımlamaktalar • Kaçınganlar, evlilikten beklentileri düşük olduğu için daha hoşnutlar

33. İlişki doyumu • Kaçıngan bir erkek, kaygılı/ikircikli bir kadınla evlendiğinde • duygusal açıdan uzak olmak ve daha az bağlanmak istediği için yakın ilişkiden hoşnut olmaz • kadının sahiplenici tutumu nedeniyle kendisini tehdit altında hisseder • Bu ilişkide kadın da hoşnut değildir • Yakınlık ve bağlılık gereksinimi karşılanmamıştır

34. İlişki stabilitesi • Kaygılı/ikircikli tipler güvenli ve kaçınganlardan daha hızlı evlenirler ancak bir-iki yıl içinde boşanırlar • Güvenli bireyler daha az boşanırlar • Kaçıngan erkek, kaygılı/ikircikli kadın evliliği de tüm huzursuzluğuna rağmen uzun sürer

35. İletişim stili • Güvenli çiftler daha az küserler ve azsözel saldırganlık sergilerler • Çatışma çözümünde • Kaçıngan bireyler kaçınma ve küskünlük gösterirler • Kaygılı/ikircikli bireyler çatışmaya saplanırlar ve kin güderler

36. Ayrılığa tepki • Kaygılı/ikircikli bireyler • ayrılığa itiraz ve umutsuzluk duyguları ile tepki verir • derindeki reddedilme korkuları, mutsuz da olsalar evliliği sürdürmelerine neden olur • Kaçıngan erkekler • ayrılığa daha az duygusal tepki gösterirler • savunma olarak aktivasyon azaltma stratejilerini kullanırlar