240 likes | 617 Views
Naturalisme. 1875 - 1914. Vóór 1875 < > ná 1875. Postkoets Kaarslicht Hoepelrokken Treinen Gloeilampen Fabrieken. >ná 1875: uitvindingen. 1875 Bell: telefoon 1879: Edison Gloeilamp 1883 Daimler Benzinemotor 1895 marconi Draadloze telegrafie. > Ná 1875. 1903 Wright
E N D
Naturalisme 1875 - 1914
Vóór 1875 < > ná 1875 • Postkoets • Kaarslicht • Hoepelrokken • Treinen • Gloeilampen • Fabrieken
>ná 1875: uitvindingen • 1875 • Bell: telefoon • 1879: Edison • Gloeilamp • 1883 Daimler • Benzinemotor • 1895 marconi • Draadloze telegrafie
> Ná 1875 • 1903 Wright • Vliegtuig • Economische opbloei: kapitalisme in pure vorm.
Kapitalisme • Leidde tot wantoestanden • Zo goedkoop mogelijke produceren > lage lonen voor arbeiders • Verbeteringen • Betere concurrentie met gezonde en geschoolde arbeiders >
Kapitalisme • 1874 Kinderwetje van Van Houten • Kinderarbeid beneden 12 jaar verboden • Eerste sociale wet! • 1889 Tweede sociale wet: • Arbeidswet: regelde werk van vrouwen en alle jeugdigen: Arbeidsinspectie werd ingesteld.
Opkomend socialisme • 1867 -69 Das Kapital • Van Karl Marx en Friedrich Engels • Linkse partijen en vakbonden.
Fin de siècle • Overgangskunst: oud / nieuw. De heersende klasse (bourgeoisie) voelde zich bedreigd door: • 1859 Darwin • On the origin of species: The struggle for life. • 1871 Darwin • The decent of man: evolutiemodel; vanuit biologisch standpunt werd de mens gedegradeerd tot diersoort.
Fin de siècle • 1885 Traumdeutung; theorieën over onderbewuste • Sigmund Freud • Opkomend socialisme • Karl Marx, Friedrich Engels, SDAP (na WOII PvdA)
Kunst • Angst <> Verwachting • La belle époque • Esthétiscisme • L’Art pour l’art
Impressionisme • De (zintuiglijke) werkelijkheid weergeven zoals de kunstnaar die ervaart. Niet dé werkelijkheid. • Primair staat: Sfeer en lichtval.
Naturalisme • Niet alleen laten zien, ook verklaren! • Het leven wordt bepaald door 3 factoren: • Erfelijke aanleg • Het milieu (en de opvoeding) • De tijd waarin je leeft • Hierin ligt het noodlot verankerd.
Romans in het Naturalisme • Familieromans • Psychologische romans • Sociale romans > maatschappelijk doel • Kenmerken: • somber en pessimistisch (leven is uitzichtloos, mens is geneigd tot het kwade, ieder vecht voor zichzelf) • Fatalisme: vrije wil bestaat niet.
Naturalisme < > Impressionisme • < > • (Wetenschappelijk) verklaren <> sfeer, impressie • = • Stijl: • Neologismen • Beeldpraken • Gedetailleerde bepalingen • woordkunst
Naturalisme: ontvangst • ?? • niet positief ontvangen • Sociale oproerkraaierij • Onderbewuste gevoelens (met name seksuele) leidde tot juridische acties
Schrijvers (tachtigers) • Lodewijk van Deijssel • Frederik van Eeden (psychiater: bij Bussum, idealistische landbouwcoöperatie: zoveel mogelijk onafhankelijk van de buitenwereld)
Willem Kloos • Sonnet Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten,En zit in 't binnenst van mijn ziel ten troonOver mij zelf en 't al, naar rijksgeboônVan eigen strijd en zege, uit eigen krachten. En als een heir van donkerwilde machtenJoelt aan mij op en valt terug, gevloônVoor 't heffen van mijn hand en heldere kroon:Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten. En tóch, zo eindloos smacht ik soms om rondÚwoverdierb'releên den arm te slaan,En, luid uitsnikkende, met al mijn gloed En trots en kalme glorie te vergaanOp úwe lippen in een wilden vloedVan kussen, waar 'k niet langer woorden vond.
Gorter • impressionistisch: Mei • Kritisch • politiek maatschappelijk • http://www.youtube.com/watch?v=K-S9MaS3eAY
Mei Boek I Een nieuwe lente en een nieuw geluid: Ik wil dat dit lied klinkt als het gefluit, Dat ik vaak hoorde voor een zomernacht, In een oud stadje, langs de watergracht – In huis was 't donker, maar de stille straat Vergaarde schemer, aan de lucht blonk laat Nog licht, er viel een gouden blanke schijn Over de gevels van mijn raamkozijn. Dan blies een jongen als een orgelpijp, De klanken schudden in de lucht zoo rijp Als jonge kersen, wen een lentewind In 't boschje opgaat en zijn reis begint. Hij dwaald' over de bruggn, op den wal Van 't water, langzaam gaande, overal Als 'n jonge vogel fluitend, onbewust Van eigen blijheid om de avondrust. En menig moe man, die zijn avondmaal Nam, luisterde, als naar een oud verhaal, Glimlachend, en een hand die 't venster sloot, Talmde een pooze wijl de jongen floot.
Louis Couperus • naturalistisch/ realistisch, sprookjesachtig, en historische romans. • Eline Vere, Het noodlot